Tiên lượng bệnh di truyền là gì?
Tiên lượng của một bệnh di truyền bao gồm diễn biến, thời gian và kết quả có thể xảy ra. Khi các chuyên gia y tế đề cập đến tiên lượng của một căn bệnh, cũng có thể là cơ hội phục hồi; tuy nhiên, hầu hết bệnh di truyền đều tồn tại suốt đời và được điều trị nâng đỡ hơn là chữa khỏi.
Tiên lượng bệnh có nhiều khía cạnh, bao gồm:
- Người bệnh sống được bao lâu
- Các triệu chứng xấu đi hay ổn định theo thời gian
- Chất lượng cuộc sống có bị ảnh hưởng
- Nguy cơ các biến chứng và vấn đề sức khỏe liên quan
Tiên lượng của một bệnh di truyền phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm chẩn đoán các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể của một cá nhân. Đôi khi sự thay đổi di truyền liên quan cũng có thể cung cấp manh mối cho tiên lượng. Ngoài ra, quá trình và kết quả của một bệnh phụ thuộc vào sự sẵn sàng và hiệu quả của các phương pháp điều trị và chăm sóc. Tiên lượng của những căn bệnh hiếm có thể khó dự đoán vì rất ít người bị ảnh hưởng đã được xác định. Tiên lượng cũng có thể khó hoặc không thể thiết lập nếu chẩn đoán không rõ ràng.
Tiên lượng của các bệnh di truyền rất khác nhau, ngay cả giữa những người mắc cùng căn bệnh. Một số rối loạn di truyền gây ra các vấn đề về thể chất và phát triển nghiêm trọng đến mức người bệnh không thể hòa nhập với cuộc sống. Những bệnh này có thể gây sẩy thai (bệnh thiếu máu tán huyết Thalassemia) hoặc trẻ sơ sinh chết lưu hoặc chết ngay sau khi sinh (hội chứng Edwards hay hội chứng Patau). Những bệnh nhân ít nghiêm trọng hơn có thể sống đến tuổi trưởng thành nhưng tuổi thọ bị rút ngắn do các vấn đề sức khỏe liên quan đến bệnh.
Tiên lượng của một căn bệnh dựa trên xác suất, nghĩa là có khả năng xảy ra nhưng không chắc chắn bệnh sẽ diễn biến cụ thể thế nào. Bác sĩ sẽ đánh giá tiền sử bệnh, các dấu hiệu và triệu chứng để đưa ra ước tính chính xác nhất về tiên lượng bệnh.
Các bệnh di truyền rất khó chữa trị với chi phí vô cùng tốn kém, người bị bệnh gần như phải chịu đựng các tình trạng suốt đời. Để chủ động phòng tránh bệnh di truyền, cặp vợ chồng nên làm xét nghiệm di truyền học để sàng lọc gen lặn, phát hiện kịp thời nguy cơ phát bệnh ở thế hệ sau như xét nghiệm gen Thalassemia, từ đó lựa chọn phương pháp phù hợp để sinh con khỏe mạnh và lành lặn. Khi mang thai, sàng lọc dị tật NIPT là một phương pháp hữu hiệu để phát hiện sớm các hội chứng di truyền do bất thường nhiễm sắc thể như hội chứng Down, Edwards và Patau.
References
- U.S National Library of Medicine. What is the prognosis of a genetic condition? Retrieved March 10, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/understanding/consult/prognosis/