Hội chứng Miller-Dieker
Hội chứng Miller-Dieker là bệnh di truyền đặc trưng bởi một dạng não phát triển bất thường được gọi là lissencephaly. Bình thường vỏ não có nhiều lớp với các nếp gấp và rãnh, những người mắc chứng lissencephaly có não trơn bất thường với ít nếp gấp và rãnh hơn. Người bệnh bị khuyết tật trí tuệ nghiêm trọng, chậm phát triển, co giật, cứng cơ bất thường, trương lực cơ yếu và khó ăn. Các cơn co giật thường xuất hiện trước sáu tháng tuổi và một số trường hợp khác thì đã bị co giật ngay từ khi mới sinh. Thông thường thì bề mặt não càng nhẵn thì các triệu chứng liên quan càng trở nên nghiêm trọng.
Biểu hiện lâm sàng
Ngoài chứng lissencephaly, người mắc hội chứng Miller-Dieker còn có các dị biệt trên khuôn mặt như trán cao thấy rõ, xuất hiện trũng ở giữa mặt, mũi nhỏ và hếch, tai thấp và có hình dạng bất thường, hàm nhỏ, môi trên dày. Một số phát triển chậm hơn so với những đứa trẻ khác. Hiếm khi xuất hiện trường bị dị tật tim hoặc thận hoặc có một lỗ hở trên thành bụng cho phép các cơ quan trong ổ bụng nhô ra qua rốn. Người mắc hội chứng Miller-Dieker cũng có thể gặp các vấn đề về hô hấp đe dọa tính mạng. Hầu hết người mắc chứng này không sống sót cho đến lúc trưởng thành.
Độ phổ biến
Hội chứng Miller-Dieker hiếm gặp mặc dù mức độ phổ biến của nó vẫn chưa rõ.
Nguyên nhân
Hội chứng Miller-Dieker xuất hiện do bị mất đoạn ADN ở gần cuối nhánh ngắn (p) của nhiễm sắc thể 17. Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Miller-Dieker có lẽ liên quan đến việc mất nhiều gen ở vùng này. Kích thước của đoạn bị mất khác nhau giữa các người bệnh.
Các nhà nghiên cứu đang xác định tất cả các gen góp phần gây ra các đặc điểm của hội chứng Miller-Dieker. Mất gen PAFAH1B1 trên nhiễm sắc thể 17 gây ra dấu hiệu đặc trưng của hội chứng lissencephaly. Mất gen YWHAE trong cùng vùng của nhiễm sắc thể 17 làm tăng mức độ nghiêm trọng của chứng lissencephaly ở những người mắc hội chứng Miller-Dieker. Các gen bổ sung trong vùng mất đoạn có thể góp phần gây ra các đặc điểm khác nhau của bệnh.
Dạng di truyền
Hầu hết các trường hợp mắc hội chứng Miller-Dieker không di truyền. Mất đoạn thường xảy ra ngẫu nhiên trong quá trình hình thành các tế bào sinh sản (trứng hoặc tinh trùng) hoặc trong giai đoạn phát triển sớm của bào thai. Những người bị hội chứng này thường không có tiền sử bệnh trong gia đình.
Khi hội chứng Miller-Dieker được di truyền thì kiểu di truyền dạng trội trên nhiễm sắc thể thường vì chỉ cần mất đoạn trên một bản sao của nhiễm sắc thể 17 trong mỗi tế bào là đủ để gây bệnh. Khoảng 12% người mắc hội chứng Miller-Dieker thừa hưởng nhiễm sắc thể bất thường từ cha hoặc mẹ không bị ảnh hưởng. Trong những trường hợp này, họ có bố hoặc mẹ mang một nhiễm sắc thể được sắp xếp lại được gọi là chuyển vị cân bằng trong đó không có vật chất di truyền nào được thu nhận hoặc mất đi. Chuyển vị cân bằng thường không gây ra bất kỳ vấn đề sức khỏe nào tuy nhiên thì chúng có thể trở nên mất cân bằng khi được truyền sang thế hệ sau.
Trẻ thừa hưởng chuyển đoạn không cân bằng có thể mang nhiễm sắc thể được sắp xếp lại bị thừa hoặc thiếu ADN. Người mắc hội chứng Miller-Dieker thừa hưởng chuyển vị không cân bằng bị thiếu vật liệu di truyền trên nhánh ngắn của nhiễm sắc thể 17 dẫn đến xuất hiện các vấn đề sức khỏe đặc trưng của bệnh.
Phòng ngừa
Nếu bạn lo lắng về tiền sử gia đình mắc hội chứng Miller-Dieker hoặc nếu bạn đã có con mắc chứng rối loạn này, hãy cân nhắc nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn di truyền để được giúp lập kế hoạch mang thai trong tương lai.
Hiện nay, xét nghiệm sàng lọc không xâm lấn NIPT ihope có thể phát hiện hội chứng Miller-Dieker do mất vi đoạn, thực hiện sớm từ tuần thai thứ 10 với độ chính xác lên đến 99%. Chỉ cần lấy 5ml máu thai phụ để xét nghiệm nên bảo đảm an toàn cho cả mẹ và con.
Các tên gọi khác
- Hội chứng lissencephaly cổ điển
- MDS
- Hội chứng lissencephaly Miller-Dieker
References
- Genetic Testing Information. Miller Dieker syndrome. Retrieved December 20, 2020 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0265219/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. MILLER-DIEKER LISSENCEPHALY SYNDROME; MDLS. Retrieved December 20, 2021 from https://omim.org/entry/247200
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Miller-Dieker syndrome. Retrieved December 20, 2020 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/3669/miller-dieker-syndrome
- U.S National Library of Medicine. Miller-Dieker syndrome. Retrieved December 20, 2020 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/miller-dieker-syndrome/
- National Institute of Neurological Disorders and Stroke. Lissencephaly. Retrieved December 20, 2020 from https://www.ninds.nih.gov/Disorders/All-Disorders/Lissencephaly-Information-Page