Gen CDH23
Gen CDH23 nằm trên nhiễm sắc thể 10, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein cadherin 23 có chức năng kết dính tế bào. Protein này có nhiều phiên bản được tạo ra trong các loại tế bào khác nhau bao gồm một phiên bản ngắn trong võng mạc và một phiên bản dài hơn ở tai trong. Cadherin 23 tương tác với các protein khác trong màng tế bào như một phần của phức hợp protein tham gia vào quá trình gắn kết tế bào.
Chức năng chính
Nghiên cứu cho thấy phức hợp protein 23 cadherin giúp định hình các cấu trúc ở tai trong gọi là cụm lông rung. Các cấu trúc này được tạo nên bởi stereocilia, là những sợi nhô ra ngoài giống như sợi tóc uốn cong để cảm ứng sóng âm thanh. Chuyển động uốn cong này rất quan trọng, giúp chuyển đổi sóng âm thanh thành các xung thần kinh sau đó truyền đến não. Stereocilia cũng thuộc hệ tiền đình, một phần của tai trong giúp duy trì cân bằng và định hướng của cơ thể trong không gian. Các sợi lông này uốn cong để truyền tín hiệu từ hệ tiền đình đến não.
Vai trò của phức hợp protein 23 cadherin trong võng mạc chưa rõ ràng. Nghiên cứu cho thấy nó đóng vai trò quan trọng trong trong hoạt động của tế bào cảm thụ ánh sáng, chúng là những tế bào chuyên biệt phát hiện ánh sáng và màu sắc.
Đột biến gây bệnh
Mất thính giác không hội chứng
Vài chục đột biến gen CDH23 đã được xác định ở những người bị mất thính giác không hội chứng (nonsyndromic hearing loss), người bệnh bị mất thính lực nhưng không liên quan đến các dấu hiệu và triệu chứng khác. Các đột biến này gây ra một dạng mất thính giác ký hiệu là DFNB12. Loại khiếm thính này bắt đầu trước khi trẻ học nói và có mức độ từ nặng đến nghiêm trọng.
Hầu hết đột biến gây ra DFNB12 thay đổi axit amin trong chuỗi protein cadherin 23. Chúng làm giảm nhưng không loại bỏ hoàn toàn chức năng của protein này. Protein bị thay đổi làm gián đoạn quá trình phát triển của lớp lông stereocilia ở tai trong, dẫn đến mất thính giác.
Người ta suy đoán một số trẻ em bị bệnh rõ ràng do đột biến CDH23 có thể thật sự mắc hội chứng Usher. Một số trẻ được cho là bị DFNB12 đã phát triển chứng rối loạn thị lực viêm võng mạc sắc tố (vision disorder retinitis pigmentosa) khi lớn lên, đây là đặc điểm của hội chứng Usher.
Hội chứng Usher
Hơn 60 đột biến gen CDH23 có thể gây ra hội chứng Usher loại I. Người bệnh có các triệu chứng cùng xuất hiện như mất thính giác, mất thị lực, vấn đề cân bằng và phối hợp. Cụ thể hơn, đột biến gen CDH23 gây ra hội chứng Usher loại ID (USH1D).
Hầu hết các đột biến này làm gián đoạn quá trình sản xuất protein, dẫn đến một phiên bản cadherin 23 nhỏ bất thường và không có chức năng hoặc ngăn cản sản xuất bất kỳ loại protein nào. Ít phổ biến hơn, đột biến làm thay đổi các axit amin đơn trong cadherin 23. Tất cả các đột biến gen CDH23 gây ra hội chứng Usher dường như loại bỏ chức năng của cadherin 23. Thiếu protein cadherin 23 tại tai trong sẽ phá vỡ quá trình phát triển và chức năng bình thường của lớp lông mao, dẫn đến mất thính giác, khó giữ thăng bằng và phối hợp. Thiếu protein này trong võng mạc sẽ gây ra viêm võng mạc sắc tố, khiến các tế bào cảm nhận ánh sáng của võng mạc dần bị suy giảm rồi từ từ mất thị lực.
Xem thêm Hội chứng UsherMất thính lực do tuổi tác
Trong hầu hết các trường hợp, mất thính lực ảnh hưởng đến cả hai tai. Nó có thể bắt đầu sớm nhất từ độ tuổi ba mươi hoặc bốn mươi và nặng dần theo thời gian.
Suy giảm thính lực liên quan đến tuổi tác trước tiên ảnh hưởng đến khả năng nghe âm thanh tần số cao như lời nói. Người bệnh ngày càng khó hiểu những gì người khác đang nói, đặc biệt khi có tiếng ồn xung quanh (như tại một bữa tiệc). Tuy nhiên, do thính lực giảm dần nên nhiều người không nhận ra họ không thể nghe tốt như trước đây. Họ có thể tăng âm lượng TV hoặc bắt đầu nói to hơn mà không hề hay biết.
Khi tình trạng mất thính lực trở nên trầm trọng, nó ảnh hưởng đến nhiều tần số âm thanh hơn khiến người bệnh nghe càng kém, xác định âm thanh đến từ đâu và nguồn âm trở nên khó khăn hơn. Một số bệnh nhân cũng gặp phải cảm giác ù tai hoặc chóng mặt và các vấn đề thăng bằng.
Suy giảm thính lực do tuổi tác ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, do người bệnh khó hiểu lời nói và khó khăn khi giao tiếp. Theo thời gian, họ rơi vào tình trạng cô lập xã hội, trầm cảm và cảm thấy mất lòng tự trọng. Suy giảm thính lực do tuổi tác cũng gây ra các vấn đề an toàn nếu người bệnh không thể nghe thấy chuông báo khói, còi xe và các âm thanh cảnh báo nguy hiểm khác.
Các tên gọi khác
- CX26
- CXB2_HUMAN
- DFNA3
- DFNB1
- gap junction protein, beta 2, 26kDa
- NSRD1
References
- Genetic Testing Information. CDH23 cadherin related 23 [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved January 28, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/64072
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. CADHERIN 23; CDH23. Retrieved January 28, 2022 from https://omim.org/entry/605516
- U.S National Library of Medicine. CDH23 gene. Retrieved January 28, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/cdh23/