Gen ATP8B1
Gen ATP8B1 nằm trên nhiễm sắc thể 18, cung cấp hướng dẫn tạo ra một loại protein hiện diện khắp cơ thể. Protein này kiểm soát sự phân bố của một số phân tử chất béo được gọi là aminophospholipid trên mặt trong của màng tế bào gan. Dựa trên vai trò này, protein ATP8B1 đôi khi được gọi là aminophospholipid translocase.
Chức năng chính
Protein ATP8B1 hoạt động trên màng tế bào gan—cơ quan vận chuyển axit tiêu hóa chất béo (axit mật) vào mật, nó duy trì sự cân bằng axit mật. Quá trình này được gọi là cân bằng nội môi axit mật, nó rất cần thiết để mật được tiết bình thường và tế bào gan hoạt động.
Đột biến gây bệnh
Ứ mật trong gan tiến triển gia đình
Hơn 50 đột biến gen ATP8B1 gây ra một dạng bệnh gan nghiêm trọng được gọi là ứ mật trong gan gia đình tiến triển loại 1 (Progressive Familial Intrahepatic Cholestasis - PFIC1). Đa số đột biến đều xóa phần lớn gen hoặc dẫn đến một phiên bản protein ngắn bất thường. Những đột biến này có khả năng làm thay đổi nghiêm trọng cấu trúc hoặc chức năng của protein ATP8B1. Những đột biến này khiến axit mật tích tụ trong tế bào gan đến mức làm hỏng tế bào và gây ra bệnh gan. Mặc dù protein ATP8B1 có mặt khắp cơ thể nhưng người ta vẫn chưa rõ vì sao thiếu loại protein này lại gây ra tình trạng thấp bé, điếc, tiêu chảy cũng như các dấu hiệu khác của PFIC1.
Xem thêm Ứ mật trong gan tiến triển gia đìnhỨ mật trong gan tái phát lành tính
Đột biến gen ATP8B1 có thể gây ứ mật trong gan tái phát lành tính loại 1 (Benign Recurrent Intrahepatic Cholestasis - BRIC1). Người bệnh đôi khi bị giảm bài tiết mật dẫn đến ngứa ngáy dữ dội, vàng da và vàng mắt. Đa số đột biến thay đổi các axit amin trong protein ATP8B1, chúng có thể chỉ thay đổi một phần cấu trúc hoặc chức năng của protein ATP8B1. Bằng một cách nào đó, đột biến gen ATP8B1 khiến axit mật tích tụ trong tế bào gan đến mức gây ra các dấu hiệu và triệu chứng của BRIC1. Người ta chưa rõ vì sao các giai đoạn bệnh bắt đầu hoặc kết thúc. Đôi khi người bệnh BRIC1 sau đó được chẩn đoán mắc một tình trạng nghiêm trọng hơn được gọi là ứ mật trong gan gia đình tiến triển khi các triệu chứng trở nên xấu hơn.
Các tên gọi khác
- AT8B1_HUMAN
- ATPase, aminophospholipid transporter, class I, type 8B, member 1
- BRIC
- FIC1
- PFIC
- PFIC1
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. ATP8B1 ATPase phospholipid transporting 8B1 [Homo sapiens (human)]. Retrieved March 31, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/5205/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. ATPase, CLASS I, TYPE 8B, MEMBER 1; ATP8B1. Retrieved March 31, 2023 from https://omim.org/entry/602397
- National Library of Medicine. ATP8B1 gene. Retrieved March 31, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/atp8b1/