Gen SLCO1B1
Gen SLCO1B1 nằm trên nhiễm sắc thể 12, cung cấp hướng dẫn tạo ra một protein được gọi là polypeptit vận chuyển anion hữu cơ 1B1 (Organic Anion Transporting Polypeptide 1B1- OATP1B1).
Chức năng chính
Protein OATP1B1 hiện diện trong tế bào gan, nó vận chuyển các hợp chất từ máu vào gan để đào thải ra khỏi cơ thể. Cụ thể hơn, protein OATP1B1 vận chuyển bilirubin - một chất màu vàng được tạo ra khi tế bào hồng cầu bị phá vỡ. Trong gan, bilirubin được hòa tan trong dịch mật rồi bài tiết ra khỏi cơ thể. Protein OATP1B1 cũng vận chuyển một số hormone, chất độc và thuốc vào gan để loại bỏ khỏi cơ thể. Các loại thuốc được vận chuyển bởi protein OATP1B1 bao gồm statin (thuốc điều trị cholesterol cao), thuốc điều trị bệnh tim, vài loại kháng sinh, một số loại thuốc được sử dụng để điều trị ung thư.
Đột biến gây bệnh
Hội chứng Rotor
Các đột biến gen SLCO1B1 liên quan đến hội chứng Rotor. Người bệnh có biểu hiện đặc trưng gồm vàng da và vàng lòng trắng của mắt do nồng độ bilirubin trong máu tăng cao. Để bệnh xảy ra, một người cần mang cả hai đột biến gen SLCO1B1 và SLCO1B3. Gen SLCO1B3 cung cấp hướng dẫn tạo ra protein OATP1B3 có chức năng vận chuyển tương tự như OATP1B1. Trong một số trường hợp, bệnh xảy ra do mất đoạn ADN có chứa một phần của cả hai gen SLCO1B1 và SLCO1B3, vì vậy không có protein OATP1B1 hoặc OATP1B3 nào được tạo ra. Hầu hết đột biến gây ra hội chứng Rotor dẫn đến các protein OATP1B1 và OATP1B3 ngắn bất thường và không hoạt động. Nếu thiếu hoạt động của một trong hai loại protein vận chuyển, bilirubin sẽ được gan hấp thụ và đào thải ra khỏi cơ thể kém hiệu quả hơn. Bilirubin tích tụ dẫn đến triệu chứng vàng da ở những người mắc hội chứng Rotor.
Xem thêm Hội chứng RotorCác vấn đề khác
Một số biến thể gen SLCO1B1 phổ biến có liên quan đến giảm khả năng xử lý một số loại thuốc của cơ thể, bao gồm cả statin. Đa hình được nghiên cứu rộng rãi nhất liên quan đến bất thường này được tìm thấy trong khoảng 15% dân số, nó thay thế duy nhất axit amin valine bằng alanin tại vị trí 174 (V174A hoặc SLCO1B1*5) trong protein OATP1B1. Phiên bản protein được tạo ra vận chuyển kém các hợp chất vào gan, dẫn đến các chất tích tụ trong cơ thể.
Khi không được đưa vào gan hiệu quả, statin sẽ tích tụ trong cơ thể đến mức có thể gây ra bệnh cơ do statin. Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, đau, mềm, yếu và chuột rút. Nếu người mang đa hình V174A dùng thuốc statin, họ có nguy cơ cao phát triển bệnh cơ do statin.
Các tên gọi khác
- HBLRR
- liver-specific organic anion transporter 1
- LST-1
- LST1
- OATP-2
- OATP-C
- OATP1B1
- OATP2
- OATPC
- SLC21A6
- SO1B1_HUMAN
- sodium-independent organic anion-transporting polypeptide 2
- solute carrier family 21 (organic anion transporter), member 6
- solute carrier family 21 member 6
- solute carrier organic anion transporter family, member 1B1
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. SLCO1B1 solute carrier organic anion transporter family member 1B3 [Homo sapiens (human)]. Retrieved August 24, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/10599/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. SOLUTE CARRIER ORGANIC ANION TRANSPORTER FAMILY, MEMBER 1B1; SLCO1B1. Retrieved August 24, 2022 from https://omim.org/entry/604843
- National Library of Medicine. SLCO1B3 gene. Retrieved August 24, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/slco1b1/