Gen MED12
Gen MED12 nằm trên nhiễm sắc thể X, cung cấp hướng dẫn tạo ra một protein được gọi là tiểu đơn vị phức hợp trung gian 12 (mediator complex subunit 12). Protein này tạo nên một phần (tiểu đơn vị) của phức hợp trung gian – một nhóm gồm khoảng 25 protein phối hợp để điều chỉnh hoạt động của gen. Phức hợp trung gian thực hiện liên kết vật lý các yếu tố phiên mã với một loại enzyme gọi là ARN polymerase II. Khi các yếu tố phiên mã được gắn vào, enzyme này sẽ bắt đầu phiên mã gen tạo ra protein.
Chức năng chính
Các nhà nghiên cứu tin rằng protein MED12 tham gia vào nhiều giai đoạn của quá trình phát triển ban đầu, bao gồm cả sự phát triển của các tế bào thần kinh (neuron) trong não. Protein MED12 có mặt trong một số đường tín hiệu hóa học trong tế bào. Những tín hiệu này hướng dẫn một loạt các hoạt động của tế bào, vd như tăng trưởng tế bào, di chuyển tế bào và quá trình tế bào trưởng thành để thực hiện các chức năng cụ thể (biệt hóa).
Đột biến gây bệnh
Hội chứng FG
Ít nhất hai đột biến gen MED12 gây ra hội chứng FG. Người bệnh có các biểu hiện đặc trưng bao gồm thiểu năng trí tuệ, các vấn đề về hành vi và bất thường thể chất bao gồm yếu cơ và tắc nghẽn lỗ hậu môn.
Mỗi đột biến thay đổi một axit amin trong protein MED12. Một đột biến thay thế axit amin arginine bằng tryptophan tại vị trí protein 961 (Arg961Trp hoặc R961W). Loại còn lại thay thế axit amin glycine bằng glutamic tại vị trí protein 958 (Gly958Glu hoặc G958E). Những đột biến này làm thay đổi cấu trúc của protein MED12, từ đó gián đoạn khả năng điều chỉnh hoạt động của gen trong quá trình phát triển. Tuy nhiên, người ta vẫn chưa rõ làm thế nào những thay đổi di truyền này lại dẫn đến thiểu năng trí tuệ và các đặc điểm khác của hội chứng FG.
Xem thêm Hội chứng FGHội chứng Lujan
Ít nhất một đột biến gen MED12 gây ra hội chứng Lujan. Người bệnh có biểu hiện đặc trưng gồm thiểu năng trí tuệ, vấn đề hành vi và các đặc điểm thể chất bao gồm tầm vóc cao và khuôn mặt dài, hẹp. Đột biến này khác với những thay đổi di truyền liên quan đến hội chứng FG; đột biến hội chứng Lujan thay thế axit amin asparagin bằng serine tại vị trí 1007 của protein MED12 (Asn1007Ser hoặc N1007S). Đột biến làm thay đổi cấu trúc của protein MED12 và có khả năng phá hỏng khả năng điều chỉnh hoạt động gen, nhưng người ta vẫn chưa rõ những thay đổi này ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển và dẫn đến các biểu hiện của hội chứng Lujan.
Hội chứng Ohdo, loại Maat-Kievit-Brunner
Ít nhất ba đột biến gen MED12 gây ra loại Maat-Kievit-Brunner của hội chứng Ohdo. Người bệnh bị thiểu năng trí tuệ và khuôn mặt dị biệt. Các đột biến làm thay đổi những axit amin đơn lẻ trong gen MED12 , chúng khác với những thay đổi di truyền gây ra hội chứng FG hoặc hội chứng Lujan. Các đột biến dẫn đến loại Maat-Kievit-Brunner của hội chứng Ohdo làm thay đổi cấu trúc của gen MED12, từ đó khiến gen suy giảm khả năng kiểm soát hoạt động. Người ta chưa rõ làm thế nào những thay đổi này dẫn đến các đặc điểm của bệnh.
Ung thư tuyến tiền liệt
Khối u
Một số đột biến gen phát sinh trong quá trình sống của một người và chỉ hiện diện trong một số tế bào nhất định. Những thay đổi này được gọi là đột biến soma không di truyền. Đột biến soma trong gen MED12 đã được tìm thấy trong một số loại khối u ung thư và không phải ung thư.
Đột biến soma gen MED12 có mặt trong hầu hết các u bạch cầu tử cung (uterine leiomyoma) - khối u không phải ung thư còn được gọi là u xơ tử cung. U xơ tử cung thường gặp ở phụ nữ trưởng thành. Những khối u này có thể gây đau vùng chậu và chảy máu bất thường, trong một số trường hợp dẫn đến vô sinh. Các đột biến soma gen MED12 cũng được xác định trong một số khối u ung thư tử cung, bao gồm u mạch máu và khối u cơ trơn không chắc chắn ác tính (Smooth muscle Tumors of Uncertain Malignant Potential - STUMP) cũng như trong ung thư tuyến tiền liệt và ung thư đại trực tràng.
Nghiên cứu cho thấy đột biến soma gen MED12 làm thay đổi chức năng của protein MED12, từ đó có khả năng gián đoạn tín hiệu tế bào bình thường và làm suy yếu sự điều hòa tăng trưởng tế bào cũng như các chức năng khác của tế bào. Do đó, một số tế bào có thể phân chia mất kiểm soát rồi hình thành khối u.
Các tên gọi khác
- CAGH45
- HOPA
- KIAA0192
- MED12_HUMAN
- mediator of RNA polymerase II transcription, subunit 12 homolog
- OKS
- OPA-containing protein
- OPA1
- thyroid hormone receptor-associated protein, 230 kDa subunit
- TNRC11
- TRAP230
References
- Genetic Testing Information. MED12 mediator complex subunit 12 [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved July 13, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/9968
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. MEDIATOR COMPLEX SUBUNIT 12; MED12. Retrieved July 13, 2022 from https://omim.org/entry/300188
- National Library of Medicine. MED12 gene. Retrieved July 13, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/med12/