Gen PDGFRA
Gen PDGFRA nằm trên nhiễm sắc thể số 4, cung cấp hướng dẫn tạo ra một protein gọi là thụ thể yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc tiểu cầu alpha (PDGFRA), là một phần của họ thụ thể tyrosine kinase (RTK). Các thụ thể tyrosine kinase truyền tín hiệu từ bề mặt tế bào vào trong tế bào thông qua một quá trình được gọi là truyền tín hiệu.
Chức năng chính
Protein PDGFRA có mặt trong màng tế bào của một số loại tế bào, nơi nó liên kết với một protein gọi là yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc từ tiểu cầu. Liên kết này kích hoạt protein PDGFRA, sau đó kích hoạt các protein khác bên trong tế bào bằng cách thêm một nhóm phosphate tại một số vị trí (quá trình phosphoryl hóa). Quá trình này làm hoạt hóa một loạt các protein trên nhiều đường tín hiệu.
Protein PDGFRA kích thích các đường tín hiệu kiểm soát nhiều quá trình tế bào quan trọng như phát triển và phân chia tế bào (tăng sinh) cũng như tồn tại tế bào. Tín hiệu protein PDGFRA rất quan trọng đối với quá trình phát triển của nhiều loại tế bào khắp cơ thể.
Đột biến gây bệnh
Bệnh bạch cầu bạch cầu ái toan mãn tính liên kết PDGFRA
Các bất thường di truyền liên quan đến gen PDGFRA gây ra một loại ung thư tế bào máu gọi là bệnh bạch cầu bạch cầu ái toan mãn tính liên kết PDGFRA (PDGFRA-associated chronic eosinophilic leukemia). Bệnh có biểu hiện gia tăng số lượng bạch cầu ái toan, một loại bạch cầu liên quan đến các phản ứng dị ứng. Những bất thường di truyền này là đột biến soma mắc phải trong quá trình sống của một người và chỉ có ở một số tế bào nhất định. Đột biến hay gặp nhất làm mất một đoạn trên nhiễm sắc thể số 4 chứa một phần của gen FIP1L1 và PDGFRA, từ đó tạo ra gen dung hợp FIP1L1-PDGFRA. Đôi khi, các gen khác ngoài FIP1L1 hợp nhất với gen PDGFRA. Các đột biến điểm trên gen PDGFRA cũng có thể gây ra bệnh, mặc dù rất hiếm khi xảy ra.
Protein tạo ra từ gen dung hợp FIP1L1-PDGFRA (cũng như các gen dung hợp PDGFRA khác) có chức năng của protein PDGFRA. Tuy nhiên, khác với protein PDGFRA bình thường, protein dung hợp không cần liên kết với protein yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc từ tiểu cầu để được kích hoạt. Tương tự, đột biến điểm trên gen PDGFRA có thể dẫn đến một protein PDGFRA được kích hoạt mà không có liên kết phối tử. Cuối cùng, các đường tín hiệu được bật liên tục, làm tế bào tăng cường phát triển và tồn tại kéo dài. Khi đột biến gen dung hợp FIP1L1-PDGFRA hoặc đột biến điểm trên gen PDGFRA xảy ra trong các tế bào máu sớm, sự phát triển của bạch cầu ái toan (và đôi khi là các tế bào máu khác) được kiểm soát kém, dẫn đến bệnh bạch cầu bạch cầu ái toan mãn tính liên quan đến PDGFRA. Chưa rõ tại sao bạch cầu ái toan lại bị ảnh hưởng bởi thay đổi di truyền này.
U mô đệm đường tiêu hóa
Các đột biến gen PDGFRA liên quan đến các khối u mô đệm đường tiêu hóa (GIST). GIST là một loại khối u xuất hiện trong đường tiêu hóa, phổ biến nhất ở dạ dày hoặc ruột non. Phần lớn GIST liên quan đột biến gen PDGFRA xảy ra trong dạ dày. Trong hầu hết các trường hợp, đột biến phát sinh trong quá trình sống của một người và được gọi là đột biến soma. Đột biến soma dẫn đến GIST đơn lẻ nên chỉ hiện diện trong các tế bào khối u và không di truyền. Ít phổ biến hơn, các đột biến gen PDGFRA làm tăng nguy cơ phát triển GIST được di truyền từ cha mẹ, có thể dẫn đến GIST mang tính gia đình.
Đột biến gen PDGFRA liên quan đến GIST tạo ra một protein có thể kích hoạt mà không cần liên kết với protein yếu tố tăng trưởng có nguồn gốc từ tiểu cầu. Cuối cùng, protein PDGFRA và các đường tín hiệu được kích hoạt liên tục, làm tế bào tăng sinh và tồn tại kéo dài, dẫn đến hình thành khối u.
Xem U mô đệm đường tiêu hóaCác vấn đề khác
Các đột biến gen PDGFRA dẫn đến một protein PDGFRA hoạt động tích cực cũng có liên quan đến các polyp u xơ viêm, là các khối u nhỏ không phải ung thư (lành tính) hình thành trong đường tiêu hóa. Những khối u này được tạo thành từ các mô sợi, thường chứa các tế bào được biết là gây viêm (tế bào viêm). Giống như trong GIST, protein PDGFRA hoạt động tích cực dẫn đến tế bào phát triển quá mức và hình thành các khối u.
Các tên gọi khác
- CD140 antigen-like family member A
- CD140A
- CD140a antigen
- GAS9
- PDGFR-alpha
- PDGFR2
- PGFRA_HUMAN
- platelet-derived growth factor receptor 2
- platelet-derived growth factor receptor alpha
- platelet-derived growth factor receptor, alpha polypeptide
References
- Genetic Testing Information. PDGFRA platelet derived growth factor receptor alpha [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved December 5, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/5156
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. PLATELET-DERIVED GROWTH FACTOR RECEPTOR, ALPHA; PDGFRA. Retrieved December 5, 2021 from https://omim.org/entry/173490
- U.S National Library of Medicine. PDGFRA gene. Retrieved December 5, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/pdgfra/