Gen FH
Gen FH nằm trên nhiễm sắc thể số 1, cung cấp hướng dẫn tạo ra enzyme fumarase (fumarate hydratase).
Chức năng chính
Fumarase tham gia vào một chuỗi phản ứng quan trọng gọi là chu trình axit citric (chu trình Krebs) cho phép tế bào sử dụng oxy và tạo ra năng lượng. Cụ thể, fumarase giúp chuyển đổi phân tử fumarate thành phân tử malate.
Đột biến gây bệnh
Thiếu hụt fumarase
Hơn 20 đột biến gen FH được xác định gây ra thiếu hụt fumarase, căn bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến não và thường gây tử vong ở trẻ sơ sinh. Thiếu hụt fumarase xảy ra ở những người mang hai bản sao đột biến của gen FH trong mỗi tế bào. Hầu hết các đột biến này thay thế một axit amin bằng một axit amin khác trong enzyme fumarase, dẫn đến phá vỡ khả năng chuyển đổi fumarate thành malate trong chu trình axit citric. Quá trình tạo năng lượng bị suy yếu ảnh hưởng nghiêm trọng đến các tế bào não đang phát triển, dẫn đến các triệu chứng của bệnh thiếu hụt fumarase.
Bệnh u bạch cầu di truyền và ung thư tế bào thận
Hơn 70 đột biến gen FH được xác định gây ra bệnh u bạch cầu di truyền và ung thư tế bào thận (hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer hay HLRCC). Hầu hết các đột biến này làm thay đổi một axit amin trong enzyme fumarase.
Bệnh nhân HLRCC có xu hướng phát triển các khối u lành tính chứa mô cơ trơn (leiomyoma) trên da và tử cung phụ nữ. Bệnh cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư thận. Những người mắc HLRCC được sinh ra với một bản sao đột biến của gen FH trong mỗi tế bào. Bản sao thứ hai của gen FH trong một số tế bào nhất định cũng có thể bị đột biến do các yếu tố môi trường như bức xạ tia cực tím từ mặt trời hoặc xảy ra lỗi khi ADN tự sao chép trong quá trình phân chia tế bào. Những thay đổi này gọi là đột biến soma và không di truyền.
Đột biến gen FH cản trở hoạt động của enzyme trong chu trình axit citric, dẫn đến tích tụ fumarate. Các nhà nghiên cứu cho rằng lượng fumarate dư thừa có thể can thiệp cơ chế điều chỉnh nồng độ oxy trong tế bào. Thiếu oxy mãn tính trong tế bào có thể kích thích khối u hình thành rồi đến ung thư tế bào thận.
Tăng sản tuyến thượng thận nguyên phát (PMAH)
Các tên gọi khác
- fumarase
- fumarase hydratase
- FUMH_HUMAN
- HLRCC
- LRCC
- MCL
- MCUL1
References
- Genetic Testing Information. FH fumarate hydratase [ Homo sapiens (human) ]. Retrieved December 24, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/2271
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. FUMARATE HYDRATASE; FH. Retrieved December 24, 2021 from https://omim.org/entry/126340
- U.S National Library of Medicine. FH gene. Retrieved December 24, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/fh/