Bệnh cúm
Cúm là một bệnh lây truyền qua đường hô hấp do virus cúm gây ra, các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng và các biến chứng đe dọa tính mạng ngay cả ở trẻ em và người lớn khỏe mạnh. Virus cúm lây nhiễm từ người này sang người khác do ho hoặc hắt hơi. Đôi khi, chúng nó thể lây lan khi một người chạm tay vào bề mặt nhiễm sau đó chạm tay vào mắt, mũi hoặc miệng.
Biểu hiện lâm sàng
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của bệnh cúm bao gồm:
- Sốt
- Đau cơ bắp
- Ớn lạnh và đổ mồ hôi
- Đau đầu
- Ho khan, dai dẳng
- Khó thở
- Mệt mỏi và yếu đuối
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
- Đau họng
- Đau mắt
- Nôn mửa và tiêu chảy (phổ biến ở trẻ em hơn người lớn)
Khi còn trẻ và khỏe mạnh, bệnh cúm thường không nghiêm trọng. Mặc dù vẫn cảm thấy mệt mỏi và khó chịu, nhưng căn bệnh này thường biến mất sau một hoặc hai tuần. Ở trẻ em và người lớn hoặc những người có hệ miễn dịch suy yếu, bệnh cúm có nguy cơ cao phát triển các biến chứng như:
- Viêm phổi
- Viêm phế quản
- Bệnh hen suyễn
- Vấn đề tim mạch
- Nhiễm trùng tai
- Hội chứng suy giảm hô hấp cấp tính
Viêm phổi là một trong những biến chứng nghiêm trọng nhất. Đối với người lớn tuổi và những người bị bệnh mãn tính, viêm phổi có thể gây tử vong
Độ phổ biến
Theo Trung tâm Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), từ năm 2010, mỗi năm trên thế giới có khoảng 9 - 45 triệu trường hợp mắc cúm, trong đó có trên 61.000 trường hợp tử vong do biến chứng của bệnh, đặc biệt là viêm phổi. Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận 1-1,8 triệu trường hợp mắc bệnh cúm.
Nguyên nhân
Bệnh cúm là do virus cúm lây lan từ người này sang người khác. Virus cúm di chuyển trong không khí dưới dạng các giọt nhỏ khi người bị nhiễm trùng ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
Những người nhiễm vi-rút có khả năng lây nhiễm từ khoảng một ngày trước khi các triệu chứng xuất hiện. Trẻ em và những người có hệ thống miễn dịch suy yếu có thể bị lây nhiễm trong thời gian dài hơn.
Virus cúm thay đổi liên tục, các chủng mới xuất hiện thường xuyên. Nếu đã từng bị cúm, cơ thể đã tạo ra loại kháng thể chống lại chủng virus đó. Nếu lần cúm tiếp theo do cùng một chủng virus trước đó gây ra thì những kháng thể đã được tạo ra có thể ngăn ngừa virus xâm nhiễm hoặc làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh. Ngược lại, nếu cúm do một chủng virus khác gây ra, các kháng thể đã được tạo ra trước đó có thể không có khả năng chống lại virus xâm nhiễm.
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh cúm hoặc các biến chứng của bệnh, bao gồm:
- Tuổi tác. Cúm có xu hướng mắc phải ở trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi và người lớn từ 65 tuổi trở lên.
- Hệ miễn dịch suy yếu. Các phương pháp điều trị ung thư, thuốc chống thải ghép, sử dụng steroid trong thời gian dài, cấy ghép nội tạng, ung thư máu hoặc HIV / AIDS có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch. Điều này tạo cơ hội cho virus cúm phát triển và cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển các biến chứng.
- Bệnh mãn tính. Các tình trạng mãn tính, bao gồm các bệnh về phổi như hen suyễn, tiểu đường, bệnh tim, bệnh hệ thần kinh, rối loạn chuyển hóa và bệnh thận, gan hoặc máu, có thể làm tăng nguy cơ phát triển các biến chứng của bệnh cúm.
- Sử dụng aspirin dưới 19 tuổi. Những người dưới 19 tuổi và được điều trị bằng aspirin dài hạn có nguy cơ phát triển hội chứng Reye (một căn bệnh hiếm gặp có thể ảnh hưởng đến máu, gan và não của những người vừa bị nhiễm virus) nếu bị cúm.
