Trữ đông trứng
Trữ đông trứng hay trữ đông noãn (oocyte cryopreservation) là phương pháp bảo tồn khả năng sinh sản của phụ nữ, trong đó tế bào trứng trưởng thành sau khi được lấy ra khỏi cơ thể sẽ tiến hành đông lạnh và bảo quản trong điều kiện lạnh sâu (nitơ lỏng). Khi bệnh nhân muốn sử dụng, trứng sẽ được rã đông và thụ tinh với tinh trùng để tạo thành phôi, sau đó phôi được được chuyển vào tử cung của phụ nữ.
Ca sinh con đầu tiên từ tế bào trứng đông lạnh được báo cáo năm 1986. Tuy nhiên trong hai thập kỷ gần đây, kỹ thuật đông lạnh phát triển đã tạo điều kiện cho phương pháp trữ đông trứng phát triển mạnh và phổ biến hơn.
Trường hợp cần trữ đông trứng
Bệnh nhân có thể cân nhắc thực hiện trữ đông trứng trong một số trường hợp bao gồm:
- Mắc các vấn đề về sức khỏe và sử dụng liệu pháp điều trị có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản (vd ung thư)
- Khả năng sinh sản giảm trong tương lai nhưng bệnh nhân chưa muốn có con hoặc lập gia đình sớm
- Nguy cơ chấn thương hoặc tử vong (vd bệnh nhân là thành viên của lực lượng vũ trang đang được triển khai đến vùng chiến sự)
- Nữ chuyển giới sang nam nhưng vẫn muốn bảo tồn khả năng sinh sản trước khi bắt đầu liệu pháp hormone hoặc phẫu thuật tái tạo
- Bệnh nhân muốn giữ lại trứng sau khi điều trị IVF vì lý do đạo đức
Cơ hội mang thai với trứng rã đông
Tỉ lệ mang thai khi sử dụng trứng rã đông khoảng 4–12% trên mỗi tế bào trứng. Tuy nhiên, phương pháp đông lạnh trứng còn khá mới nên người ta cần thêm nhiều dữ liệu để đánh giá tỉ lệ thành công chính xác hơn. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai bao gồm:
Độ tuổi phụ nữ tại thời điểm đông lạnh trứng và số lượng trứng đông lạnh
Phụ nữ càng trẻ có khả năng mang thai và hiệu suất thụ tinh càng cao. Bởi vì chất lượng trứng giảm theo thời gian, phụ nữ trong độ tuổi 20 có khả năng tạo ra trứng chất lượng hơn trong mỗi chu kỳ rụng trứng.
Số lượng trứng đông lạnh cũng tỉ lệ thuận với xác suất mang thai. Bởi vì số lượng trứng càng nhiều, bác sĩ càng có cơ hội lựa chọn những quả trứng tốt nhất để tạo ra phôi khỏe nhất. Tháng 9/2017, tạp chí y khoa Fertility and Sterility đã công bố những số liệu sơ bộ bao gồm:
- Phụ nữ dưới 35 tuổi: đông lạnh 15 quả trứng trưởng thành mang lại 80% cơ hội có ít nhất 1 ca sinh thành công
- Phụ nữ từ 35 đến 37: đông lạnh 20 quả trứng trưởng thành mang lại 80% cơ hội có ít nhất 1 ca sinh thành công
- Phụ nữ từ 38 đến 40: đông lạnh 30 quả trứng trưởng thành mang lại 75% cơ hội có ít nhất 1 ca sinh thành công
- Phụ nữ từ 40 đến 42: đông lạnh 30 quả trứng trưởng thành mang lại 50% cơ hội ít nhất 1 ca sinh thành công
Phương pháp đông lạnh và chất lượng phòng thí nghiệm
Phương pháp đông lạnh chậm cho tỷ lệ trứng sống sót sau khi rã đông trung bình là 61%, trong khi phương pháp đông lạnh nhanh hoặc thủy tinh hóa cho tỉ lệ thành công cao hơn với trung bình 90–95%. Tiến sĩ Dr. Jason Barritt—giám đốc khoa học của Southern California Reproductive Center—chỉ ra rằng các phòng thí nghiệm chất lượng cao với công nghệ tiên tiến và phương pháp thủy tinh hóa hiệu quả có thể thực hiện đông lạnh cho tỉ lệ sống sót gần 100%. Sau khi rã đông thành công, trứng sẽ được xử lý trong phòng thí nghiệm để tiến hành thụ tinh và nuôi cấy. Những bước này có thể tác động lớn đến quá trình phôi phát triển và tốc độ phôi làm tổ.
