Bơm tinh trùng vào tử cung – Thụ tinh nhân tạo IUI
Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI – Intrauterine insemination) là một phương pháp thụ tinh nhân tạo được thực hiện bằng cách chuyển trực tiếp tinh trùng vào tử cung của phụ nữ.
Trong quá trình thụ thai tự nhiên, tinh trùng sẽ di chuyển qua âm đạo, cổ tử cung, tử cung rồi và tiến hành thụ tinh khi đến ống dẫn trứng. Tuy nhiên, chỉ 5% tinh trùng có thể vượt qua lớp màng nhầy tại cổ tử cung để tiếp tục vào trong. Trong kỹ thuật IUI, sau khi được thu nhận, lọc rửa và cô đặc lại với mật độ cao, tinh trùng sẽ được bơm trực tiếp vào tử cung của phụ nữ bằng một ống thông. Vị trí bơm tinh trùng thường gần ống dẫn trứng nhằm tăng hiệu suất thụ tinh. Do đó, IUI giúp tinh trùng rút ngắn thời gian và khoảng cách di chuyển, từ đó người phụ nữ có thể nâng cao cơ hội thụ thai.
Một số lợi ích của kỹ thuật IUI bao gồm:
- Tăng khả năng thụ tinh. IUI giúp tinh trùng dễ dàng tiếp cận với trứng hơn, từ đó tăng khả năng thụ tinh và mang thai.
- Sàng lọc tinh trùng. Quá trình lọc rửa tinh trùng trước khi đưa vào tử cung giúp loại bỏ những tinh trùng chất lượng kém và bất thường.
- Đơn giản và ít xâm lấn. Kỹ thuật IUI không yêu cầu phẫu thuật hay can thiệp phức tạp. Ngoài ra, quy trình thực hiện thường diễn nhanh và không gây đau đớn cho bệnh nhân.
Dựa trên những ưu điểm của kỹ thuật IUI, bác sĩ thường khuyến nghị điều trị vô sinh bằng kỹ thuật này trước khi áp dụng các phương pháp thụ tinh phức tạp và xâm lấn.
Các trường hợp nên IUI
Phương pháp IUI là lựa chọn của nhiều bệnh nhân với mong muốn điều trị vô sinh. Vì vậy, kỹ thuật này thường được khuyến cáo trong các trường hợp bao gồm:
- Vấn đề với chất nhầy cổ tử cung. Cổ tử cung là bộ phận ngăn cách âm đạo và buồng tử cung. Tại đây, các tế bào cổ tử cung sản xuất nhiều chất nhầy nhằm thu hút tinh trùng và sàng lọc những tinh trùng khỏe mạnh. Một số bệnh nhân có lớp chất nhầy dày khiến tinh trùng khó bơi qua, từ đó lượng tinh trùng tiếp cận với trứng thấp.
- Mật độ tinh trùng thấp. Phân tích tinh dịch đồ là bước “đầu tay” trong điều trị vô sinh nhằm đánh giá chất lượng tinh trùng của nam giới. Một số bệnh nhân có tinh trùng nhỏ, yếu, bơm chậm và hình dạng bất thường có thể sử dụng kỹ thuật IUI nhằm lọc rửa và sàng lọc những tinh trùng khỏe mạnh với mật độ cao hơn.
- Hiến tặng tinh trùng. Kỹ thuật IUI (Intrauterine Insemination) được sử dụng trong hiến tặng tinh trùng vì đây là một phương pháp đơn giản và ít xâm lấn.
- Rối loạn xuất tinh hoặc cương dương. IUI được sử dụng trong trường hợp nam giới không thể duy trì trạng thái cương dương và không có khả năng xuất tinh.
- Dị ứng với tinh dịch. Một số ít trường hợp phụ nữ gặp dị ứng với tinh dịch khiến âm đạo bỏng rát, sưng tấy và mẩn đỏ. Kỹ thuật IUI có thể khắc phục trường hợp này vì các protein gây dị ứng đã được loại bỏ trong quá trình lọc rửa tinh trùng
- Vô sinh không rõ nguyên nhân. Trường hợp này thường được các bác sĩ đề xuất thực hiện thử IUI vì đây là phương pháp hiệu quả, đơn giản và ít xâm lấn hơn so với các phương pháp khác.
Khác biệt giữa IUI và IVF
IUI và IVF là hai kỹ thuật hỗ trợ sinh sản được sử dụng phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, hai kỹ thuật này khác nhau do quá trình thụ tinh của IUI diễn ra bên trong tử cung, trong khi quá trình thụ tinh của IVF diễn ra bên ngoài cơ thể (trong phòng thí nghiệm). Ngoài ra, tỉ lệ thành công của IUI được ghi nhận thấp hơn so với kỹ thuật IVF.
Các bước thực hiện IUI
Quy trình thực hiện IUI gồm các bước:
- Kiểm tra sức khỏe vợ chồng. Trước khi thực hiện IUI, bệnh nhân cần thực hiện một số kiểm tra bao gồm khám sức khỏe tổng quát của nam và nữ, kiểm tra thông tin rụng trứng và chất lượng tinh trùng.
- Theo dõi và kích thích rụng trứng. Bác sĩ sẽ sử dụng các phương pháp siêu âm và xét nghiệm hormone nhằm theo dõi quá trình trứng chín trong buồng trứng. Trong trường hợp cần thiết, bệnh nhân được bổ sung thêm hormone hCG (Human chorionic gonadotropin) hoặc các loại thuốc tương tự giúp kích thích rụng trứng.
- Thu nhận và xử lý tinh trùng. Tinh trùng sau khi thu nhận từ bệnh nhân sẽ được xử lý nhằm loại bỏ tạp chất và những tinh trùng hoạt động kém.
