Gen FAH
Gen FAH nằm trên nhiễm sắc thể 15, cung cấp hướng dẫn tạo ra một loại enzyme gọi là hydrolase fumarylacetoacetate. Enzyme này có mặt nhiều trong gan và thận, một lượng nhỏ hơn hiện diện trong nhiều mô khắp cơ thể.
Chức năng chính
Fumarylacetoacetate hydrolase xếp vị trí cuối cùng trong chuỗi 5 enzyme hoạt động để phân giải tyrosine—axit amin có trong nhiều loại thực phẩm. Cụ thể hơn, fumarylacetoacetate hydrolase chuyển đổi sản phẩm phụ của tyrosine có tên là fumarylacetoacetate thành các phân tử nhỏ hơn để sau đó chúng được bài tiết qua thận hoặc được sử dụng để sản xuất năng lượng hay tạo ra các chất khác trong cơ thể.
Đột biến gây bệnh
Tăng tyrosine máu loại I
Ít nhất 86 đột biến FAH gây ra bệnh tăng tyrosine máu loại I (tyrosinemia type I) với biểu hiện bệnh gan và thận nặng, các vấn đề thần kinh cũng như các dấu hiệu và triệu chứng khác bắt đầu từ tuổi sơ sinh. Gen FAH đột biến tạo ra một phiên bản enzyme không ổn định hoặc không làm việc, dẫn đến hydrolase fumarylacetoacetate giảm hoạt động hoặc không hoạt động. Đột biến FAH phổ biến nhất (IVS12+5G>A) làm gián đoạn cách sử dụng hướng dẫn của gen để tạo ra enzyme. Nó được gọi là đột biến vị trí mối nối vì dẫn đến một enzyme ngắn bất thường. Nếu thiếu hoạt tính của hydrolase fumarylacetoacetate, tyrosine và các sản phẩm phụ của nó không được phân hủy đúng cách, cuối cùng fumarylacetoacetate tích tụ trong gan và thận. Nồng độ fumarylacetoacetate tăng cao dường như gây độc tế bào cũng như các vấn đề về gan, thận và các đặc điểm khác bệnh.
Trong một số trường hợp tyrosinemia loại I, đột biến gen FAH trở lại trạng thái bình thường trong một số tế bào gan. Nếu đủ số lượng tế bào có gen hoàn nguyên, gen tạo ra fumarylacetoacetate hydrolase bình thường, nên enzyme hoạt được phần nào. Người ta đã tìm thấy mối tương quan giữa độ nghiêm trọng của các triệu chứng và mức độ đảo ngược tế bào gan. Người biêu hiện triệu chứng nghiêm trọng có ít tế bào được hoàn nguyên, trong khi người nhẹ hơn có nhiều tế bào mang gen FAH được hoàn nguyên.
Xem thêm Tăng tyrosine máu loại ICác tên gọi khác
- beta-diketonase
- FAA
- FAAA_HUMAN
- fumarylacetoacetase
- fumarylacetoacetate hydrolase (fumarylacetoacetase)
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. FAH fumarylacetoacetate hydrolase [Homo sapiens (human)]. Retrieved March 02, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/2184/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. FUMARYLACETOACETATE HYDROLASE; FAH. Retrieved March 02, 2023 from https://omim.org/entry/613871
- National Library of Medicine. FAH gene. Retrieved March 02, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/fah/