Số lượng phôi được chuyển vào tử cung
Phôi sẽ được chuyển vào tử cung phụ nữ sau khi được đông lạnh, rã đông, thụ tinh và nuôi cấy. Số lượng phôi chuyển nhiều giúp nâng cao tỉ lệ sống sót, tuy nhiên rủi ro đa thai có thể ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của thai phụ, do đó bác sĩ sẽ chọn số lượng phôi phù hợp nhất. Trường hợp phôi có chất lượng cao, phần lớn bác sĩ sẽ chuyển 1 hoặc 2 phôi, những phôi còn lại có thể được đông lạnh để sử dụng sau này.
Quy trình chung
Trữ lạnh trứng là một quá trình gồm nhiều bước, tuy nhiên nó khá đơn giản và tương tự như quá trình thụ tinh trong ống nghiệm. Điểm khác biệt duy nhất là sau khi bác sĩ thu trứng, chuyên viên phôi học sẽ lưu trữ và bảo quản trứng thay vì thụ tinh. Nhìn chung, quy trình tổng quát của trữ đông trứng bao gồm:
1. Bệnh nhân tự tiêm 2–3 liều thuốc nội tiết tố mỗi ngày trong 10–12 ngày nhằm kích thích một nhóm trứng phát triển cùng lúc. Trong giai đoạn này, bệnh nhân cần siêu âm vùng chậu từ 4–6 lần và xét nghiệm máu thường xuyên nhằm theo dõi quá trình phát triển của trứng
2. Khi trứng đã trưởng thành, bệnh nhân được phẫu thuật hút trứng trong khoảng 20–30 phút
3. Chuyên viên phôi học kiểm tra, đánh giá độ trưởng thành của trứng và tiến hành đông lạnh chúng theo phương pháp đông lạnh chậm hoặc thủy tinh hóa
4. Bảo quản mẫu trứng trong điều kiện lạnh sâu (nitơ lỏng)
Tác dụng phụ của trữ đông trứng
Quá trình trữ đông trứng thường gây ra tác dụng phụ do bệnh nhân dùng thuốc kích thích hormone dẫn đến tăng nội tiết tố trong cơ thể, tuy nhiên những tác dụng phụ này không quá nghiêm trọng. Bệnh nhân có thể gặp những triệu chứng sau:
- Tâm trạng thất thường
- Sốt
- Nhức đầu
- Buồn nôn
Sau khi bác sĩ tiến hành thủ thuật hút trứng, một số phụ nữ có thể gặp tác dụng phụ bao gồm:
- Đầy hơi
- Chuột rút
- Đau nhẹ
Chi phí trữ đông trứng
Phạm vi bảo hiểm và chi phí trữ đông trứng có thể khác nhau giữa từng trung tâm hỗ trợ sinh sản, thường có các chi phí sau:
- Thuốc
- Siêu âm
- Xét nghiệm máu
- Thủ thuật hút trứng
- Trữ đông trứng
Thời gian trữ đông trứng
Trường hợp không sử dụng toàn bộ trứng trong quá trình điều trị, bệnh nhân có thể yêu cầu bảo quản trứng cho đợt điều trị tiếp theo. Tuy nhiên bệnh nhân cần thảo luận với bác sĩ và cân nhắc kĩ giữa kế hoạch sử dụng trứng với chi phí lưu trữ. Thông thường, trứng trữ đông trong thời gian dài không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng. Tuy nhiên nguy cơ biến chứng thai kỳ cao do độ tuổi mẹ lớn khiến một số trung tâm hỗ trợ sinh sản giới hạn độ tuổi sử dụng trứng trữ đông.
