Gen CLCNKB
Gen CLCNKB nằm trên nhiễm sắc thể 1, cung cấp hướng dẫn tạo kênh clorua có chức năng vận chuyển các ion clorua. Kênh clorua nắm vai trò quan trọng trong khả năng tạo và truyền tín hiệu điện của tế bào. Một số kênh clorua điều chỉnh dòng chảy ion clorua qua màng tế bào, trong khi những kênh khác vận chuyển ion clorua trong tế bào.
Chức năng chính
Gen CLCNKB cung cấp hướng dẫn để tạo ra kênh clorua được gọi là ClC-Kb. Các kênh này chủ yếu được tìm thấy trong thận. ClC-Kb là một trong số các protein cùng nhau điều khiển các ion vào và ra tế bào thận. Quá trình vận chuyển ion clorua qua các kênh ClC-Kb là một phần của cơ chế tái hấp thu muối (natri clorua hoặc NaCl) từ nước tiểu trở lại máu. Nồng độ muối ảnh hưởng đến lượng chất lỏng trong cơ thể và huyết áp.
Các kênh ClC-Kb cũng nằm ở tai trong, nơi chúng hỗ trợ khả năng nghe.
Đột biến gây bệnh
Hội chứng Bartter
Hơn 30 đột biến gen CLCNKB đã được xác định ở những người mắc hội chứng Bartter loại III. Dạng bệnh này còn được gọi là hội chứng Bartter cổ điển, bệnh bắt đầu từ thời thơ ấu và có xu hướng ít nghiêm trọng hơn các dạng hội chứng Bartter khác.
Nhiều đột biến gây ra hội chứng Bartter loại III xóa toàn bộ gen CLCNKB, trong khi các đột biến khác thay đổi axit amin trong kênh ClC-Kb hoặc dẫn đến một phiên bản ClC-Kb ngắn bất thường và không có chức năng. Kênh ClC-Kb vắng mặt nên quá trình vận chuyển ion clorua trong thận bị đình trệ. Do đó, thận không thể tái hấp thu muối như bình thường, lượng muối dư bị thất thoát qua nước tiểu. Mất muối bất thường phá vỡ cân bằng ion trong cơ thể. Mất cân bằng gây ra nhiều đặc điểm chính của hội chứng Bartter loại III.
Một số người bị hội chứng Bartter dạng nghiêm trọng hơn mang đột biến tại cả gen CLCNKB và CLCNKA. Gen CLCNKA cung cấp hướng dẫn tạo ra một kênh clorua tương tự (ClC-Ka) được tìm thấy trong thận và tai trong. Sự kết hợp của đột biến gen CLCNKA và CLCNKB gây ra một dạng rối loạn chết người được gọi là hội chứng Bartter loại IV hoặc hội chứng Bartter trước sinh với điếc thần kinh giác quan. Ngoài thất thoát muối, dạng bệnh này còn gây mất thính lực do ClC-Ka và ClC-Kb không hoạt động tại tai trong.
Xem thêm Hội chứng BartterHội chứng Gitelman
Đột biến gen CLCNKB là nguyên nhân hiếm gặp của hội chứng Gitelman. Giống như các đột biến gây ra hội chứng Bartter, những thay đổi di truyền liên quan đến hội chứng Gitelman làm thận giảm khả năng tái hấp thu muối dẫn đến thất thoát muối. Quá trình vận chuyển muối bất thường cũng ảnh hưởng đến sự tái hấp thu các ion khác, bao gồm ion kali, magiê và canxi. Cuối cùng, mất cân bằng ion trong cơ thể dẫn đến các biểu hiện đặc trưng của hội chứng Gitelman.
Các vấn đề khác
Một biến thể phổ biến (đa hình) trong gen CLCNKB có liên quan đến tăng huyết áp nhạy cảm với muối, một dạng cao huyết áp liên quan đến tăng nồng độ muối trong máu. Đa hình thay thế axit amin threonine bằng serine tại vị trí 481 trong kênh ClC-Kb (Thr481Ser hoặc T481S). Thay đổi này làm tăng hoạt động của kênh ClC-Kb, nên thận tái hấp thu nhiều muối hơn vào máu. Lượng muối dư thừa làm tăng huyết áp và nguy cơ phát triển bệnh cao huyết áp.
Các tên gọi khác
- chloride channel Kb
- chloride channel protein ClC-Kb
- chloride channel, kidney, B
- chloride channel, voltage-sensitive Kb
- ClC-K2
- ClC-Kb
- CLCKB
- CLCKB_HUMAN
- hClC-Kb
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. CLCNKB chloride voltage-gated channel Kb [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 14, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/1188/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. CHLORIDE CHANNEL, KIDNEY, B; CLCNKB. Retrieved September 14, 2022 from https://omim.org/entry/602023
- National Library of Medicine. CLCNKB gene. Retrieved September 14, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/clcnkb/