Trĩ trong thai kỳ – Nguyên nhân và cách phòng ngừa
Trĩ là một bệnh lý phổ biến của người trưởng thành, nguyên nhân do các tĩnh mạch vùng hậu môn và trực tràng phình to và co giãn quá mức. Bệnh được chia thành 2 nhóm bao gồm:
- Trĩ ngoại: búi trĩ xuất hiện bên ngoài hậu môn, dễ dàng quan sát và chạm vào
- Trĩ nội: búi trĩ nằm ẩn bên trong trực tràng, khó nhìn thấy hoặc sờ
Trong thai kỳ, trọng lượng thai nhi tăng kết hợp với nội tiết tố thay đổi là nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ. Do đó, phụ nữ mang thai có tỉ lệ mắc bệnh trĩ cao với khoảng 30–40%. Bệnh thường xuất hiện từ tháng thứ 6 trở đi của thai kỳ, bệnh tự khỏi sau sinh một tháng. Phụ nữ có thể thay đổi chế độ ăn uống và cải thiện lối sống nhằm giảm nhẹ triệu chứng bệnh.
Trĩ và nứt hậu môn là hai bệnh phổ biến trong thai kỳ. Trĩ do tĩnh mạch sưng và phình to, trong khi nứt kẽ hậu môn do vết rách xuất hiện tại ống và rìa hậu môn. Cả hai bệnh này đều không gây hại đến sức khỏe thai phụ, nhưng chúng thường gây cảm giác ngứa, đau và đại tiện ra máu.
Triệu chứng
Trĩ trong thai kỳ gây ra một số triệu chứng như:
- Đau khi đi đại tiện
- Ngứa quanh vùng hậu môn
- Đại tiện ra máu
- Trĩ nội sa ra ngoài hậu môn gây đau nghiêm trọng
Nguyên nhân
Những thay đổi của cơ thể phụ nữ khi mang thai tạo ra áp lực chèn ép vùng xương chậu và phần dưới của đường tiêu hóa. Các lực này tác động lên tĩnh mạch vùng hậu môn gây ra bệnh trĩ.
Kích thước thai nhi
Thai nhi tăng kích thước làm tĩnh mạch vùng hậu môn bị ép và ngăn máu di chuyển. Máu chảy chậm và đông lại khiến tĩnh mạch sưng to.
Thể tích máu tăng
Lượng máu của thai phụ cao hơn so với người bình thường nhằm cung cấp không khí và chất dinh dưỡng cho thai nhi. Do đó, tĩnh mạch tăng cường hoạt động để vận chuyển máu từ cơ quan trở lại tim. Quá trình này khiến thành mạch co giãn quá mức và gây ra bệnh trĩ.
Táo bón
Nồng độ hormone trong cơ thể phụ nữ mang thai thay đổi làm hoạt động tiêu hóa giảm, dẫn đến chất thải di chuyển chậm trong ruột. Chất thải tích tụ lâu ngày gây chèn ép lên tĩnh mạch hậu môn.
Chẩn đoán
Trĩ trong thai kỳ được chẩn đoán dựa trên triệu chứng bệnh kết hợp với xét nghiệm chuyên biệt nhằm xác định chính xác nguyên nhân.
Một số xét nghiệm bao gồm:
- Khám ngoài hậu môn để phát hiện trĩ ngoại
- Khám trực tràng bác sĩ đưa ngón tay đã đeo găng tay và bôi trơn vào hậu môn người bệnh nhằm kiểm tra các bất thường vùng trực tràng và vùng chậu. Kết quả kiểm tra giúp phát hiện bệnh trĩ nội
- Nội soi trực tràng hoặc nội soi sigma giúp quan sát bên trong trực tràng
Điều trị
Các phương pháp điều trị bệnh trĩ thai kỳ thường tập trung giảm áp lực lên tĩnh mạch hậu môn như:
- Hạn chế đứng hoặc ngồi quá lâu, tránh dồn toàn bộ trọng lực cơ thể lên xương chậu và hậu môn
- Sử dụng lót đệm khi ngồi
- Thư giãn và thoải mái trong lúc đại tiện. Một số thai phụ mắc bệnh trĩ có thể cảm thấy đau nhức và khó chịu khi đi vệ sinh, từ đó họ có tâm lý lo sợ và căng thẳng, nên áp lực lên vùng tĩnh mạch hậu môn tăng cao
- Tắm hoặc ngồi ngâm nước ấm, hơi nước ấm giúp lưu thông máu và giãn cơ hậu môn
- Thực hiện các bài tập Kegel
Táo bón lâu ngày làm tăng nguy cơ bệnh trĩ. Do đó, thai phụ có thể tăng nhu động ruột để loại bỏ chất thải trong ruột bằng cách:
- Bổ sung 25–30 gram chất xơ mỗi ngày
- Uống đủ nước (8–12 cốc)
- Uống thuốc nhuận tràng hoặc kem bôi theo chỉ dẫn của bác sĩ
Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phẫu thuật loại bỏ trĩ theo tư vấn của bác sĩ. Phương pháp này an toàn cho thai phụ và em bé.
Lời kết
Trĩ là một trong nhiều vấn đề thai phụ có thể gặp phải trong thai kỳ. Mặc dù không nguy hiểm như tiểu đường thai kỳ, trĩ gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt cho thai phụ. Do đó, mẹ bầu nên chú ý phòng tránh bằng các phương pháp đơn giản theo hướng dẫn của bác sĩ sản khoa.
References
- National Library of Medicine. Haemorrhoids and anal fissures during pregnancy and after childbirth: a prospective cohort study. Retrieved August 22, 2023 from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24810254/
- National Library of Medicine. Hemorrhoids in pregnancy. Retrieved August 22, 2023 from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18272631/
- National Library of Medicine. Constipation, haemorrhoids, and heartburn in pregnancy. Retrieved August 22, 2023 from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21418682/