Trước ngày 01/07/2022, mọi người chỉ có thể lưu trữ trứng, tinh trùng hoặc phôi của mình tối đa 10 năm hoặc bảo quản 55 năm trong các trường hợp ngoại lệ như bệnh nhân vô sinh sớm hoặc điều trị có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Vào ngày 01/07/2022, quy định đã thay đổi cho phép bệnh nhân lưu trữ trứng, tinh trùng hoặc phôi tối đa 55 năm kể từ ngày chúng đưa vào nitơ lỏng đầu tiên. Tuy nhiên, bệnh nhân cần phải gia hạn thủ tục trữ trứng liên tục sau 10 năm và cập nhật thông tin liên hệ thường xuyên với trung tâm. Trường hợp trung tâm hỗ trợ sinh sản không thể liên lạc với bệnh nhân, họ có thể lấy trứng ra khỏi nơi lưu trữ và tiêu hủy.
Ngừng trữ đông trứng
Trường hợp có trứng trữ đông nhưng không muốn tiếp tục sử dụng, bệnh nhân có thể xem xét một số giải pháp bao gồm:
- Tặng trứng cho người khác: bệnh nhân có thể xem xét tặng trứng cho những người mong muốn có con, tuy nhiên giải pháp này còn tùy thuộc vào quy định của từng khu vực hoặc quốc gia
- Hiến tặng trứng cho giáo dục: bệnh nhân có thể đồng ý cho phép bác sĩ hoặc kỹ thuật viên y tế sử dụng và lưu trữ trứng nhằm thực hành các kỹ thuật liên quan đến điều trị sinh sản
- Tặng trứng cho nghiên cứu: các nhà khoa học sẽ tiến hành nghiên cứu trứng, tinh trùng và phôi nhằm hiểu rõ nguyên nhân gây vô sinh và phát triển các phương pháp điều trị mới
- Tiêu hủy trứng: trứng được lấy ra khỏi tủ đông rồi chết tự nhiên trong nước ấm hoặc nhiệt độ cao
Lời kết
Trữ đông trứng là một trong những phương pháp phổ biến và hữu hiệu giúp bảo tồn khả năng sinh sản của phụ nữ trong tương lai. Phương pháp này được thực hiện bằng cách hút lấy trứng, tiến hành đông lạnh, bảo quản trong điều kiện lạnh sâu. Sau đó, trứng sẽ được rã đông và thụ tinh với tinh trùng thông qua công nghệ hỗ trợ sinh sản khi bệnh nhân muốn có con.
References
- Healthline Media LLC. What to know about egg freezing. Retrieved November 09, 2023 from https://www.medicalnewstoday.com/articles/314815
- Human Fertilisation and Embryology Authority. Egg freezing. Retrieved November 09, 2023 from https://www.hfea.gov.uk/treatments/fertility-preservation/egg-freezing/
- Johns Hopkins Medicine. Freezing Eggs: Preserving Fertility for the Future. Retrieved November 09, 2023 from https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/freezing-eggs-preserving-fertility-for-the-future
- Southern California Reproductive Center. Egg Freezing Success Rates Retrieved November 09, 2023 from https://www.scrcivf.com/egg-freezing-success-rates/
- The New York Times. What to Know Before You Freeze Your Eggs. Retrieved November 09, 2023 from https://www.nytimes.com/2022/12/23/well/family/egg-freezing-risks-cost.html
- UCLA Health. Egg Freezing. Retrieved November 09, 2023 from https://www.uclahealth.org/medical-services/obgyn/fertility/egg-freezing