Gen ELN
Gen ELN nằm trên nhiễm sắc thể 7, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein tropoelastin. Nhiều bản sao của protein tropoelastin gắn vào nhau và được xử lý để tạo thành một protein trưởng thành gọi là elastin.
Chức năng chính
Elastin là những bó protein mảnh tạo nên thành phần chính của sợi đàn hồi, cung cấp sức mạnh và sự linh hoạt cho mô liên kết (mô hỗ trợ các khớp và cơ quan của cơ thể). Các sợi đàn hồi được tìm thấy trong mạng tinh thể hình thành trong khoảng không giữa các tế bào (chất nền ngoại bào), nơi chúng hỗ trợ cấu trúc cho các cơ quan và mô như tim, da, phổi, dây chằng và mạch máu.
Đột biến gây bệnh
Nhão da
Ít nhất 16 đột biến gen ELN gây ra chứng nhão da (cutis laxa). Đột biến gen ELN gây ra một dạng rối loạn biểu bì thể trội, người bệnh có biểu hiện đặc trưng như da chùng nhão, chảy xệ, tăng nguy cơ phình động mạch chủ và một bệnh phổi gọi là khí phế thũng.
Các đột biến ELN gây ra cutis laxa thể trội dẫn đến phiên bản protein tropoelastin dài bất thường. Protein bất thường có thể cản trở sự hình thành elastin trưởng thành và sự tập hợp các sợi đàn hồi, từ đó mô liên kết trong da và mạch máu bị suy yếu. Khiếm khuyết này trong mô liên kết là cơ sở cho các đặc điểm chính của bệnh nhão da.
Xem thêm Bệnh nhão daHội chứng Williams
Gen ELN nằm trong vùng của nhiễm sắc thể số 7 bị xóa của những người mắc hội chứng Williams. Người bệnh thiếu một bản sao của gen ELN trong mỗi tế bào, nên một nửa lượng elastin được sản xuất bị giảm một nửa dẫn đến cấu trúc bình thường của các sợi đàn hồi trong nhiều mô liên kết bị phá vỡ. Các mạch máu lớn có sợi đàn hồi bất thường sẽ dày hơn và kém đàn hồi hơn bình thường. Chúng dần thu hẹp và tăng cản trở lưu lượng máu, cuối cùng các vấn đề sưc khỏe nghiêm trọng khởi phát.
Với những người mắc hội chứng Williams, mất gen ELN có liên quan đến các bất thường về mô liên kết như các vấn đề khớp, nhũn da và bệnh tim mạch, đặc biệt là chứng hẹp động mạch chủ trên van.
Xem thêm Hội chứng WilliamsHẹp động mạch chủ trên van
Hơn 60 đột biến gen ELN gây ra chứng hẹp động mạch chủ trên (SVAS)—một dị tật tim bẩm sinh làm thu hẹp động mạch dẫn máu từ tim đến phần còn lại của cơ thể. Phần lớn đột biến gen ELN gây ra chứng hẹp động mạch chủ trên van làm giảm sản xuất tropoelastin kéo theo giảm lượng protein elastin trưởng thành được xử lý và có sẵn để hình thành các sợi đàn hồi. Do đó, các sợi đàn hồi tạo nên động mạch chủ mỏng hơn bình thường. Để bù lại, tế bào cơ trơn lót động mạch chủ tăng số lượng nên động mạch chủ dày và hẹp hơn bình thường. Động mạch chủ dày lên sẽ kém linh hoạt và giảm khả năng phục hồi trước áp lực của dòng máu liên tục và quá trình bơm máu của tim. Theo thời gian, thành của động mạch chủ có thể bị hư hỏng. Hẹp động mạch chủ khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu qua động mạch chủ, do đó người bệnh khó thở, đau ngực và cuối cùng là suy tim.
Xem thêm Hẹp động mạch chủ trên vanHội chứng lặp đoạn 7q11.23
Gen ELN nằm trong vùng của nhiễm sắc thể số 7 được nhân đôi của người mắc hội chứng lặp đoạn 7q11.23 nên người bệnh có thêm một bản sao của gen ELN và một số gen khác trong mỗi tế bào. Hội chứng lặp đoạn 7q11.23 có thể gây ra một loạt các vấn đề thần kinh và hành vi cũng như các bất thường khác.
Khoảng một nửa số người mắc hội chứng lặp đoạn 7q11.23 bị giãn động mạch chủ tiến triển theo thời gian. Giãn động mạch chủ có thể dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng nếu thành động mạch chủ tách thành nhiều lớp (bóc tách động mạch chủ) hoặc vỡ. Thêm một bản sao của gen ELN trong mỗi tế bào có thể dẫn đến số lượng tropoelastin nhiều hơn bình thường. Sự dư thừa này có thể liên quan đến tăng nguy cơ giãn động mạch chủ trong hội chứng lặp đoạn 7q11.23, tuy nhiên nguyên nhân cụ thể của chứng giãn động mạch chủ vẫn chưa rõ ràng.
Các tên gọi khác
- elastin
- ELN_HUMAN
- tropoelastin
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. ELN elastin [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved April 19, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/2006
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. ELASTIN; ELN. Retrieved April 19, 2021 from https://omim.org/entry/130160
- U.S. National Library of Medicine. CLIP2 gene. Retrieved April 19, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/eln/