Gen HOGA1
Gen HOGA1 nằm trên nhiễm sắc thể 10, cung cấp hướng dẫn tạo ra enzyme 4-hydroxy-2-oxoglutarate aldolase (HOGA). Enzyme này hiện diện trong các tế bào gan và thận, đặc biệt trong ty thể - trung tâm sản xuất năng lượng của tế bào.
Chức năng chính
Enzyme HOGA liên quan đến cơ chế phá vỡ axit amin hydroxyproline. Cụ thể hơn, trong quá trình phân hủy, HOGA cắt 4-hydroxy-2-oxoglutarate thành hai chất nhỏ hơn gồm pyruvate và glyoxylate. Trong ty thể, pyruvate tham gia vào quá trình sản xuất năng lượng, trong khi chức năng của glyoxylate vẫn chưa rõ ràng.
Đột biến gây bệnh
Tăng oxalate niệu nguyên phát
Ít nhất 24 đột biến gen HOGA1 gây ra chứng tăng oxalat niệu nguyên phát loại 3 (primary hyperoxaluria type 3). Người bệnh có mức oxalate cao, dẫn đến sỏi thận và sỏi bàng quang bắt đầu từ thời thơ ấu và thường dẫn đến tiểu ra máu, nhiễm trùng đường tiết niệu. Đột biến 700+5G>T xuất hiện trong khoảng một nửa số người bệnh, nó thay đổi cách sử dụng hướng dẫn của gen để tạo ra enzyme. Do đó, 4-hydroxy-2-oxoglutarate không được phá vỡ bởi enzyme HOGA, thay vào đó, chúng tích tụ trong ty thể của tế bào gan.
Người ta chưa rõ vì sao 4-hydroxy-2-oxoglutarate tích tụ lại làm gia tăng gốc oxalat ở những người mắc chứng tăng oxalat niệu nguyên phát loại 3. Một số nhà nghiên cứu cho rằng 4-hydroxy-2-oxoglutarate ích tụ đến mức cản trở hoạt động của các enzyme khác, dẫn đến các chất được chuyển đổi thành oxalat tích tụ. Các nhà nghiên cứu khác nghĩ rằng 4-hydroxy-2-oxoglutarate dư thừa trong ty thể có thể rò rỉ vào tế bào gan. Sau đó, các enzyme trong các tế bào gan sẽ chuyển đổi 4-hydroxy-2-oxoglutarate thành glyoxylate, sau đó glyoxylate cuối cùng được biến đổi thành oxalate. Ở những người bị tăng oxalate niệu nguyên phát loại 3, oxalate được lọc tại thận và bài tiết qua nước tiểu dưới dạng chất thải hoặc kết hợp với canxi để tạo thành canxi oxalate - thành phần chính tạo nên sỏi thận và sỏi bàng quang.
Xem thêm Tăng oxalate niệu nguyên phátCác tên gọi khác
- DHDPS2
- DHDPSL
- dihydrodipicolinate synthase-like, mitochondrial
- dihydrodipicolinate synthetase homolog 2
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. HOGA1 4-hydroxy-2-oxoglutarate aldolase 1 [Homo sapiens (human)]. Retrieved March 14, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/112817/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. 4-HYDROXY-2-OXOGLUTARATE ALDOLASE 1; HOGA1. Retrieved March 14, 2023 from https://omim.org/entry/613597
- National Library of Medicine. HOGA1 gene. Retrieved March 14, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/hoga1/