Gen BSCL2
Gen BSCL2 nằm trên nhiễm sắc thể 11, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein seipin với chức năng chưa rõ ràng. Trong tế bào, seipin nằm tại màng của lưới nội chất. Lưới nội chất điều chỉnh các protein mới được sản xuất và vận chuyển protein, chất béo cũng như các phân tử khác đến đúng vị trí bên trong hoặc bên ngoài tế bào.
Chức năng chính
Gen BSCL2 hoạt động tích cực trong các tế bào và mô khắp cơ thể, đặc biệt trong tế bào thần kinh điều khiển chuyển động của cơ (tế bào thần kinh vận động) và trong não. Gen này cũng hoạt động trong các tế bào lưu trữ chất béo được gọi là tế bào mỡ - thành phần chính của mô mỡ. Nghiên cứu cho thấy seipin nắm vai trò quan trọng trong quá trình phát triển và hoạt động của tế bào mỡ. Cụ thể hơn, seipin tham gia quá trình phát triển các giọt lipid - cấu trúc lưu trữ các phân tử chất béo bên trong tế bào mỡ.
Đột biến gây bệnh
Charcot-Marie-Tooth
Bệnh thần kinh vận động xa di truyền loại V
Ít nhất hai đột biến gen BSCL2 đã được xác định ở những người bị bệnh thần kinh vận động xa di truyền loại V (distal hereditary motor neuropathy, type V). Người bệnh bị rối loạn tiến triển ảnh hưởng đến các tế bào thần kinh vận động trong tủy sống, dẫn đến yếu cơ và ảnh hưởng đến chuyển động của bàn tay và bàn chân. Một đột biến thay thế axit amin serine bằng leucine tại vị trí 90 (Ser90Leu hoặc S90L) trong protein seipin. Đột biến còn lại thay thế axit amin asparagin bằng serine tại vị trí protein 88 (Asn88Ser hoặc N88S).
Người ta vẫn chưa hiểu vì sao đột biến gen BSCL2 gây ra bệnh thần kinh vận động xa di truyền loại V. Đột biến di truyền có thể thay đổi cấu trúc của seipin, khiến nó gấp lại thành hình dạng 3 chiều sai. Các protein seipin gập sai lại tích tụ trong lưới nội chất, từ đó chúng có thể làm hỏng và giết chết các tế bào thần kinh vận động, dẫn đến yếu cơ.
Xem thêm Bệnh thần kinh vận động ngoại biên di truyền loại VLoạn dưỡng mỡ toàn thân bẩm sinh
Ít nhất 25 đột biến gen BSCL2 được xác định ở những người loạn dưỡng mỡ toàn thân bẩm sinh loại 2 (còn gọi là rối loạn phân bố mỡ bẩm sinh Berardinelli-Seip). Người bệnh hầu như không có mô mỡ và ngoại hình rất cơ bắp. Thiếu mô mỡ dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, bao gồm cả mức cao chất béo trung tính lưu thông trong máu (tăng triglycerid máu) và bệnh đái tháo đường. Trong một số trường hợp, dạng bệnh này cũng liên quan đến thiểu năng trí tuệ mức nhẹ đến trung bình.
Phần lớn đột biến gen BSCL2 dẫn đến một phiên bản protein seipin không hoạt động hoặc ngăn cản tế bào tạo ra protein này. Seipin không hoạt động khiến tế bào mỡ gián đoạn phát triển và hoạt động bình thường, bao gồm các giọt lipid, từ đó chất béo không được được lưu trữ trong mô mỡ. Thiếu chất béo là nguyên nhân chính cho hầu hết các dấu hiệu của chứng loạn dưỡng mỡ toàn thân bẩm sinh loại 2. Mất chức năng seipin trong não có thể gây ra thiểu năng trí tuệ.
Xem thêm Loạn dưỡng mỡ toàn thân bẩm sinhHội chứng Silver
Ít nhất hai đột biến gen BSCL2 (N88S và S90L) gây ra hội chứng Silver. Người bệnh có biểu hiện đặc trưng gồm cơ tay yếu và thoái hóa, cơ chân co cứng bất thường. Đột biến có thể dẫn đến các protein seipin gấp khúc sai tích tụ trong tế bào thần kinh, dẫn đến tổn thương tế bào và chết tế bào. Các tế bào thần kinh chết đi gây ra yếu cơ và co cứng ở những người mắc hội chứng Silver.
Người ta vẫn chưa rõ vì sao các đột biến tương tự trong gen BSCL2 có thể gây ra hội chứng Silver, bệnh thần kinh vận động xa di truyền loại V, hoặc hội chứng Charcot-Marie-Tooth ở những người khác nhau. Người mắc hội chứng Silver đôi khi có các thành viên trong gia đình cùng mang đột biến gen BSCL2, họ mắc một trong những bệnh khác.
Xem thêm Hội chứng SilverCác tên gọi khác
- Berardinelli-Seip congenital lipodystrophy 2 (seipin)
- BSCL2_HUMAN
- GNG3LG
- seipin
- SPG17
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. BSCL2 BSCL2 lipid droplet biogenesis associated, seipin [Homo sapiens (human)]. Retrieved September 15, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/26580/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. BSCL2 GENE; BSCL2. Retrieved September 15, 2022 from https://omim.org/entry/606158
- National Library of Medicine. BSCL2 gene. Retrieved September 15, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/bscl2/