Bị bệnh gút nên ăn gì?
Gút một dạng viêm khớp thường ảnh hưởng đến từng khớp tại một thời điểm, thường là khớp ngón chân cái. Bệnh xảy ra khi axit uric tích tụ trong máu, dẫn đến các tinh thể axit uric hình thành trong khớp và các khu vực khác của cơ thể.
Axit uric là một sản phẩm phụ từ quá trình phân hủy purin trong cơ thể. Purine được sản xuất tự nhiên trong cơ thể cũng như có trong một số loại thực phẩm. Khi purin bị phân hủy, axit uric được tạo ra. Bình thường axit uric sẽ được tái hấp thu trong cơ thể hoặc đào thải ra ngoài qua nước tiểu và phân.
Khi purin tồn tại nhiều hơn mức có thể xử lý, axit uric sẽ tích tụ trong máu, tình trạng này được gọi là tăng axit uric máu. Tăng axit uric máu có thể gây ra bệnh gút và/hoặc sỏi thận ở một số người, trong khi những người khác không có dấu hiệu hoặc triệu chứng nào.
Chế độ ăn kiêng dành cho người bệnh gút giúp giảm nồng độ axit uric trong máu và không phải là cách điều trị bệnh. Một chế độ ăn uống cân bằng không những có thể làm giảm nguy cơ bị bệnh gút mà còn làm chậm sự tiến triển của tổn thương khớp liên quan đến bệnh gút. Điều quan trọng là chọn thực phẩm chứa ít purine để hạn chế chuyển hóa tạo ra axit uric gây các cơn gút.
Nên dùng
Trong chế độ ăn kiêng cho bệnh gút, người bệnh sẽ cố gắng tránh hầu hết các loại thực phẩm giàu purin, đặc biệt từ các nguồn động vật và hải sản. Các loại rau giàu purin không làm tăng nguy cơ bị bệnh gút và có thể được tiêu thụ. Người bệnh cũng nên tiêu thụ một phần vừa phải thực phẩm giàu vitamin C, các sản phẩm từ sữa ít béo và dầu thực vật để giúp kiểm soát bệnh.
Mặc dù ăn các loại thực phẩm không thể điều trị hoàn toàn bệnh gút nhưng nghiên cứu cho thấy một số loại thực phẩm và đồ uống có thể giúp giảm axit uric trong cơ thể. Ví dụ:
- Sữa: sữa tách béo giúp giảm axit uric và cơn bùng phát bệnh gút. Sữa làm tăng tốc độ bài tiết axit uric trong nước tiểu và giảm phản ứng viêm của đối với các tinh thể axit uric trong khớp.
- Quả anh đào (hay cherry): có đặc tính chống viêm, làm giảm lượng axit uric trong cơ thể.
- Nước: uống đủ lượng nước theo nhu cầu của cơ thể mỗi ngày nhằm cung cấp đủ nước cho thận bài tiết axit uric trong nước tiểu.
- Giảm cân: béo phì làm tăng nguy cơ phát triển bệnh gút do kích thích cơ thể tạo ra acid uric và ngăn chặn sự bài tiết chúng ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, thừa cân cũng gây áp lực tổng thể lên các khớp.
- Chất xơ: bổ sung nhiều rau củ, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt.
Nên tránh
- Nội tạng động vật: tránh sử dụng gan, thận và bánh mì ngọt có hàm lượng purin cao.
- Thịt đỏ: hạn chế khẩu phần thịt bò, thịt cừu và thịt lợn.
- Hải sản: một số loại hải sản và cá biển (cá cơm, cá mòi, cá tuyết, cá thu) có hàm lượng purin cao hơn các loại khác. Người mắc bệnh gout có thể chọn ăn các loại cá tự nhiên, có hàm lượng purin dưới 100mg để tốt cho sức khỏe như cá lóc đồng, cá rô, cá chép.
- Rượu bia: làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút và các cơn tái phát.
- Thực phẩm và đồ uống ngọt: thành phần của chúng hầu hết có chứa siro ngô (corn syrup) làm từ tinh bột bắp được dùng nhiều trong công nghệ sản xuất bánh kẹo.
- Nấm men và chiết xuất nấm men: thành phần phụ gia sử dụng trong các loại thực phẩm đóng gói như nước sốt, nước thịt, đồ ăn đông lạnh chế biến sẵn, bánh quy).
Kết luận
Thực hiện theo một chế độ ăn kiêng bệnh gút có thể giúp hạn chế sản xuất axit uric và tăng đào thải chúng. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần sử dụng thêm thuốc.
Chế độ ăn kiêng dành cho người bệnh gút kết hợp với hạn chế calo và tập thể dục thường xuyên cũng có thể cải thiện sức khỏe tổng thể và duy trì cân nặng hợp lý.
References
- Mayo Foundation for Medical Education and Research (MFMER). Gout diet: What's allowed, what's not. Retrieved November 6, 2021 from https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/gout-diet/art-20048524
- Cleveland Clinic. Gout Low Purine Diet. Retrieved July 5, 2022 from https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/22548-gout-low-purine-diet
- Arthritis Foundation. Fructose and Gout: What’s the Link?. Retrieved July 5, 2022 from http://blog.arthritis.org/gout/fructose-sugar-gout/
- National Library of Medicine. Is there a role for cherries in the management of gout?. Retrieved July 5, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6535740/
- Creaky Joints. The Connection Between Alcohol and Gout: How Does Drinking Alcohol Affect Gout?. Retrieved July 5, 2021 from https://creakyjoints.org/about-arthritis/gout/gout-diet/alcohol-and-gout/
- National Health Service. Dietary advice for managing gout. Retrieved July 5, 2021 from https://www.ouh.nhs.uk/patient-guide/leaflets/files/44690Pgout.pdf
- Very Well Healthy. The Gout Diet: Foods to Enjoy and Foods to Avoid. Retrieved July 5, 2021 from https://www.verywellhealth.com/foods-to-avoid-with-gout-5093103
- Very Well Healthy. What to Eat When You Have Gout. Retrieved July 5, 2021 from https://www.verywellhealth.com/gout-diet-188117
- Very Well Healthy. How Food Can Help Treat Gout. Retrieved July 5, 2021 from https://www.verywellhealth.com/how-food-an-help-treat-gout-5095770