Gen PPT1
Gen PPT1 nằm trên nhiễm sắc thể 1, cung cấp hướng dẫn tạo ra enzyme palmitoyl-protein thioesterase 1. Enzyme này hiện diện trong lysosome - các ngăn bên trong tế bào có chức năng phân hủy và tái chế nhiều loại phân tử.
Chức năng chính
Palmitoyl-protein thioesterase 1 loại bỏ một số chất béo gọi là axit béo chuỗi dài khỏi protein, điển hình là axit béo palmitate. Các axit béo được loại bỏ để phá vỡ protein khi chúng không còn cần thiết nữa. Palmitoyl-protein thioesterase 1 cũng liên quan đến một loạt các chức năng khác của tế bào, chẳng hạn như sự phát triển của khớp thần kinh - kết nối giữa các tế bào thần kinh, nơi xảy ra giao tiếp giữa tế bào với tế bào.
Đột biến gây bệnh
Bệnh CLN1
Hơn 65 đột biến gen PPT1 gây ra bệnh CLN1. Người bệnh bị giảm phát triển trí óc và vận động nên họ gặp khó khăn khi đi lại, nói và tư duy. Ngoài ra, trẻ thường phát triển các cơn co giật tái phát (động kinh) và mất thị lực. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh CLN1 thường xuất hiện khi trẻ được 18 tháng tuổi nhưng có thể bắt đầu muộn hơn, đôi khi ở tuổi trưởng thành với một số người.
Đột biến gen PPT1 làm giảm hoặc ngăn cản sản xuất palmitoyl-protein thioesterase 1, hoặc khiến enzyme không hoạt động. Đột biến phổ biến nhất gây ra bệnh CLN1 trên toàn thế giới thay thế axit amin arginine bằng một tín hiệu dừng trong hướng dẫn tạo ra enzyme (Arg151Ter hoặc R151X). Đột biến này dẫn đến một phiên bản enzyme ngắn bất thường và không có chức năng. Một đột biến khác gây ra hầu hết các trường bệnh trong quần thể gốc Phần Lan, nó thay thế axit amin arginine bằng tryptophan tại vị trí 122 trong enzyme palmitoyl-protein thioesterase 1 (Arg122Trp hoặc R122W).
Đột biến gen PPT1 gây ra bệnh CLN1 dẫn đến thiếu enzyme chức năng, từ đó làm cản trở quá trình loại bỏ các axit béo chuỗi dài khỏi một số protein, do đó chất béo và protein bị phân hủy một phần tích tụ trong lysosome. Các chất này tích tụ trong các tế bào khắp cơ thể, tế bào thần kinh dường như đặc biệt dễ bị tổn thương. Tế bào thần kinh chết sớm và lan rộng dẫn đến các dấu hiệu nghiêm trọng và tử vong ở trẻ mắc bệnh.
Trong những trường hợp khởi phát muộn hơn, đột biến gen PPT1 dẫn đến một phiên bản enzyme palmitoyl-protein thioesterase 1 giảm hoạt động so với bình thường; tuy nhiên, protein ở những người này hoạt động cao hơn so với những người phát bệnh từ nhỏ. Do đó, các axit béo chuỗi dài được loại bỏ khỏi một số protein, nên một lượng nhỏ protein bị phân giải. Các chất tồn dư cần nhiều thời gian hơn để tích tụ trong lysosome và gây chết tế bào thần kinh, những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh CLN1 ở những người này xảy ra muộn hơn.
Xem thêm Bệnh CLN1Các tên gọi khác
- ceriod-lipofuscinosis, neuronal 1
- CLN1
- INCL
- palmitoyl-protein hydrolase 1
- PPT
- PPT-1
- PPT1_HUMAN
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. PPT1 palmitoyl-protein thioesterase 1 [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 04, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/5538/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. PALMITOYL-PROTEIN THIOESTERASE 1; PPT1. Retrieved September 04, 2022 from https://omim.org/entry/600722
- National Library of Medicine. PPT1 gene. Retrieved September 04, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/ppt1/