Gen MYH11
Gen MYH11 nằm trên nhiễm sắc thể 16, cung cấp hướng dẫn tạo ra protein có tên là chuỗi nặng myosin cơ trơn 11 (smooth muscle myosin heavy chain 11). Nó thuộc nhóm protein myosin liên quan đến chuyển động của tế bào, vận chuyển vật liệu bên trong và giữa các tế bào. Các sợi dày làm bằng myosin cùng với các sợi mỏng của protein actin là những thành phần chính của sợi cơ, chúng rất quan trọng để cơ co. Chuỗi nặng myosin cơ trơn 11 tạo thành một phần của phức hợp protein myosin trong cơ trơn. Cơ trơn là cơ nối các cơ quan nội tạng của cơ thể bao gồm mạch máu, dạ dày và ruột. Bình thường, những cơ này co lại và giãn ra vô thức.
Chức năng chính
Mỗi phức hợp protein myosin chứa hai cặp chuỗi nhẹ (có chức năng điều chỉnh phức hợp và được tạo ra từ một số gen khác) và hai chuỗi nặng như chuỗi được tạo ra từ gen MYH11. Mỗi chuỗi nặng gồm hai phần: vùng đầu và vùng đuôi. Vùng đầu tương tác với actin và chứa một đoạn liên kết với ATP—phân tử cung cấp năng lượng cho các hoạt động của tế bào bao gồm hoạt động co cơ. Vùng đuôi dài của chuỗi nặng myosin tương tác với các protein bao gồm cả vùng đuôi của các myosin khác, từ đó cho phép chúng hình thành các sợi dày.
Đột biến gây bệnh
Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy với chuyển vị
Chuyển vị liên quan gen MYH11 gây ra một dạng ung thư máu có tên là bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính (Acute Myeloid Leukemia - AML). Chuyển vị phổ biến nhất đảo một vùng của nhiễm sắc thể 16 (inv(16)). Đảo đoạn xảy ra do nhiễm sắc thể đứt gãy tại hai vị trí, đoạn ADN đứt ra được đảo ngược rồi lắp lại vào nhiễm sắc thể. Ít phổ biến hơn, chuyển vị xảy ra giữa hai bản sao của nhiễm sắc thể 16 (t(16;16)), khi các đoạn ADN từ mỗi bản sao của nhiễm sắc thể bị đứt ra rồi hoán đổi vị trí cho nhau. Cả hai dạng chuyển vị đều hợp nhất gen CBFB và MYH11 nằm trên nhiễm sắc thể 16. Chúng liên quan đến 5–8% trường hợp AML trên người trưởng thành. AML kết hợp với inv(16) hoặc t(16;16) được phân loại là bệnh bạch cầu cấp dòng tủy với chuyển vị (Core Binding Factor AML - CBF-AML).
Protein được tạo ra từ gen CBFB bình thường tương tác với protein RUNX1 để tạo thành phức hợp có tên là yếu tố liên kết lõi hay yếu tố phiên mã dị thể (Core Binding Factor - CBF). Phức hợp này gắn vào một số vùng ADN để kích hoạt các gen liên quan đến quá trình phát triển của tế bào máu. Protein CBFβ-MYH11 được tạo ra từ gen dung hợp vẫn có thể liên kết với RUNX1, tuy nhiên chức năng của CBF bị suy giảm. Protein CBFβ-MYH11 có thể cản trở CBF liên kết với ADN khiến nó suy giảm khả năng kiểm soát hoạt động gen. Ngoài ra, phần MYH11 của protein dung hợp có thể tương tác với các protein khác khiến phức hợp này không thể kiểm soát hoạt động gen. Hoạt động gen thay đổi nên tế bào máu không thể trưởng thành (biệt hóa) và dẫn đến quá trình sản xuất tế bào bạch cầu bất thường chưa trưởng thành được gọi là vụ nổ tủy (myeloid blast). Trong khi inv(16) và t(16;16) quan trọng đối với sự phát triển bệnh bạch cầu, cần có thêm một hoặc nhiều thay đổi di truyền để các vụ nổ tủy phát triển thành tế bào ung thư.
Xem thêm Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy với chuyển vịPhình động mạch chủ ngực và bóc tách gia đình
Tắc ruột giả
Hội chứng rối loạn nhu động ruột megacystis-microcolon-ruột
Các tên gọi khác
- AAT4
- FAA4
- MYH11_HUMAN
- myosin heavy chain, smooth muscle isoform
- myosin, heavy chain 11, smooth muscle
- myosin, heavy polypeptide 11, smooth muscle
- myosin-11
- myosin-11 isoform SM1A
- myosin-11 isoform SM1B
- myosin-11 isoform SM2A
- myosin-11 isoform SM2B
- SMHC
- SMMHC
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. MYH11 myosin heavy chain 11 [Homo sapiens (human)]. Retrieved February 19, 2024 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gene/4629/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. MYOSIN, HEAVY CHAIN 11, SMOOTH MUSCLE; MYH11. Retrieved February 19, 2024 from https://omim.org/entry/160745
- National Library of Medicine. MYH11 gene. Retrieved February 19, 2024 from https://medlineplus.gov/genetics/gene/myh11/