Gen ADAMTS13
Gen ADAMTS13 nằm trên nhiễm sắc thể 9, cung cấp hướng dẫn tạo ra một loại enzyme liên quan đến cơ chế điều chỉnh quá trình đông máu. Sau chấn thương, cục máu đông thường bảo vệ cơ thể bằng cách bịt kín các mạch máu bị tổn thương và ngăn ngừa mất máu.
Chức năng chính
Enzyme ADAMTS13 xử lý một protein lớn được gọi là yếu tố von Willebrand. Protein này tham gia vào bước đầu tiên của quá trình đông máu tại vị trí bị thương, nó giúp các tiểu cầu kết dính với nhau rồi gắn vào thành mạch máu nhằm tạo thành cục máu đông tạm thời. Enzyme ADAMTS13 cắt yếu tố von Willebrand thành các mảnh nhỏ hơn để điều chỉnh tương tác của nó với tiểu cầu. Bằng cách xử lý yếu tố von Willebrand, enzyme ngăn nó kích hoạt cơ chế hình thành các cục máu đông trong tuần hoàn bình thường.
Đột biến gây bệnh
Ban xuất huyết giảm tiểu cầu có huyết khối
Hơn 150 đột biến gen ADAMTS13 đã được báo cáo ở những người phát ban xuất huyết giảm tiểu cầu gia đình (familial form of thrombotic thrombocytopenic purpura). Bệnh gây ra các cục máu đông (huyết khối) hình thành trong những mạch máu nhỏ khắp cơ thể. Những cục máu đông này có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng nếu chúng làm tắc nghẽn mạch và hạn chế lưu lượng máu đến các cơ quan như não, thận và tim. Các biến chứng do cục máu đông này có thể bao gồm các vấn đề thần kinh (như thay đổi tính cách, đau đầu, lú lẫn và nói lắp), sốt, chức năng thận bất thường, đau bụng và các vấn đề về tim.
Đa số đột biến thay đổi các axit amin trong enzyme ADAMTS13, trong khi những đột biến khác dẫn đến một phiên bản enzyme nhỏ bất thường và không thể hoạt động bình thường. Những đột biến này khiến enzyme ADAMTS13 giảm hoạt động nghiêm trọng, do đó yếu tố von Willebrand không được xử lý bình thường trong máu. Nếu yếu tố này không bị enzyme ADAMTS13 cắt thành các mảnh nhỏ hơn, nó sẽ thúc đẩy quá trình hình thành các cục máu đông bất thường khắp cơ thể. Phiên bản chưa cắt của yếu tố von Willebrand rất hiếu động, nên nó có thể khiến các tiểu cầu kết dính với nhau ngay cả khi không bị thương, từ đó dẫn đến các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh.
Xem thêm Ban xuất huyết giảm tiểu cầu có huyết khốiCác tên gọi khác
- ADAM metallopeptidase with thrombospondin type 1 motif, 13
- ADAMTS-13
- ATS13_HUMAN
- C9orf8
- von Willebrand factor-cleaving protease
- vWF-cleaving protease
- vWF-CP
- VWFCP
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. ADAMTS13 ADAM metallopeptidase with thrombospondin type 1 motif 13 [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 23, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/11093/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. A DISINTEGRIN-LIKE AND METALLOPROTEASE WITH THROMBOSPONDIN TYPE 1 MOTIF, 13; ADAMTS13. Retrieved September 23, 2022 from https://omim.org/entry/604134
- National Library of Medicine. ADAMTS13 gene. Retrieved September 23, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/adamts13/