Tác hại từ hút thuốc thụ động
Nếu một người đứng gần nguồn khói thuốc, anh ta có khả năng vô tình hít khói thuốc hay còn gọi là hút thuốc thụ động, ví dụ tại các bữa tiệc hoặc các cuộc tụ họp công cộng. Người hút thuốc thụ động không cảm thấy có gì bất thường với cơ thể, nhưng hít thở khói thuốc lâu dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe.
Tiếp xúc với khói thuốc có thể từ nguồn phụ hoặc nguồn chính. Khi đốt một sản phẩm thuốc lá như thuốc điếu, xì gà hoặc tẩu thuốc, nguồn khói phụ được giải phóng ra môi trường xung quanh, trong khi người hút thuốc thở ra luồng khói chính. Cả hai nguồn đều giải phóng các hóa chất độc hại vào không khí ảnh hưởng đến những người không hút thuốc.
Khói từ các sản phẩm nicotin đốt cháy đều chứa các hóa chất có hại (độc tố). Ngay cả những người không hút thuốc khi hít phải khói thuốc của người khác cũng hấp thu phải những chất độc này. Khói từ cuối điếu thuốc lá, xì gà hoặc tẩu thuốc chưa được lọc chứa nhiều độc tố có hại hơn khói chính mà ai đó thở ra.
Tác hại của hút thuốc thụ động
Khói thuốc gây hại cho cơ thể theo nhiều cách khác nhau. Người lớn tiếp xúc với khói thuốc có thể gặp phải các tình trạng sau:
- Bệnh tim mạch như huyết áp cao, xơ vữa động mạch, đau tim hoặc đột quỵ
- Các vấn đề phổi như rối loạn phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và hen suyễn
- Tăng nguy cơ ung thư phổi, ung thư não, ung thư bàng quang, ung thư dạ dày, ung thư vú,…
Trẻ em tiếp xúc với khói thuốc có nhiều khả năng bị các tình trạng sau:
- Thường xuyên ho, hắt hơi, khó thở hoặc các vấn đề hô hấp
- Thường xuyên bị nhiễm trùng tai
- Cơn hen suyễn thường xuyên và nghiêm trọng
- Nhiễm trùng đường hô hấp như viêm phế quản hoặc viêm phổi
- Thiệt hại cho mắt (như đục thủy tinh thể) và răng (như sâu răng)
- Vấn đề học tập và hành vi
- SIDS (hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh)
Các nghiên cứu cho thấy tổn hại do hút thuốc thụ động xảy ra chỉ sau 5 phút:
- Sau 5 phút: các động mạch trở nên kém linh hoạt hơn, giống như ở một người đang hút thuốc.
- Sau 20-30 phút: máu bắt đầu đông, chất béo tích tụ trong mạch máu làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ.
- Sau 120 phút: nhịp tim không đều (loạn nhịp tim) có thể phát triển và gây ra cơn đau tim hoặc các vấn đề tim nghiêm trọng khác
Đối tượng nguy cơ
Khói thuốc ảnh hưởng đến bất kỳ ai ở gần, nhưng một số người tiếp xúc với khói thuốc nhiều hơn:
- Phụ nữ có thai: khói thuốc ảnh hưởng đến thai nhi và mẹ bầu. Lượng oxy cung cấp cho em bé thấp hơn có thể làm tăng nhịp tim của thai nhi hoặc giảm trọng lượng sơ sinh. Phụ nữ có thể bị sẩy thai, thai chết lưu, đẻ non hoặc chửa ngoài tử cung.
- Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ và vật nuôi: không phải lúc nào trẻ nhỏ và động vật cũng có thể rời khỏi một căn phòng đầy khói thuốc, tiếp xúc thường xuyên làm gia tăng tác hại của khói thuốc.
- Nhân viên dịch vụ như phục vụ nhà hàng và pha chế: bất kỳ ai làm việc gần nhóm người hút thuốc có thể không tránh khỏi khói thuốc.
Chẩn đoán và điều trị
Đa số những người hít phải khói thuốc không được kiểm tra mức độ phơi nhiễm. Nếu thường xuyên hít phải khói thuốc của người khác, bác sĩ có thể kiểm tra nước bọt, nước tiểu hoặc máu để xác định lượng nicotin đã hít vào. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra chức năng phổi để xem xét mức độ tổn thương. Các xét nghiệm chức năng phổi có thể xác định những tình trạng liên quan đến nguy cơ do hút thuốc thụ động, chẳng hạn như bệnh hen suyễn.
Chưa có phương pháp điều trị cho hút thuốc thụ động. Tuy nhiên, có nhiều cách để kiểm soát phơi nhiễm và điều trị các tình trạng liên quan do hít phải khói thuốc.
Nếu thường xuyên ở gần khói thuốc, có thể giảm nguy cơ bằng cách:
- Tránh xa người hút thuốc và tìm nơi không có khói thuốc
- Đảm bảo khách đến nhà biết họ không được hút thuốc bên trong
- Không để hành khách hút thuốc trong xe ngay cả khi hạ cửa sổ xuống
Bác sĩ có thể điều trị các triệu chứng hoặc bệnh cụ thể do tiếp xúc với khói thuốc. Ví dụ, bệnh nhân có thể cần thuốc để kiểm soát huyết áp cao hoặc thuốc hít để điều trị bệnh hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
Phòng ngừa hút thuốc thụ động
Cách tốt nhất là tránh xa khu vực có người hút thuốc, bao gồm nhà hàng, quán ăn hoặc những nơi cho phép hút thuốc.
Mở cửa sổ và máy lọc không khí không loại bỏ được hết khói thuốc, nhưng có thể giảm bớt một số độc tố. Hãy yêu cầu mọi người không hút thuốc trong xe hơi hoặc trong nhà.
References
- American Cancer Society. Health Risks of Secondhand Smoke. Retreieved June 14, 2022 from https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/tobacco-and-cancer/secondhand-smoke.html
- American Heart Association. How Smoking and Nicotine Damage Your Body. Retreieved June 14, 2022 from https://www.heart.org/en/healthy-living/healthy-lifestyle/quit-smoking-tobacco/how-smoking-and-nicotine-damage-your-body
- American Lung Association. Health Effects of Secondhand Smoke. Retreieved June 14, 2022 from https://www.lung.org/quit-smoking/smoking-facts/health-effects/secondhand-smoke
- Office on Smoking and Health (US). The Health Consequences of Involuntary Exposure to Tobacco Smoke: A Report of the Surgeon General. Atlanta (GA): Centers for Disease Control and Prevention (US); 2006. 2, Toxicology of Secondhand Smoke. Retreieved June 14, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK44321/
- Centers for Disease Control and Prevention. Second-hand Smoke Facts. Retreieved June 14, 2022 from https://www.cdc.gov/tobacco/data_statistics/fact_sheets/secondhand_smoke/general_facts/index.htm
- Cleveland Clinic. Secondhand Smoke: Dangers. Retreieved June 14, 2022 from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/10644-secondhand-smoke-dangers