Gen TNFRSF1A
Gen TNFRSF1A nằm trên nhiễm sắc thể 12, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein hình thành nên thụ thể yếu tố hoại tử khối u 1 (TNFR1). Protein TNFR1 hiện diện chủ yếu trên màng tế bào, chúng xuyên qua màng tạo ra một đầu nằm bên ngoài và một đầu nằm bên trong.
Chức năng chính
Bên ngoài tế bào, protein TNFR1 tham gia gắn kết với yếu tố hoại tử khối u (TNF). Tương tác này kích hoạt protein TNFR1 liên kết với hai protein TNFR1 khác tạo nên phức hợp 3 protein (còn gọi là trimer)—cấu trúc hoàn chỉnh có thể tham gia thực hiện chức năng cho tế bào. Đồng thời, tương tác giữa protein TNFR1 và TNF cũng khiến protein TNFR1 gửi tín hiệu đến tế bào nhằm kích hoạt một số phản ứng. Khi đó, tín hiệu trong tế bào gây hoạt hóa protein yếu tố nhân kappa B khiến chúng sản xuất nhiều cytokine, dẫn đến hình thành phản ứng viêm trong cơ thể. Ngoài ra, tín hiệu còn gây ra một chuỗi các phản ứng hoạt hóa caspase khiến cho tế bào tự hủy (apoptosis).
Đột biến gây bệnh
Hội chứng chu kì liên quan đến thụ thể yếu tố hoại tử khối u
Hơn 60 đột biến gen TNFRSF1A gây ra hội chứng chu kỳ liên quan đến thụ thể yếu tố hoại tử khối u (Tumor necrosis factor Receptor-Associated Periodic Syndrome - TRAPS). Người bệnh thường có các đợt sốt kéo dài từ vài ngày đến vài tháng, trung bình thời gian phát bệnh khoảng 3 tuần. Đợt sốt kéo dài có thể khiến họ mắc các bệnh về miễn dịch như viêm mắt, cơ tim, khớp, cổ họng, niêm mạc miệng và đường tiêu hóa.
Phần lớn các đột biến gen TNFRSF1A thay đổi axit amin đơn trong protein TNFR1 (thường là cysteine). Axit amin cysteine chứa các nguyên tử lưu huỳnh có khả năng hình thành liên kết disulfide với các cystein khác. Liên kết này giúp cho protein gấp nếp đúng cách để tạo ra cấu trúc không gian 3 chiều hoàn chỉnh và có chức năng. Khi axit amin khác thay thế cho cystein, protein không thể hình thành các liên kết disulfide nên chúng gấp nếp sai. Những protein gấp sai bị mắc kẹt trong tế bào nên chúng không thể tiếp cận đến bề mặt màng nhằm tương tác với TNF. Bên trong tế bào, những protein lỗi dính với nhau tạo thành một cụm protein. Người ta cho rằng những cụm protein này có khả năng kích hoạt một đường tín hiệu khác bên trong tế bào nhằm gây ra phản ứng viêm. Chúng liên tục tạo tín hiệu ngay cả khi không cần thiết, vì vậy hiện tượng viêm quá mức xảy ra.
Mặt khác, đột biến chỉ xảy ra trên một bản sao gen TNFRSF1A nên bản sao còn lại vẫn tạo ra các thụ thể bình thường. Khi thụ thể này liên kết với protein TNF, chúng vẫn có khả năng tạo ra các phản ứng viêm bình thường trong cơ thể. Người ta phát hiện một số người mang đột biến gen TNFRSF1A nhưng không phát triển hội chứng chu kỳ liên quan đến thụ thể yếu tố hoại tử khối u hoặc triệu chứng bệnh nhẹ. Mặc dù chưa thể giải thích nguyên nhân gây ra thay đổi này, họ cho rằng những yếu tố khác có thể góp phần gây bệnh như thay đổi di truyền hoặc yếu tố môi trường. Ngoài ra, hiện nay người ta vẫn chưa rõ quá trình apoptosis có ảnh hưởng đến triệu chứng trên bệnh nhân hay không.
Xem thêm Hội chứng chu kì liên quan đến thụ thể yếu tố hoại tử khối uĐa xơ cứng
Các tên gọi khác
- p55
- p55-R
- TNF-R
- TNF-R1
- TNF-R55
- TNFR-I
- TNFR1
- TNFR55
- TNR1A_HUMAN
- tumor necrosis factor binding protein 1
- tumor necrosis factor receptor superfamily member 1A
- tumor necrosis factor receptor superfamily, member 1A
- tumor necrosis factor receptor type 1
- tumor necrosis factor-alpha receptor
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. TNFRSF1A TNF receptor superfamily member 1A [Homo sapiens (human)]. Retrieved January 29, 2024 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/7132/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. TUMOR NECROSIS FACTOR RECEPTOR SUPERFAMILY, MEMBER 1A; TNFRSF1A. Retrieved January 29, 2024 from https://omim.org/entry/191190
- National Library of Medicine. TNFRSF1A gene. Retrieved January 29, 2024 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/tnfrsf1a/