Gen AVPR2
Gen AVPR2 nằm trên nhiễm sắc thể X, cung cấp hướng dẫn tạo ra một loại protein có tên là thụ thể vasopressin V2. Thụ thể này hoạt động cùng với hormone vasopressin hoặc hormone chống bài niệu (Antidiuretic Hormone - ADH) trong thận. Thụ thể vasopressin V2 hiện diện trong ống góp của thận, ống góp bao gồm nhiều ống nhỏ tái hấp thu nước từ thận vào máu.
Chức năng chính
ADH tương tác với thụ thể vasopressin V2 để kích hoạt các phản ứng hóa học kiểm soát sự cân bằng nước của cơ thể. Khi lượng chất lỏng xuống thấp hoặc khi mất nhiều chất lỏng (vd do đổ mồ hôi), cơ thể sẽ sản xuất nhiều ADH hơn. Hormone này gắn với thụ thể vasopressin V2 nhằm phát tín hiệu cho thận thực hiện cô đặc nước tiểu bằng cách tái hấp thu một phần nước trở lại máu. Khi đủ lượng chất lỏng, ADH được sản xuất ít hơn, do đó lượng nước được tái hấp thu vào máu giảm và nước tiểu loãng hơn.
Đột biến gây bệnh
Đái tháo nhạt do thận
Hơn 200 đột biến gen AVPR2 gây ra bệnh đái tháo nhạt do thận (nephrogenic diabetes insipidus). Đa phần đột biến khiến protein thụ thể vasopressin V2 gập thành hình dạng 3 chiều không chính xác. Protein gấp sai bị mắc kẹt trong tế bào, nên nó không thể tiếp cận bề mặt tế bào để tương tác với ADH. Các đột biến ít phổ biến hơn trong gen AVPR2 ngăn chặn sản xuất bất kỳ protein thụ thể vasopressin V2 hoặc dẫn đến một phiên bản protein tiếp cận được bề mặt tế bào nhưng không thể hợp tác với ADH.
Nếu thiếu thụ thể vasopressin V2, thận không thể đáp ứng các tín hiệu từ ADH. Do đó, các ống góp không tái hấp thu nước như bình thường, từ đó cơ thể tạo ra lượng nước tiểu quá mức. Cân bằng nước là vấn đề đặc trưng của bệnh đái tháo nhạt do thận.
Xem thêm Đái tháo nhạt do thậnCác vấn đề khác
Ít nhất hai đột biến gen AVPR2 gây ra hội chứng thận hư do dùng thuốc chống bài niệu không phù hợp (Nephrogenic Syndrome of Inappropriate Antidiuresis - NSIAD). Người bệnh bị hạ natri máu, có thể dẫn đến sưng não và các biến chứng nghiêm trọng khác. NSIAD cũng làm cho máu bị loãng bất thường (giảm thẩm thấu huyết thanh).
Hai đột biến gen AVPR2 liên quan đến NSIAD, mỗi đột biến thay đổi một axit amin tại vị trí 137 trong protein thụ thể vasopressin V2. Một đột biến thay thế axit amin arginine bằng cysteine (Arg137Cys hoặc R137C); đột biến khác thay thế arginine bằng axit amin leucine (Arg137Leu hoặc R137L). Những đột biến này dẫn đến phiên bản protein thụ thể được bật liên tục ngay cả khi không có ADH. Do đó, một lượng lớn nước được tái hấp thu vào máu bất kể lượng nước uống vào, trong khi nước tiểu rất cô đặc. Những bất thường này phá vỡ cân bằng nước của cơ thể, từ đó gây ra tình trạng hạ natri máu và giảm thẩm thấu huyết thanh.
Các tên gọi khác
- ADHR
- antidiuretic hormone receptor
- AVPR V2
- DI1
- DIR
- DIR3
- MGC126533
- MGC138386
- NDI
- renal-type arginine vasopressin receptor
- V2R
- V2R_HUMAN
- vasopressin V2 receptor
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. AVPR2 arginine vasopressin receptor 2 [Homo sapiens (human)]. Retrieved January 28, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/554/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. ARGININE VASOPRESSIN RECEPTOR 2; AVPR2. Retrieved January 28, 2023 from https://omim.org/entry/300538
- National Library of Medicine. AVPR2 gene. Retrieved January 28, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/avpr2/