Gen AR
Gen AR nằm trên nhiễm sắc thể X, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein thụ thể androgen. Androgen là hormone cần thiết cho quá trình phát triển bình thường của nam giới trước khi sinh và trong tuổi dậy thì.
Chức năng chính
Thụ thể Androgen cho phép cơ thể đáp ứng tương thích với các hormone. Chúng có trong nhiều mô của cơ thể, liên kết với nội tiết tố Androgen. Sau đó, phức hợp thụ thể Androgen tạo thành liên kết với DNA và điều chỉnh hoạt động của các gen đáp ứng với Androgen. Bằng cách bật hoặc tắt gen khi cần thiết, thụ thể Androgen giúp định hướng quá trình phát triển đặc điểm giới tính nam. Các thụ thể Androgen và Androgen còn có chức năng quan trọng khác ở cả nam và nữ, ví dụ như điều chỉnh phát triển của tóc và ham muốn tình dục.
Trong gen AR, trình tự CAG lặp lại nhiều lần, gọi là đoạn lặp bộ ba hoặc trinucleotide. Ở người bình thường, số lượng CAG lặp lại trong gen AR dao động từ ít hơn 10 đến khoảng 36.
Đột biến gây bệnh
Hội chứng không nhạy cảm androgen
Hơn 600 đột biến gen AR khác nhau được xác định ở người mắc hội chứng không nhạy cảm androgen. Bệnh ảnh hưởng đến quá trình phát triển giới tính trước khi sinh và trong tuổi dậy thì. Phần lớn đột biến này do thay đổi trong khối cấu tạo ADN đơn lẻ. Các đột biến khác chèn hoặc xóa nhiều cặp base trong gen, từ đó ảnh hưởng đến protein được tạo thành. Một số đột biến dẫn đến phiên bản protein thụ thể androgen ngắn bất thường, trong khi những đột biến khác tạo ra thụ thể không thể liên kết với nội tiết tố androgen hoặc với ADN. Do đó, tế bào nhạy cảm với nội tiết tố androgen trở nên ít phản ứng hơn với các kích thích này hoặc hoàn toàn không phản ứng với các kích thích. Người bệnh về mặt di truyền là nam giới với một nhiễm sắc thể X và một nhiễm sắc thể Y trong mỗi tế bào. Bởi vì cơ thể của họ không thể đáp ứng với nội tiết tố androgen, do đó họ có đặc điểm giới tính chủ yếu là nữ hoặc các dấu hiệu của cả nam và nữ.
Đột biến loại bỏ hoàn toàn chức năng của thụ thể androgen gây ra hội chứng không nhạy cảm androgen. Đột biến làm giảm đáng kể nhưng không loại bỏ hoạt động của thụ thể gây ra hội chứng không nhạy cảm androgen một phần. Hội chứng không nhạy cảm với androgen nhẹ do thay đổi chỉ làm giảm nhẹ hoạt động của thụ thể.
Xem thêm Hội chứng không nhạy cảm với androgenTeo cơ cột sống và cơ bulbar
Teo cơ cột sống và teo cơ bulbar là bệnh lý liên quan đến tế bào thần kinh chuyên biệt kiểm soát chuyển động của cơ (tế bào thần kinh vận động). Người bệnh có đoạn CAG lặp lại bất thường từ 38 đến hơn 60 lần, do đó cấu trúc của thụ thể androgen bị thay đổi, nhưng người ta vẫn chưa rõ cách thức protein thay đổi gây hại tế bào thần kinh.
Xem thêm Teo cơ cột sống và cơ bulbarRụng tóc
Biến thể gen AR do thay đổi về số lượng và cặp base trong gen, từ đó làm tăng nguy cơ rụng tóc, dẫn đến hói đầu ở cả nam và nữ. Kiểu biến thể này thường xuất hiện ở nam giới.
Buồng trứng đa nang
Ung thư tuyến tiền liệt
Các tên gọi khác
- AIS
- ANDR_HUMAN
- Androgen receptor (dihydrotestosterone receptor; testicular feminization; spinal and bulbar muscular atrophy; Kennedy disease)
- DHTR
- HUMARA
- KD
- NR3C4>/li>
- SBMA
- SMAX1
- TFM
References
- Genetic Testing Information. AR androgen receptor [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved April 29, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/367
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. ANDROGEN RECEPTOR; AR. Retrieved April 29, 2022 from https://omim.org/entry/313700
- National Library of Medicine. AR gene. Retrieved April 29, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/ar/