- Mang thai. Phụ nữ mang thai có nhiều khả năng bị biến chứng cúm, đặc biệt là trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba. Phụ nữ có nhiều khả năng phát triển các biến chứng liên quan đến cúm trong vòng hai tuần sau khi sinh con.
- Béo phì. Những người có chỉ số khối cơ thể (BMI) từ 40 trở lên có nguy cơ mắc các biến chứng cúm cao hơn.
Chẩn đoán
Để chẩn đoán bệnh cúm, trước tiên bác sĩ sẽ hỏi thăm về các triệu chứng mà bệnh nhân mắc phải. Sau đó, các xét nghiệm có thể được thực hiện để chắc chắn bệnh nhân có bị nhiễm virus hay không. Đối với các xét nghiệm, bác sĩ sẽ dùng tăm bông vuốt vào bên trong mũi hoặc phía sau cổ họng, tăm bông sẽ được vào phòng thí nghiệm để kiểm tra virus cúm.
Điều trị
Hầu hết những người bị cúm đều tự hồi phục bằng cách nghỉ ngơi và uống nhiều nước mà không cần sự hỗ trợ của thuốc. Những người bị cúm nhẹ nên ở nhà và tránh tiếp xúc với những người khác, ngoại trừ đến cơ sở y tế.
Nhưng nếu bệnh trở nặng, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus để điều trị cúm. Những loại thuốc này bao gồm oseltamivir (Tamiflu), zanamivir (Relenza), peramivir (Rapivab) hoặc baloxavir (Xofluza). Những loại thuốc này có thể rút ngắn thời gian gây bệnh và giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng của bệnh.
Tác dụng phụ của thuốc kháng virus có thể bao gồm buồn nôn và nôn mữa. Những tác dụng phụ này có thể giảm bớt nếu dùng thuốc cùng với thức ăn.
Phòng ngừa
Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh cúm là tiêm vaccine ngừa virus cúm hàng năm. Vaccine cúm an toàn cho người lớn và tất cả trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên. Tất cả trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 5 tuổi được khuyến cáo nên tiêm phòng cúm hàng năm.
Ngoài ra, những thói quen tốt có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của virus và ngăn ngừa bệnh cúm. Bao gồm:
- Rửa tay thường xuyên. Sử dụng xà phòng giúp tiêu diệt và ngăn ngừa sự lây lan của virus.
- Ăn uống lành mạnh, tập thể dục và ngủ đủ giấc. Những điều này giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của cơ thể.
- Ho và hắt hơi vào bên trong khuỷu tay (không phải tay).
- Sử dụng chất khử trùng làm sạch các bề mặt như bàn, quầy, đồ chơi, tay nắm cửa và phòng tắm.
Các tên gọi khác
- Cảm cúm
- Bệnh cảm cúm
- Cúm do virus
References
- U.S National Library of Medicine. Flu. Retrieved May 26, 2021 from https://medlineplus.gov/flu.html
- Mayo Foundation for Medical Education and Research. Influenza (flu). Retrieved May 26, 2021 from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/flu/symptoms-causes/syc-20351719
- American Academy of Family Physicians. Colds and the Flu. Retrieved May 26, 2021 from https://familydoctor.org/condition/colds-and-the-flu/
- Centers for Disease Control and Prevention. Influenza (Flu). Retrieved May 26, 2021 from https://www.cdc.gov/flu/about/season/flu-season.htm
- Centers for Disease Control and Prevention. Flu Symptoms & Complications. Retrieved May 26, 2021 from https://www.cdc.gov/flu/symptoms/symptoms.htm
- American Academy of Family Physicians. Preventing the Flu. Retrieved May 26, 2021 from https://familydoctor.org/preventing-the-flu
- Centers for Disease Control and Prevention. Influenza (Flu). Retrieved May 26, 2021 from https://www.cdc.gov/flu/index.htm
- BetterHealth. Flu (influenza). Retrieved May 26, 2021 from https://www.betterhealth.vic.gov.au/health/conditionsandtreatments/flu-influenza
- National Foundation for Infectious Diseases. Flu (Influenza). Retrieved May 26, 2021 from https://www.nfid.org/infectious-diseases/influenza-flu/