Hội chứng Silver
Người mắc bệnh liệt cứng hai chân di truyền có biểu hiện đặc trưng gồm co cứng cơ tiến triển và liệt hai chi dưới. Bệnh được chia thành hai loại bao gồm đơn thuần và phức tạp. Hội chứng Silver (Silver Syndrome) thuộc chứng cứng hai chân di truyền dạng phức tạp. Người bệnh còn có thể bị ảnh hưởng não và hệ thần kinh.
Biểu hiện lâm sàng
Biểu hiện đầu tiên của người bệnh là yếu cơ tay. Phần cơ tay bị teo dần, khiến ngón cái nằm tại vị trí bất thường. Do đó, người bệnh khó thực hiện các động tác linh hoạt như viết, cầm và nắm. Ngoài ra, vòm bàn chân của người bệnh cao và co cứng. Bệnh có thể khởi phát vào giai đoạn 4-5 tuổi hoặc tuổi trưởng thành. Các triệu chứng tiến triển nặng dần theo thời gian.
Độ phổ biến
Hội chứng Silver hiếm gặp, do đó hiện nay tỷ lệ mắc bệnh vẫn chưa được thống kê cụ thể.
Nguyên nhân
Đột biến gen BSCL2 gây ra hội chứng Silver. Gen BSCL2 cung cấp hướng dẫn tạo ra protein seipin. Người ta vẫn chưa hiểu rõ chức năng của protein này. Protein seipin biểu hiện trong các tế bào thần kinh vận động và tế bào não. Trong tế bào, seipin nằm tại màng của lưới nội chất. Lưới nội chất điều chỉnh các protein mới được sản xuất và vận chuyển protein, chất béo cũng như các phân tử khác đến đúng vị trí bên trong hoặc bên ngoài tế bào.
Đột biến BSCL2 khiến protein seipin gấp cuộn không chính xác, từ đó thay đổi cấu trúc. Các protein seipin bất thường tích tụ trong mạng lưới nội chất. Theo thời gian, chúng làm hỏng và giết chết các tế bào thần kinh vận động, dẫn đến triệu chứng co cứng. Người bệnh có thể bị yếu cơ các chi do ảnh hưởng đến tế bào thần kinh vận động.
Một số người mắc hội chứng Silver không mang đột biến gen BSCL2. Nguyên nhân của những trường hợp này vẫn chưa rõ ràng.
Chẩn đoán
Tiền sử bệnh
Trước khi thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, bác sĩ thường hỏi về tình trạng sức khỏe, triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải, tiền sử bệnh của bệnh nhân và gia đình, sau đó bác sĩ kiểm tra các vấn đề bao gồm vẹo cột sống, dáng đi bất thường và mức độ phản xạ cơ.
Xét nghiệm di truyền
Xét nghiệm di truyền: phân tích ADN để xem liệu có đột biến trên gen BSCL2 hay không. Đa số người mang đột biến trên gen BSCL2 có thể được xác nhận mắc hội chứng Silver.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn hội chứng Silver. Một số liệu pháp được sử dụng nhằm cải thiện triệu chứng của bệnh.
Những loại thuốc có thể được chỉ định như:
- Gabapentin - thuốc chống co giật, có tác dụng giảm tính kích thích của tế bào thần kinh trong não
- Progabide - thuốc điều trị động kinh
- Dalfampridine (4-Aminopyridin) giúp cải thiện chức năng đi lại
Vật lý trị liệu giúp thúc đẩy khả năng vận động và ngăn ngừa chứng co cứng.
Dạng di truyền
Hội chứng Silver di truyền theo kiểu trội trên nhiễm sắc thể thường. Do đó, một bản sao của gen trong mỗi tế bào đủ để gây ra bệnh. Phần lớn người bệnh thừa hưởng đột biến từ cha hoặc mẹ bị bệnh.
Tuy nhiên, một số người mang gen đột biến nhưng không phát triển các triệu chứng của hội chứng Silver.
Phòng ngừa
Bệnh di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường, nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh, con sinh ra sẽ có 50% khả năng di truyền bệnh. Do đó, để bảo đảm 100% khả năng con không bị bệnh, cha mẹ có thể chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo IVF và sàng lọc phôi PGS/PGD. Các thành viên trong gia đình nên khám sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ nếu có thành viên mắc bệnh. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh.
Các tên gọi khác
- Silver spastic paraplegia syndrome
- Spastic paraplegia 17
- Spastic paraplegia with amyotrophy of hands and feet
- Autosomal dominant spastic paraplegia type 17
- SPG17
References
- Genetic Testing Information. Hereditary spastic paraplegia. Retrieved November 30, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0037773/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Hereditary spastic paraplegia. Retrieved November 30, 2022 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/6637/hereditary-spastic-paraplegia
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. .SPASTIC PARAPLEGIA 17, AUTOSOMAL DOMINANT Retrieved November 30, 2022 from https://omim.org/entry/270685
- U.S National Library of Medicine. Silver syndrome. Retrieved November 30, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/silver-syndrome/
- National Organization for Rare Disorders. Spastic paraplegia 17. Retrieved November 30, 2022 from https://rarediseases.org/gard-rare-disease/spastic-paraplegia-17/
- Orphanet. Autosomal dominant spastic paraplegia type 17. Retrieved November 30, 2022 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?lng=EN&Expert=100998
- MalaCards. Spastic Paraplegia 17, Autosomal Dominant (SPG17). Retrieved November 30, 2022 from https://www.malacards.org/card/spastic_paraplegia_17_autosomal_dominant
- Cafforio G, Calabrese R, Morelli N, Mancuso M, Piazza S, Martinuzzi A, Bassi MT, Crippa F, Siciliano G. The first Italian family with evidence of pyramidal impairment as phenotypic manifestation of Silver syndrome BSCL2 gene mutation. Neurol Sci. 2008 Jun;29(3):189-91. doi: 10.1007/s10072-008-0937-y.
- Silver JR. Silver syndrome. BMJ. 2007 Sep 1;335(7617):422-3. doi: 10.1136/bmj.39210.408414.AD.
- van de Warrenburg BP, Scheffer H, van Eijk JJ, Versteeg MH, Kremer H, Zwarts MJ, Schelhaas HJ, van Engelen BG. BSCL2 mutations in two Dutch families with overlapping Silver syndrome-distal hereditary motor neuropathy. Neuromuscul Disord. 2006 Feb;16(2):122-5. doi: 10.1016/j.nmd.2005.11.003.