Hội chứng Kleefstra
Hội chứng Kleefstra là một bệnh di truyền ảnh hưởng nhiều bộ phận của cơ thể. Hội chứng Kleefstra có các biểu hiện đặc trưng bao gồm chậm phát triển và thiểu năng trí tuệ, bị câm hoặc khả năng nói bị hạn chế nghiêm trọng và trương lực cơ yếu (giảm trương lực).
Biểu hiện lâm sàng
Người bệnh có kích thước đầu nhỏ bất thường (tật đầu nhỏ) và hộp sọ rộng, ngắn. Họ có các đặc điểm khác biệt trên khuôn mặt như hai lông mày mọc dính với nhau, hai mắt cách xa nhau, bị trũng ở giữa khuôn mặt, lỗ mũi kéo dài phía trước thay vì hướng xuống, hàm nhô ra, môi cong xuống và lưỡi lớn. Họ có thể có nặng cân lúc sơ sinh và bị béo phì ở giai đoạn thơ ấu.
Những người mắc hội chứng Kleefstra cũng có thể bị bất thường cấu trúc não, dị tật tim bẩm sinh, bất thường hệ sinh dục, động kinh và có xu hướng bị nhiễm trùng đường hô hấp nặng. Trong thời thơ ấu, họ có thể xuất hiện các đặc điểm của chứng tự kỷ hoặc các rối loạn phát triển liên quan ảnh hưởng đến giao tiếp và tương tác xã hội. Ở tuổi vị thành niên họ có thể trở nên mất hứng thú, thờ ơ hoặc không phản ứng.
Độ phổ biến
Tỉ lệ mắc hội chứng Kleefstra hiện vẫn chưa được biết. Chỉ gần đây mới có thử nghiệm để phân biệt nó với các rối loạn khác có đặc điểm tương tự.
Nguyên nhân
Hội chứng Kleefstra xuất hiện do bị mất gen EHMT1 hoặc do đột biến làm vô hiệu hóa chức năng của gen này. Gen EHMT1 mang thông tin di truyền để tạo ra một enzyme gọi là euchromatic histone methyltransferase 1. Histone methyltransferase là các enzyme làm sửa đổi protein được gọi là histone. Histone là các protein cấu trúc gắn vào ADN và định hình hình dạng cấu trúc nhiễm sắc thể. Bằng cách gắn thêm histone một phân tử gọi là nhóm methyl trở thành histone methyltransferase có thể làm tắt hoặc ngăn chặn hoạt động của một số gen cần thiết cho sự phát triển và hoạt động bình thường của cơ thể.
Hầu hết những người mắc hội chứng Kleefstra đều thiếu một chuỗi khoảng 1 triệu cặp base trên một bản sao của nhiễm sắc thể số 9 trong mỗi tế bào. Mất đoạn xảy ra ở vị trí gần phần cuối trên nhánh dài (q) của nhiễm sắc thể tại vị trí q34.3 là một vùng chứa gen EHMT1. Một số người bị ảnh hưởng có đoạn bị mất ngắn hơn hoặc dài hơn trong cùng một khu vực.
Nguyên nhân được cho là gây ra các đặc điểm đặc trưng của hội chứng Kleefstra ở những người bị mất đoạn 9q34.3 do mất gen EHMT1 từ một bản sao của nhiễm sắc thể số 9 trong mỗi tế bào. Tuy nhiên thì mất các gen khác trong cùng vùng này có thể gây ra các vấn đề sức khỏe khác cho một số người bị ảnh hưởng bởi hội chứng này.
Khoảng 25% số ca mắc hội chứng Kleefstra không bị mất vật liệu di truyền ở nhiễm sắc thể số 9 nhưng thay vào đó họ bị đột biến trong gen EHMT1. Một số trong các đột biến này làm thay đổi một axit amin trong euchromatic histone methyltransferase 1. Một số đột biến khác tạo ra tín hiệu làm dừng sớm quá trình tổng hợp tạo ra enzyme hoặc làm thay đổi cách gen tổng hợp tạo ra enzyme này. Những thay đổi này thường tạo ra một loại enzyme không ổn định và phân hủy nhanh chóng hoặc bị vô hiệu hóa và không thể hoạt động bình thường.
Mất đoạn hoặc đột biến ảnh hưởng đến gen EHMT1 dẫn đến thiếu enzyme euchromatic histone methyltransferase 1 có chức năng ổn định. Thiếu enzyme này làm suy giảm khả năng điều hòa hoạt động của một số gen một cách thích hợp trong nhiều cơ quan và mô của cơ thể gây ra những bất thường về phát triển và hoạt động chức năng ở những người bị hội chứng Kleefstra.
Dạng di truyền
Hội chứng Kleefstra được coi là tình trạng di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường vì chỉ cần mất đoạn một bản sao của nhiễm sắc thể số 9 trong mỗi tế bào hoặc có đột biến trong một bản sao của gen EHMT1 là đủ để gây ra tình trạng này. Tuy nhiên hầu hết các trường hợp hội chứng Kleefstra không di truyền. Đột biến này thường xảy ra như một sự kiện ngẫu nhiên trong quá trình hình thành các tế bào sinh sản (trứng hoặc tinh trùng) hoặc trong giai đoạn phát triển sớm của bào thai. Người bệnh thường không có tiền sử mắc rối loạn này trong gia đình của họ mặc dù họ có thể di truyền chứng rối loạn này cho con cái. Chỉ một số người mắc hội chứng Kleefstra được ghi nhận có khả năng sinh sản.
Hiếm khi các cá thể bị hội chứng này thừa hưởng nhiễm sắc thể số 9 bị mất một đoạn từ cha mẹ không bị bệnh nhưng bố hoặc mẹ của họ lại mang một nhiễm sắc thể đã được sắp xếp lại được gọi là chuyển vị cân bằng trong đó không có vật chất di truyền nào được thu nhận hoặc mất đi. Chuyển vị cân bằng thường không gây ra bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, tuy nhiên đoạn chuyển vị này có thể trở nên mất cân bằng khi được truyền sang thế hệ sau.
Những đứa trẻ thừa hưởng sự chuyển đoạn không cân bằng có thể có nhiễm sắc thể đã bị sắp xếp lại nhưng với vật liệu di truyền bị thừa hoặc thiếu. Một số người mắc hội chứng Kleefstra do thừa hưởng chuyển vị không cân bằng bị thiếu vật liệu di truyền từ nhánh dài của nhiễm sắc thể số 9.
Một số khác mắc hội chứng Kleefstra do đã thừa hưởng nhiễm sắc thể đã bị mất đoạn 9q34.3 từ cha hoặc mẹ không bị bệnh nhưng họ bị khảm mất đoạn. Khảm có nghĩa là người mang bị mất vật liệu di truyền ở một số tế bào (bao gồm một số tế bào tinh trùng hoặc trứng), nhưng không bị mất ở những tế bào khác.
Các tên gọi khác
- Hội chứng mất đoạn phụ 9q 9q-
- Hội chứng mất đoạn 9q34.3
- Hội chứng mất vi đoạn 9q34.3
- Hội chứng mất đoạn nhiễm sắc thể 9q
References
- Genetic Testing Information. Kleefstra syndrome. Retrieved November 28, 2020 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0795833/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. KLEEFSTRA SYNDROME 1; KLEFS1. Retrieved November 28, 2020 from https://omim.org/entry/610253
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Kleefstra syndrome. Retrieved November 28, 2020 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/8672/kleefstra-syndrome
- U.S National Library of Medicine. Kleefstra syndrome. Retrieved November 28, 2020 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/kleefstra-syndrome/