Gen AMACR
Gen AMACR nằm trên nhiễm sắc thể 5, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein tham gia hình thành enzyme alpha-methylacyl-CoA racemase (AMACR). Enzyme này chủ yếu hiện diện trong peroxisome và ti thể—cấu trúc bên trong tế bào có khả năng sản xuất năng lượng cho các hoạt động sống. Peroxisome chứa các enzyme phân hủy nhiều chất khác nhau bao gồm axit béo và một số hợp chất độc hại. Bào quan này cũng rất quan trọng đối với quá trình tổng hợp chất béo (lipid) dùng trong hệ tiêu hóa và hệ thần kinh.
Chức năng chính
Trong peroxisome, enzyme AMACR tham gia quá trình phân giải axit pristanic—một loại axit béo đặc biệt có nguồn gốc từ thịt và các sản phẩm từ sữa. Tương tự trong ti thể, enzyme AMACR giúp phân giải thêm các phân tử có nguồn gốc từ axit pristanic.
Đột biến gây bệnh
Thiếu Alpha-methylacyl-CoA racemase
Đột biến gen AMACR gây ra bệnh thiếu alpha-methylacyl-CoA racemase (Alpha-methylacyl-CoA racemase deficiency). Bệnh nhân thường gặp các vấn đề thần kinh khi bắt đầu tuổi trưởng thành, bao gồm mất dần khả năng nhận thức, động kinh, đau nửa đầu, mất cảm giác các chi, co cứng cơ và khó phối hợp các cử động.
Phần lớn các đột biến thay thế axit amin serine bằng proline tại vị trí 52 trong trình tự enzyme alpha-methylacyl-CoA racemase (kí hiệu là Ser52Pro hoặc S52P). Đột biến này khiến cho enzyme mất chức năng, từ đó axit pristanic tích tụ nhiều trong máu. Tuy nhiên, người ta vẫn chưa rõ nồng độ axit pristanic cao ảnh hưởng như thế nào đến các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể của bệnh.
Xem thêm Thiếu Alpha-methylacyl-CoA racemaseCác vấn đề khác
Người ta cũng phát hiện đột biến gen AMACR trên những trẻ sơ sinh mắc bệnh khiếm khuyết tổng hợp axit mật bẩm sinh loại 4 (congenital bile acid synthesis defect type 4). Đây là một trong nhóm bệnh chuyển hóa có nguy cơ đe dọa đến tính mạng. Khiếm khuyết tổng hợp axit mật làm giảm khả năng sản xuất và giải phóng dịch mật từ tế bào gan khiến cho gan ứ mật và phình to. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể bị xơ gan, thậm chí tử vong trong vài tháng đầu đời.
Một số người cho rằng khiếm khuyết tổng hợp axit mật bẩm sinh loại 4 và thiếu alpha-methylacyl-CoA racemase là các biến thể của cùng một phổ bệnh. Phần lớn bệnh nhi mắc khiếm khuyết tổng hợp axit mật bẩm sinh loại 4 đều không sống sót qua giai đoạn trẻ nhỏ, do đó người ta chưa rõ liệu chúng có phát triển các triệu chứng thần kinh của bệnh thiếu alpha-methylacyl-CoA racemase khi trưởng thành.
Các tên gọi khác
- 2-methylacyl-CoA racemase
- AMACR_HUMAN
- AMACRD
- CBAS4
- RACE
- RM
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. AMACR alpha-methylacyl-CoA racemase [Homo sapiens (human)]. Retrieved March 13, 2024 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/23600/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. BILE ACID SYNTHESIS DEFECT, CONGENITAL, 4; CBAS4. Retrieved March 13, 2024 from https://omim.org/entry/214950
- National Library of Medicine. AMACR gene. Retrieved March 13, 2024 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/amacr/