Gen USH2A
Gen USH2A nằm trên nhiễm sắc thể 1, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein gọi là usherin. Usherin là một thành phần quan trọng của màng đáy - cấu trúc tấm mỏng ngăn cách và hỗ trợ các tế bào trong nhiều mô. Usherin hiện diện trong màng đáy tại tai trong và võng mạc - lớp mô nhạy cảm với ánh sáng phía sau mắt.
Chức năng chính
Mặc dù chức năng của usherin chưa rõ ràng, nghiên cứu cho thấy nó thuộc nhóm protein (phức hợp protein) nắm vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và duy trì các tế bào tại tai trong và võng mạc. Phức hợp protein cũng có thể tham gia vào hoạt động của khớp thần kinh - điểm nối giữa các tế bào thần kinh, nơi xảy ra giao tiếp giữa tế bào với tế bào.
Đột biến gây bệnh
Viêm võng mạc sắc tố
Một số đột biến gen USH2A gây ra bệnh viêm võng mạc sắc tố (retinitis pigmentosa), một loại rối loạn thị lực khiến các tế bào cảm nhận ánh sáng của võng mạc thoái hóa dần. Đột biến gen USH2A là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra viêm võng mạc sắc tố di truyền lặn, nó chiếm 10-15% tổng số các trường hợp. Dạng bệnh này được mô tả là không hội chứng, bởi vì nó không liên quan đến các dấu hiệu khác như một phần của hội chứng di truyền (vd hội chứng Usher).
Đột biến gen USH2A gây ra bệnh viêm võng mạc sắc tố làm thay đổi các axit amin trong protein usherin. Bằng một cách nào đó, những thay đổi di truyền này dẫn đến sự phá vỡ dần dần của các tế bào thụ cảm ánh sáng chuyên biệt được gọi là thụ thể ánh sáng trong võng mạc. Các tế bào này mất đi là nguyên nhân chính cho tình trạng mất thị lực tiến triển.
Hội chứng Usher
Hơn 400 đột biến gen USH2A đã được xác định ở những người mắc hội chứng Usher loại II với biểu hiện kết hợp của mất thính lực và mất thị lực liên quan đến viêm võng mạc sắc tố. Cụ thể hơn, đột biến gen USH2A gây ra hội chứng Usher loại IIA (USH2A), dạng bệnh này chiếm hơn một nửa số trường hợp của hội chứng Usher loại II.
Một số đột biến trong số này thay đổi các axit amin đơn lẻ trong protein usherin. Chúng thường dẫn đến một phiên bản protein ngắn bất thường hoặc ngăn tế bào tạo ra usherin. Các đột biến khác chèn hoặc xóa một lượng nhỏ ADN trong gen USH2A, từ đó có thể làm suy giảm chức năng bình thường của usherin. Người ta vẫn biết vì sao thiếu hoặc thay đổi protein usherin dẫn đến biểu hiện suy giảm thính lực và mất thị lực đặc trưng của hội chứng Usher loại IIA.
Người ta chưa rõ tại sao một số đột biến gen USH2A dẫn đến hội chứng Usher loại IIA, trong khi các đột biến khác gây ra viêm võng mạc sắc tố mà không mất thính lực.
Xem thêm Hội chứng UsherCác tên gọi khác
- US2
- USH2
- USH2A_HUMAN
- Usher syndrome 2A (autosomal recessive, mild)
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. USH2A usherin [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 13, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/7399/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. USHERIN; USH2A. Retrieved September 13, 2022 from https://omim.org/entry/608400
- National Library of Medicine. USH2A gene. Retrieved September 13, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/ush2a/