Hội chứng Reye
Hội chứng Reye là bệnh hiếm gặp, người bệnh bị sưng não và mất chức năng gan. Triệu chứng bệnh có thể xuất hiện trong vòng một tuần sau khi phát bệnh hoặc đợt nhiễm trùng đầu tiên (cúm, thủy đậu).
Biểu hiện lâm sàng
Triệu chứng của hội chứng Reye biểu hiện nhiều mức độ, bao gồm:
- Nôn mửa
- Mệt mỏi
- Biểu hiện lo lắng, bối rối, dễ mất phương hướng hoặc gặp ảo giác
- Thay đổi tính cách như kích động và cáu kỉnh
- Thở nhanh
Tăng áp lực trong hộp sọ gây ra những thay đổi trong cách thức hoạt động của não bộ người bệnh, đồng thời cũng ảnh hưởng đến chức năng gan. Các biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng như:
- Động kinh
- Hôn mê
- Mất ý thức
- Khó đông máu
- Tăng amoniac máu
Độ phổ biến
Hội chứng Reye chủ yếu xảy ra với trẻ em, mặc dù mọi lứa tuổi đều có thể gặp phải. Người ta ước tính mỗi năm có khoảng 2 trẻ em tại Hoa Kỳ mắc bệnh. Hiện nay, số lượng người mắc bệnh giảm dần do nhận thức về bệnh ngày càng được nâng cao.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra hội chứng Reye vẫn chưa rõ ràng. Bệnh thường xảy ra sau khi trẻ bị nhiễm virus hoặc sử dụng aspirin (salicylat) để điều trị các triệu chứng. Các bệnh nhiễm virus có thể gây ra hội chứng Reye bao gồm:
- Cúm
- Thủy đậu
- Bệnh đường hô hấp
- Cảm lạnh
Nghiên cứu cho thấy ty thể bị hư hỏng khiến nồng độ amoniac trong máu tăng lên, sau đó sưng não (phù não và tăng áp lực nội sọ). Thận bắt đầu thoái hóa mỡ và tế bào thần kinh mất chức năng. Ty thể là một phần của bào quan cung cấp năng lượng (adenosine triphosphate) hay còn có tên “nhà máy năng lượng của tế bào”. Ty thể hoạt động kém ảnh hưởng đến chức năng gan, từ đó gây ra các triệu chứng của bệnh. Nguyên nhân khiến ty thể bị hư hỏng vẫn chưa rõ ràng.
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể nghi ngờ hội chứng Reye sau khi phát hiện người bệnh đang mắc bệnh lý do virus kèm theo các triệu chứng của hội chứng Reye như nôn mửa và thay đổi hành vi (dễ bị kích động, bối rối hoặc mất phương hướng). Một số xét nghiệm chẩn đoán nhằm loại trừ các hội chứng khác có biểu hiện tương tự, bao gồm:
- Xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ amoniac
- Xét nghiệm nước tiểu
- Xét nghiệm dịch não tủy
- Xét nghiệm hình ảnh như chụp MRI hoặc chụp CT não
- Sinh thiết gan
Mức độ nghiêm trọng của hội chứng Reye được đánh dấu bằng chữ số La Mã từ I đến V, trong đó V là nặng nhất.
Điều trị
Điều trị hội chứng Reye tập trung vào mục tiêu bảo vệ não bằng cách giảm sưng, đảo ngược tổn thương gan, khắc phục tình trạng thiếu oxy trong máu và ngăn ngừa các biến chứng phổi. Một số liệu pháp có thể bao gồm:
- Đặt nội khí quản để tăng thông khí hoặc sử dụng máy thở
- Ngẩng cao đầu
- Thuốc giảm nồng độ amoniac trong máu (chất khử amoniac)
- Thuốc để duy trì lượng đường trong máu (glucose)
- Uống vitamin K hoặc truyền huyết tương cải thiện quá trình đông máu
Hầu hết trẻ em được chẩn đoán mắc hội chứng Reye đều hồi phục hoàn toàn. Trường hợp bị sưng não nặng, người bệnh có thể mắc phải những di chứng sau điều trị, bao gồm:
- Mất trí nhớ
- Thiểu năng trí tuệ
- Mất thị giác và thính giác
- Rối loạn ngôn ngữ
- Khó di chuyển và thực hiện các công việc hàng ngày như mặc quần áo
Phòng ngừa
Vì có mối liên hệ giữa aspirin và hội chứng Reye, cha mẹ không nên tự ý cho trẻ sử dụng aspirin khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Tiêm phòng cúm và thủy đậu giúp ngăn ngừa nhiễm virus, điều này cũng góp phần làm giảm nguy cơ mắc bệnh đáng kể.
Các tên gọi khác
- Fatty liver with encephalopathy
- Reye's syndrome
- RS
References
- U.S National Library of Medicine. Reye Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://medlineplus.gov/reyesyndrome.html
- U.S National Library of Medicine. Reye Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://medlineplus.gov/ency/article/001565.htm
- Nemours Foundation. Reye Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://kidshealth.org/en/parents/reye.html
- National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Reye's Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://www.ninds.nih.gov/health-information/disorders/reyes-syndrome
- National Reye's Syndrome Foundation. Reye's Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://www.reyessyndrome.org/
- National Organization for Rare Disorders. Reye Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://rarediseases.org/rare-diseases/reye-syndrome/
- Mayo Foundation for Medical Education and Research. Reye's Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/reyes-syndrome/symptoms-causes/syc-20377255
- National Health Service. Reye's Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://www.nhs.uk/conditions/reyes-syndrome/
- Cleveland Clinic. Reye's Syndrome. Retrieved October 31, 2022 from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/6088-reyes-syndrome