Gen DSP
Gen DSP nằm trên nhiễm sắc thể 6, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein desmoplakin chủ yếu trong các tế bào tim và da.
Chức năng chính
Protein desmoplakin là thành phần chính cấu trúc nên desmosome—có vai trò kết nối các tế bào lân cận với nhau và đảm bảo ổn định cho các mô. Desmosome còn tham gia vào các hoạt động quan trọng khác của tế bào bao gồm:
- Truyền tín hiệu hóa học
- Biệt hóa tế bào
- Quá trình tự hủy của tế bào (apoptosis)
Đột biến gây bệnh
Dày sừng lòng bàn tay
Một số đột biến gen DSP gây ra dày sừng lòng bàn tay loại II hay còn gọi là hội chứng Carvajal. Các triệu chứng phổ biến của bệnh bao gồm da lòng bàn tay, lòng bàn chân dày và chai sạn, tóc khô và xoăn chặt, có thể mắc kèm bệnh cơ tim thất trái giãn gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân.
Các đột biến gen DSP tạo ra phiên bản protein desmoplakin ngắn bất thường nên cấu trúc của desmosome bị thay đổi, từ đó các tế bào không thể gắn vào nhau. Người ta nghi ngờ liên kết yếu giữa các tế bào khiến da, tóc và cơ tim trở nên mỏng manh hơn, nên chúng dễ tổn thương khi tiếp xúc với các tác động cơ học như ma sát trên bề mặt da hoặc hoạt động co bóp và thư giãn liên tục của cơ tim. Đây có thể là nguyên nhân chính cho các triệu chứng xuất hiện trên bệnh nhân. Ngoài ra, tín hiệu tế bào bất thường cũng là một trong những tác nhân gây ra bệnh cơ tim.
Loạn sản thất phải
Đột biến gen DSP gây ra loạn sản thất phải với một số triệu chứng thường gặp bao gồm cảm giác rung hoặc đập thình thịch trong ngực, choáng váng và ngất xỉu; trường hợp bệnh tiến triển gây ra khó thở, đau thắt ngực và suy tim.
Đột biến gen DSP khiến desmosome giảm chức năng, nên các tế bào của cơ tim tách ra khỏi nhau, đặc biệt khi cơ thể căng thẳng (vd tập thể dục mạnh). Những thay đổi này chủ yếu ảnh hưởng đến cơ tim bao quanh tâm thất phải, nên cơ tim bị tổn thương, dần dần chúng được thay thế bằng mô mỡ và sẹo. Mô tim phát triển bất thường kéo căng thành của tâm thất phải, từ đó ngăn cản tim bơm máu đến các cơ quan khác. Ngoài ra, những thay đổi này cũng làm gián đoạn các tín hiệu điện dẫn đến rối loạn nhịp tim.
Xem thêm Loạn sản thất phảiXơ phổi tự phát
Các vấn đề khác
Ít nhất bốn đột biến gen DSP gây ra bệnh li thượng bì bóng nước (Lethal Acantholytic Epidermolysis Bullosa - LAEB). Một số triệu chứng của bệnh bao gồm da mỏng manh dễ phồng rộp và bong, rụng tóc, móng tay bất thường, mọc răng sơ sinh và cơ tim bất thường. Các tổn thương về da khiến cơ thể mất nhiều nước nên trẻ tử vong sớm sau sinh. Tương tự với bệnh dày sừng lòng bàn tay, các đột biến tạo ra phiên bản desmoplakin ngắn bất thường và làm giảm chức năng của desmosome. Mức độ nghiêm trọng của bệnh li thượng bì bóng nước phụ thuộc vào bất thường tại vùng chức năng của protein cấu trúc.
Mặc dù phần lớn đột biến gen DSP liên quan đến tình trạng giảm chức năng của desmoplakin và cấu trúc desmosomes, người ta vẫn chưa biết vì sao có sự khác biệt giữa các bệnh.
Các tên gọi khác
- 250/210 kDa paraneoplastic pemphigus antigen
- DCWHKTA
- desmoplakin I
- desmoplakin II
- desmoplakin isoform I
- desmoplakin isoform II
- DP
- DPI
- DPII
- KPPS2
- PPKS2
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. DSP desmoplakin [Homo sapiens (human)]. Retrieved October 13, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/1832/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. DESMOPLAKIN; DSP. Retrieved October 13, 2022 from https://omim.org/entry/125647
- National Library of Medicine. DSP gene. Retrieved October 13, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/dsp/