Gen ATP7B
Gen ATP7B nằm trên nhiễm sắc thể số 13 cung cấp thông tin tạo ra một protein gọi là ATPase 2 vận-chuyển-đồng. Protein này là một phần của họ ATPase loại P—nhóm protein vận chuyển kim loại vào và ra khỏi tế bào bằng cách sử dụng năng lượng được lưu trữ trong phân tử adenosine triphosphate (ATP).
Chức năng chính
ATPase 2 vận-chuyển-đồng chủ yếu hiện diện tại gan, ngoài ra nó còn tồn tại một lượng nhỏ hơn trong thận và não. Protein có chức năng vận chuyển đồng từ gan đến các bộ phận khác của cơ thể. Đồng là một phần quan trọng của một số enzyme phụ trách các chức năng bình thường của tế bào. ATPase 2 vận-chuyển-đồng cũng rất cần thiết để loại bỏ đồng dư thừa ra khỏi cơ thể.
Trong tế bào gan, ATPase 2 vận-chuyển-đồng có mặt tại bộ máy Golgi, nó điều chỉnh các enzyme mới được sản xuất và các protein khác. Tại đây, ATPase 2 vận-chuyển-đồng cung cấp đồng cho protein ceruloplasmin, sau đó protein này vận chuyển đồng theo máu đến các bộ phận khác của cơ thể. Nếu nồng độ đồng trong gan quá cao, ATPase 2 vận-chuyển-đồng sẽ rời khỏi Golgi và đưa đồng đến các túi nhỏ để đào thải qua mật—chất được sản xuất bởi gan và rất quan trọng cho quá trình tiêu hóa cũng như loại bỏ các chất thải.
Đột biến gây bệnh
Bệnh Wilson
Hơn 250 đột biến gen ATP7B gây ra bệnh Wilson. Khoảng phân nửa số đột biến thay đổi một trong những axit amin được sử dụng để tạo ra ATPase 2 vận-chuyển-đồng. Loại đột biến này thay đổi cấu trúc 3 chiều của protein hoặc sự ổn định, từ đó ngăn cản ATPase 2 vận-chuyển-đồng hoạt động bình thường. Biến đổi phổ biến là thay thế axit amin histidine bằng glutamine tại vị trí 1069 trong protein (His1069Gln hoặc H1069Q). Đột biến đặc biệt này xảy ra trong gần 40% số người bệnh có tổ tiên Bắc hoặc Đông Âu. Khoảng 1/3 số người châu Á mắc bệnh Wilson bị đột biến thay thế axit amin arginine bằng leucine tại vị trí 778 (Arg778Leu hoặc R778L). Trong quần thể Costa Rica, hơn 60% số người bệnh mang một đột biến thay thế axit amin aspartic bằng serine tại vị trí 1270 (Asp1270Ser hoặc D1270S).
Các dạng đột biến xóa hoặc chèn đoạn nhỏ ADN bên trong gen ATP7B hoặc tạo ra tín hiệu dừng trong hướng dẫn của gen để tạo ra ATPase 2 vận-chuyển-đồng. Do đó, không có protein nào được tạo ra, nếu có chỉ là một protein nhỏ bất thường. Những dạng đột biến này thường gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn so với các dạng đột biến thay đổi một axit amin đơn lẻ.
Do thiếu protein hoạt động, quá trình loại bỏ đồng dư thừa ra khỏi cơ thể bị suy giảm, nên đồng tích tụ dần đến mức gây hại cho các mô và cơ quan, đặc biệt gan và não.
Xem thêm bệnh WilsonCác tên gọi khác
- ATP7B_HUMAN
- ATPase, vận chuyển Cu ++, polypeptide beta
- ATPase, vận chuyển Cu ++, polypeptide beta (bệnh Wilson)
- Bơm đồng 2
- PWD
- WC1
- Protein liên quan đến bệnh Wilson
- WND
References
- Genetic Testing Information. ATP7B ATPase copper transporting beta [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved January 26, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/540
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. ATPase, Cu(2+)-TRANSPORTING, BETA POLYPEPTIDE; ATP7B. Retrieved January 26, 2021 from https://omim.org/entry/606882
- U.S. National Library of Medicine. ATP7B gene. Retrieved January 26, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/atp7b/