Gen LYST
Gen LYST nằm trên nhiễm sắc thể 1, cung cấp hướng dẫn tạo ra một protein được gọi là chất điều hòa vận chuyển lysosome (lysosomal trafficking regulator).
Chức năng chính
Protein này tham gia vận chuyển vật liệu vào lysosome - trung tâm tái chế trong tế bào. Lysosome sử dụng enzyme tiêu hóa để phân hủy các chất độc hại, tiêu diệt vi khuẩn xâm nhập vào tế bào và tái chế các thành phần tế bào bị hao mòn. Mặc dù protein điều hòa vận chuyển lysosome có liên quan đến hoạt động bình thường của lysosome, vai trò cụ thể của nó vẫn chưa rõ ràng. Các nghiên cứu cho thấy protein này có thể xác định kích thước của lysosome và điều chỉnh chuyển động của chúng trong tế bào.
Đột biến gây bệnh
Hội chứng Chediak-Higashi
Ít nhất 30 đột biến gen LYST đã được xác định ở những người mắc hội chứng Chediak-Higashi, chúng làm suy giảm hoạt động bình thường của protein điều hòa trao đổi lysosome, từ đó phá vỡ kích thước, cấu trúc và chức năng của lysosome cũng như các cấu trúc liên quan trong tế bào.
Các đột biến LYST gây ra dạng hội chứng Chediak-Higashi thơ ấu nghiêm trọng thường dẫn đến một phiên bản protein ngắn bất thường và không có chức năng. Những đột biến gây ra dạng bệnh nhẹ hơn ở người trưởng thành thường thay đổi một axit amin trong protein. Trong những trường hợp này, protein bị thay đổi có thể giữ lại một số chức năng.
Người mang đột biến LYST có lysosome và các cấu trúc liên quan trong các tế bào lớn bất thường. Những cấu trúc mở rộng này can thiệp vào các chức năng bình thường của tế bào. Ví dụ, lysosome mở rộng trong một số tế bào của hệ miễn dịch ngăn cản các tế bào này phản ứng với vi khuẩn và những yếu tố ngoại lai khác. Do đó, hệ miễn dịch bị hỏng hóc và không thể bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng nặng hay tái phát.
Trong các tế bào hắc tố, cấu trúc tế bào được gọi là melanosome (liên quan đến lysosome) lớn một cách bất thường. Những cấu trúc này sản xuất và phân phối sắc tố melanin - chất tạo ra màu sắc cho da, tóc và mắt. Những người mắc hội chứng Chediak-Higashi bị bạch tạng da do melanin mắc kẹt trong các melanosome khổng lồ nên chúng không thể góp phần tạo nên sắc tố da, tóc và mắt.
Người ta tin rằng các cấu trúc giống lysosome bất thường bên trong tế bào máu được gọi là tiểu cầu là nguyên nhân gây ra vết bầm tím và chảy máu bất thường ở những người mắc hội chứng Chediak-Higashi. Tương tự, các lysosome bất thường trong tế bào thần kinh có thể gây ra vấn đề thần kinh liên quan đến bệnh.
Xem thêm Hội chứng Chediak-HigashiCác tên gọi khác
- Beige homolog
- Chediak-Higashi syndrome 1
- CHS
- CHS1
- LYST_HUMAN
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. LYST lysosomal trafficking regulator [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 16, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/1130/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. LYSOSOMAL TRAFFICKING REGULATOR; LYST. Retrieved September 16, 2022 from https://omim.org/entry/606897
- National Library of Medicine. LYST gene. Retrieved September 16, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/lyst/