Gen LHCGR
Gen LHCGR nằm trên nhiễm sắc thể 2, cung cấp hướng dẫn tạo ra một protein thụ thể được gọi là thụ thể hormone luteinizing/gonadotropin màng đệm. Protein thụ thể có một số vị trí để vài protein khác, (gọi là ligand) gắn khớp vào giống như chìa khóa và ổ khóa. Thụ thể và ligand phối hợp với nhau để kích hoạt các tín hiệu điều phối quá trình phát triển và hoạt động của tế bào.
Chức năng chính
Protein từ gen LHCGR hoạt động như một thụ thể cho hai ligand bao gồm hormone luteinizing và một loại hormone tương tự gọi là gonadotropin màng đệm. Cơ quan thụ cảm cho phép cơ thể phản ứng thích hợp với các kích thích tố này. Ở nam giới, gonadotropin màng đệm kích thích sự phát triển của các tế bào trong tinh hoàn được gọi là tế bào Leydig, trong khi hormone luteinizing kích hoạt các tế bào này sản xuất nội tiết tố androgen. Androgen và testosterone kiểm soát quá trình phát triển và sinh sản của nam giới. Ở phụ nữ, hormone luteinizing kích hoạt giải phóng các tế bào trứng từ buồng trứng (rụng trứng); gonadotropin màng đệm được sản xuất trong thời kỳ mang thai, nó duy trì các điều kiện cần thiết để thai kỳ tiếp tục.
Đột biến gây bệnh
Dậy thì sớm ở nam giới mang tính gia đình
Ít nhất 17 đột biến gen LHCGR đã được xác định ở các bé trai và nam giới dậy thì sớm giới hạn trong gia đình (familial male-limited precocious puberty). Những đột biến này thay thế các axit amin trong thụ thể hormone luteinizing/gonadotropin màng đệm, chúng làm cho thụ thể liên tục hoạt động ngay cả khi không liên kết với hormone luteinizing hoặc gonadotropin màng đệm. Thay đổi trình tự axit amin có thể khiến thụ thể ở trong trạng thái hoạt hóa liên tục bằng cách thay đổi hình dạng hoặc các đặc tính khác của thụ thể.
Ở nam giới, thụ thể hoạt động quá mức khiến tế bào Leydig sản xuất dư thừa testosterone, dẫn đến dậy thì sớm. Bé trai từ 2-5 tuổi bắt đầu biểu hiện các dấu hiệu dậy thì như bộ phận sinh dục phát triển và lông mu. Thụ thể hoạt động quá mức không ảnh hưởng rõ ràng với nữ giới.
Giảm sản tế bào Leydig
Đột biến gen LHCGR gây ra chứng giảm sản tế bào Leydig (Leydig cell hypoplasia) phá vỡ chức năng của thụ thể hormone hoàng thể/màng đệm, từ đó cản trở khả năng phản ứng của cơ thể với các hormone này. Ở nam giới, đột biến khiến các tế bào Leydig kém phát triển hoặc vắng mặt, từ đó làm suy giảm sản xuất testosterone. Thiếu testosterone cản trở quá trình phát triển của cơ quan sinh dục nam trước khi sinh và những thay đổi xuất hiện tại tuổi dậy thì.
Đột biến ngăn cản sản xuất protein thụ thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng nghiêm trọng hơn. Mặc dù người bệnh mang kiểu nhiễm sắc thể điển hình của nam giới (46,XY), họ có bộ phận sinh dục ngoài của nữ và tinh hoàn không rõ ràng, tinh hoàn nằm bất thường ở xương chậu, bụng hoặc bẹn. Người bệnh nghiêm trọng không phát triển các đặc điểm giới tính phụ khi dậy thì, vd như mọc thêm lông.
Đột biến cho phép một số chức năng của protein thụ thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng nhẹ hơn. Nam giới có thể biểu hiện một loạt các bất thường tại bộ phận sinh dục, bao gồm dương vật nhỏ (micropenis), lỗ niệu đạo tại mặt dưới dương vật (hypospadias), hoặc bìu chia thành hai thùy (bìu hai bên). Do những bất thường này, cơ quan sinh dục ngoài có thể không nhìn rõ là nam hoặc không rõ là nữ (cơ quan sinh dục không rõ ràng).
Xem thêm Giảm sản tế bào LeydigHội chứng buồng trứng đa nang
Các vấn đề khác
Mặc dù những người là nữ về mặt di truyền (mang hai nhiễm sắc thể X trong mỗi tế bào) có thể thừa hưởng đột biến tại cả hai bản sao của gen LHCGR làm rối loạn chức năng thụ thể hormone luteinizing/chorionic gonadotropin, họ không bị giảm sản tế bào Leydig vì họ không có tế bào Leydig. Những phụ nữ mang cùng đột biến gen LHCGR gây ra chứng giảm sản tế bào Leydig ở nam giới có cơ quan sinh dục nữ bình thường, vú và lông mu phát triển bình thường, nhưng họ có thể bắt đầu hành kinh muộn hơn (sau 16 tuổi) và kinh nguyệt không đều. Những đột biến này cũng ngăn cản quá trình rụng trứng, dẫn đến vô sinh nữ.
Các tên gọi khác
- FLJ41504
- HHG
- LCGR
- LGR2
- LH/CG-R
- LH/CGR
- LHR
- LHRHR
- LSH-R
- LSHR_HUMAN
- luteinizing hormone/choriogonadotropin receptor precursor
- lutropin/choriogonadotropin receptor
- ULG5
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. LHCGR luteinizing hormone/choriogonadotropin receptor [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 07, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/3973/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. LUTEINIZING HORMONE/CHORIOGONADOTROPIN RECEPTOR; LHCGR. Retrieved September 07, 2022 from https://omim.org/entry/152790
- National Library of Medicine. LHCGR gene. Retrieved September 07, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/lhcgr/