- Thực hiện IUI. Kỹ thuật IUI sẽ được thực hiện sau 24 đến 36 giờ từ thời điểm phát hiện hormone LH trong nước tiểu hoặc máu của người phụ nữ. Trong quy trình IUI, một ống mỏng và mềm đi qua cổ tử cung nhằm đưa tinh trùng đã được lọc rửa vào trong cơ thể phụ nữ. Quá trình này thường diễn ra nhanh và không gây đau đớn cho bệnh nhân.
- Nghỉ ngơi. Sau khi hoàn thành IUI, người bệnh thường được khuyên nghỉ ngơi trong một thời gian ngắn trước khi trở về hoạt động bình thường. Một số bệnh nhân có thể được cung cấp hormone progesterone nhằm duy trì lớp niêm mạc tử cung và tạo điều kiện cho phôi làm tổ.
- Theo dõi và kiểm tra kết quả. Sau khi thực hiện IUI khoảng 2 tuần, các bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm nhằm đánh giá hiệu quả thụ tinh.
Thông thường, thời gian thực hiện kỹ thuật IUI khoảng 4 tuần (28 ngày) tương đương với chu kỳ kinh nguyệt bình thường
Quy trình thực hiện kỹ thuật IUI không cần gây mê và thường không gây đau đớn. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể chuột rút nhẹ và khó chịu trong và ngay sau khi thụ tinh.
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng thụ thai
Ngoài những yếu tố khách quan, tỉ lệ thành công của IUI còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác bao gồm:
- Tuổi tác. Một số chuyên gia khuyến cáo không nên áp dụng IUI cho bệnh nhân trên 40 tuổi vì tỉ lệ thành công và hiệu quả điều trị thấp.
- Thuốc hỗ trợ sinh sản. Trong trường hợp bệnh nhân có thực hiện kích trứng, loại thuốc được sử dụng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả rụng trứng.
- Sức khỏe tổng quát. Các vấn đề sức khỏe như bệnh tim, tiểu đường, béo phì, rối loạn hormone và các bệnh mãn tính khác có thể ảnh hưởng đến hiệu quả thụ tinh.
Những nguy cơ khi thực hiện IUI
IUI có tỷ lệ rủi ro thấp hơn so với các phương pháp hỗ trợ sinh sản xâm lấn khác như IVF. Tuy nhiên, vẫn có một số rủi ro được ghi nhận bao gồm:
- Đa thai. Thông thường, mỗi phụ nữ chỉ rụng 1 trứng trong 1 chu kỳ kinh nguyệt, trong khi bệnh nhân điều trị kích trứng thường rụng nhiều hơn. Do đó, họ có khả năng cao mang thai đôi, thai ba, từ đó gây ra nhiều rủi ro cho sức khỏe thai phụ và thai nhi.
- Chảy máu nhẹ. Thủ thuật IUI có thể gây chảy máu nhẹ âm đạo nhưng thường không kéo dài lâu và tự giảm sau một vài ngày.
- Viêm nhiễm. Quá trình thực hiện IUI có thể xảy ra sai sót kỹ thuật gây viêm nhiễm cho bệnh nhân. Tuy nhiên, trường hợp này thường hiếm xảy ra.
- Hội chứng quá kích buồng trứng (OHSS). Đây là tác dụng phụ hiếm gặp do dùng quá nhiều thuốc hỗ trợ sinh sản khiến buồng trứng sưng và đau.
Tỉ lệ thành công của IUI
Hiệu quả của phương pháp này phụ thuộc chủ yếu vào nguyên nhân gây vô sinh và độ tuổi của cha mẹ. Thông thường, bác sĩ khuyến khích bệnh nhân thực hiện kỹ thuật IUI trước 40 tuổi nhằm tăng cơ hội mang thai. Tỉ lệ thành công của IUI theo độ tuổi như sau:
- Từ 20–30 tuổi: 17,6%
- Từ 31–35 tuổi: 13,3%
- Từ 36–38 tuổi: 13,4%
- Từ 39–40 tuổi: 10,6%
- Trên 40 tuổi: 5,4%
Lời kết
Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) là một biện pháp hữu hiệu cho các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn thực hiện mong ước có con. Phương pháp IUI thực hiện đơn giản và ít xâm lấn hơn so với các phương pháp thụ tinh ống nghiệm khác nên IUI thường được khuyến nghị cho các cặp đôi lần đầu điều trị vô sinh.
References
- Centers for Disease Control and Prevention. Infertility. Retrieved September 14, 2023 from https://www.cdc.gov/reproductivehealth/Infertility/
- Cleveland Clinic. IUI (Intrauterine Insemination). Retrieved September 14, 2023 from https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22456-iui-intrauterine-insemination
- Johns Hopkins Medicine. Intrauterine Insemination (IUI) Treatment. Retrieved September 14, 2023 from https://www.hopkinsmedicine.org/gynecology-obstetrics/specialty-areas/fertility-center/infertility-services/intrauterine-insemination
- Mayo Clinic. Intrauterine insemination (IUI). Retrieved September 14, 2023 from https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/intrauterine-insemination/about/pac-20384722
- A Penn Medicine. Intrauterine Insemination (IUI). Retrieved September 14, 2023 from https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/find-a-program-or-service/penn-fertility-care/female-infertility/treatments-and-procedures-female-infertility/intrauterine-insemination-iui
- UCSF Health. Retrieved September 14, 2023 from https://www.ucsfhealth.org/
- NHS. Intrauterine insemination (IUI). Retrieved September 14, 2023 from https://www.nhs.uk/conditions/artificial-insemination/
- Planned Parenthood. What is IUI?. Retrieved September 14, 2023 from https://www.plannedparenthood.org/learn/pregnancy/fertility-treatments/what-iui