Gen SLC17A5
Gen SLC17A5 nằm trên nhiễm sắc thể 6, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein gọi là sialin nằm chủ yếu trên màng của lysosome - các ngăn trong tế bào có chức năng tiêu hóa và tái chế vật liệu.
Chức năng chính
Khi một số protein và chất béo bị phân hủy, axit sialic được tạo ra. Sialin vận chuyển một phân tử axit sialic tự do ra khỏi lysosome đến các phần khác của tế bào. Axit sialic tự do khi nó không liên kết với các phân tử khác. Người ta tin rằng sialin cũng có thể có các chức năng khác trong tế bào não ngoài những chức năng liên quan đến lysosome, tuy nhiên những chức năng này vẫn chưa rõ ràng.
Đột biến gây bệnh
Bệnh dự trữ axit sialic
Khoảng 20 đột biến gen SLC17A5 gây ra bệnh dự trữ axit sialic (sialic acid storage disease). Một số đột biến này dẫn đến sialin không hoạt động bình thường, số khác ngăn chặn sản xuất sialin. Trong một số trường hợp, sialin được sản xuất nhưng không được dẫn đường đến màng lysosome.
Có ba dạng bệnh dự trữ axit sialic. Một đột biến SLC17A5 đặc biệt (chủ yếu có trong những người đến từ Phần Lan và Thụy Điển) gây ra dạng bệnh nhẹ nhất gọi là bệnh Salla. Đột biến này thay thế axit amin arginine bằng cysteine tại vị trí 39 của protein sialin (Arg39Cys hoặc R39C). Các đột biến gen SLC17A5 khác ảnh hưởng nhiều hơn đến chức năng của protein sialin gây ra dạng rối loạn nghiêm trọng nhất gọi là bệnh dự trữ axit sialic tự do ở trẻ sơ sinh. Người được chẩn đoán mắc bệnh Salla mức trung bình có một bản sao của gen SLC17A5 với đột biến bệnh Salla trong mỗi tế bào, trong khi bản sao thứ hai của gen mang đột biến nghiêm trọng hơn. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng bệnh Salla mức trung bình nằm giữa mức độ nghiêm trọng của bệnh Salla và bệnh dự trữ axit sialic tự do ở trẻ sơ sinh.
Đột biến gen SLC17A5 làm giảm hoặc loại bỏ hoạt động của sialin dẫn đến axit sialic tự do tích tụ trong lysosome. Người ta chưa biết vì sao sự tích tụ này hoặc sự gián đoạn các chức năng khác của sialin trong não lại gây ra các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh.
Các tên gọi khác
- AST
- ISSD
- NSD
- S17A5_HUMAN
- SD
- SIALIN
- SIASD
- SLD
- solute carrier family 17 (acidic sugar transporter), member 5
- solute carrier family 17, member 5
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. SLC17A5 solute carrier family 17 member 5 [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 06, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/26503/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. SOLUTE CARRIER FAMILY 17 (ACIDIC SUGAR TRANSPORTER), MEMBER 5; SLC17A5. Retrieved September 06, 2022 from https://omim.org/entry/604322
- National Library of Medicine. SLC17A5 gene. Retrieved September 06, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/slc17a5/