Gen TSC1
Gen TSC1 nằm trên nhiễm sắc thể số 9, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein hamartin mà chức năng vẫn chưa rõ ràng.
Chức năng chính
Trong tế bào, hamartin tương tác với protein tuberin được tạo ra từ gen TSC2 để kiểm soát quá trình phát triển và kích thước của tế bào. Các protein có chức năng ngăn chặn tế bào phát triển và phân chia quá nhanh hoặc mất kiểm soát được gọi là chất ức chế khối u. Hamartin và tuberin thực hiện chức năng ức chế khối u bằng cách tương tác và điều chỉnh nhiều loại protein khác.
Đột biến gây bệnh
Lymphangioleiomyomatosis
Các đột biến gen TSC1 có thể gây ra một rối loạn gọi là bệnh phổi LAM (lymphangioleiomyomatosis), mặc dù nguyên nhân gây bệnh chủ yếu bắt nguồn từ các đột biến gen TSC2. Bệnh tiến triển do các mô giống như cơ trơn trong phổi phát triển quá mức. Bệnh hầu như chỉ xảy ra ở phụ nữ, người bệnh ho, khó thở, đau ngực và xẹp phổi.
Bệnh phổi LAM có thể xảy ra đơn lẻ hoặc kết hợp với bệnh xơ cứng củ. Người ta cho rằng bệnh phổi LAM đơn lẻ có thể do một đột biến TSC1 xảy ra ngẫu nhiên và sớm trong quá trình phát triển, dẫn đến một số tế bào của cơ thể có phiên bản bình thường của gen, trong khi những tế bào khác có phiên bản đột biến. Tình trạng này được gọi là thể khảm (mosaicism). Khi đột biến xảy ra với bản sao khác của gen TSC1 tại một số tế bào trong cuộc đời của người phụ nữ (đột biến soma), cô ấy có thể phát triển bệnh phổi LAM.
Xơ cứng củ
Hơn 400 đột biến gen TSC1 đã được xác định ở những bệnh nhân xơ cứng củ (tuberous sclerosis complex). Người bệnh có các khối u không phải ung thư tại nhiều bộ phận của cơ thể. Hầu hết các đột biến này xóa hoặc chèn đoạn nhỏ ADN trên gen TSC1. Một số đột biến tạo ra tín hiệu dừng sớm trong hướng dẫn tạo hamartin.
Người mắc bệnh xơ cứng củ liên quan TSC1 được sinh ra với một bản sao đột biến gen TSC1 trong mỗi tế bào. Đột biến này ngăn tế bào tạo ra hamartin từ bản sao của gen đó. Tuy nhiên, bản sao bình thường khác của gen TSC1 có thể sản xuất đủ lượng hamartin cần thiết để điều chỉnh tế bào. Để một số loại khối u phát triển, đột biến thứ hai liên quan đến bản sao khác của gen phải xảy ra tại cùng tế bào trong quá trình sống của một người.
Khi cả hai bản sao của gen TSC1 bị đột biến tại cùng một tế bào, tế bào đó không thể tạo ra bất kỳ hamartin nào, do đó nó phát triển và phân chia mất kiểm soát rồi tạo thành khối u. Thiếu hamartin cũng cản trở quá trình phát triển bình thường của một số tế bào. Ở những bệnh nhân xơ cứng củ liên quan TSC1, đột biến gen TSC1 thứ hai thường xảy ra tại nhiều tế bào trong quá trình sống của người bệnh. Thiếu hamartin trong nhiều loại tế bào khác nhau làm gián đoạn quá trình phát triển bình thường, dẫn đến khối u phát triển tại nhiều cơ quan và mô.
Xem thêm Bệnh xơ cứng củUng thư đường mật
Các vấn đề khác
Các đột biến di truyền trên gen TSC1 có thể gây ra một rối loạn gọi là chứng loạn sản vỏ não khu trú của loại tế bào bóng Taylor (focal cortical dysplasia of Taylor balloon cell type). Rối loạn này liên quan đến dị dạng đại não (phần não lớn phía trước có nhiệm vụ suy nghĩ và học tập). Loạn sản vỏ não khu trú gây ra các cơn động kinh tái phát nghiêm trọng.
Các tên gọi khác
- hamartin
- KIAA0243
- TSC1_HUMAN
- tuberous sclerosis 1
References
- Genetic Testing Information. TSC1 TSC complex subunit 1 [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved November 16, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/7248
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. TSC COMPLEX SUBUNIT 1; TSC1. Retrieved November 16, 2021 from https://omim.org/entry/605284
- U.S National Library of Medicine. TSC1 gene. Retrieved November 16, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/tsc1/