Gen TAFAZZIN
Gen TAFAZZIN nằm trên nhiễm sắc thể X, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein tafazzin. Một số phiên bản khác (đồng dạng) của protein tafazzin được tạo ra từ gen TAFAZZIN. Đa số các đồng dạng hiện diện trong tất cả các mô, nhưng một số chỉ có mặt trong vài loại tế bào.
Chức năng chính
Protein tafazzin nằm trong ty thể—trung tâm sản xuất năng lượng của tế bào. Tafazzin liên quan đến cơ chế chuyển hóa một loại chất béo (lipid) quan trọng trong màng trong của ty thể, chết béo này tên là cardiolipin. Protein tafazzin thêm một axit béo gọi là axit linoleic vào phân tử cardiolipin, từ đó cardiolipin có thể thực hiện các chức năng của nó. Cardiolipin cần thiết để duy trì hình dạng ty thể, sản xuất năng lượng và vận chuyển protein trong tế bào.
Đột biến gây bệnh
Hội chứng Barth
Hơn 130 đột biến gen TAFAZZIN gây ra hội chứng Barth. Bệnh lý hiếm gặp này gần như chỉ xảy ra với nam giới, người bệnh có triệu chứng như tim yếu (bệnh cơ tim), yếu cơ, nhiễm trùng tái phát và tầm vóc thấp bé. Đột biến gen TAFAZZIN dẫn đến một phiên bản protein tafazzin hoạt động ít hoặc không hoạt động. Do đó, axit linoleic không được thêm vào cardiolipin, do đó số lượng cardiolipin hoạt động bị suy giảm. Ngoài ra, một biến thể của cardiolipin gọi là monolysocardiolipin (MLCL) được hình thành. Thiếu cardiolipin và dư MLCL dường như gây ra các vấn đề với hình dạng và hoạt động bình thường của ty thể như sản xuất năng lượng và vận chuyển protein. Các mô có nhu cầu năng lượng cao, vd tim và các cơ khác, dễ bị chết tế bào nhất do ty thể giảm sản xuất năng lượng. Bên cạnh đó các tế bào bạch cầu bị ảnh hưởng có ty thể hình dạng bất thường, nên chúng giảm khả năng phát triển, trưởng thành (biệt hóa) và hoạt động, dẫn đến hệ miễn dịch suy yếu và nhiễm trùng tái phát. Rối loạn chức năng ty thể có khả năng dẫn đến các dấu hiệu và triệu chứng khác của hội chứng Barth.
Familial dilated cardiomyopathy
Thất trái không chặt
Các vấn đề khác
Một số đột biến gen TAFAZZIN gây ra bệnh cơ tim giãn mà không kèm các đặc điểm khác của hội chứng Barth. Bệnh cơ tim giãn khiến tim trở nên suy yếu, to ra và không thể bơm máu hiệu quả, thường dẫn đến suy tim. Lưu lượng máu giảm có thể dẫn đến sưng chân và bụng, tích chất lỏng trong phổi và tăng nguy cơ đông máu.
Đột biến gen TAFAZZIN cũng có thể gây ra một dạng bệnh tim có tên là X cơ tim trái không co thắt đơn lẻ (Isolated Noncompaction of left Ventricular Myocardium - INVM). Bệnh xảy ra khi buồng tim dưới bên trái (tâm thất trái) không phát triển bình thường. Trong INVM, cơ tim suy yếu và không thể bơm máu hiệu quả. Nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim) cũng có thể xảy ra. INVM thường xuyên gây suy tim.
Các tên gọi khác
- BTHS
- CMD3A
- EFE
- EFE2
- G4.5
- LVNCX
- tafazzin (cardiomyopathy, dilated 3A (X-linked); endocardial fibroelastosis 2; Barth syndrome)
- TAZ_HUMAN
- XAP-2
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. TAFAZZIN tafazzin, phospholipid-lysophospholipid transacylase [Homo sapiens (human)]. Retrieved August 08, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/6901/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. TAFAZZIN, PHOSPHOLIPID-LYSOPHOSPHOLIPID TRANSACYLASE; TAFAZZIN. Retrieved August 08, 2023 from https://omim.org/entry/300394
- National Library of Medicine. TAFAZZIN gene. Retrieved August 08, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/tafazzin/