Hội chứng Loeys-Dietz
Hội chứng Loeys-Dietz là một tình trạng ảnh hưởng đến các mô liên kết ở nhiều bộ phận của cơ thể. Mô liên kết cung cấp sức mạnh và sự linh hoạt cho các cấu trúc như xương, dây chằng, cơ và mạch máu.
Ảnh: Cấu trúc mô liên kết
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Phình động mạch chủ
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Bóc tách động mạch chủ
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Bàn chân khoèo
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Bàn chân phẳng
Nguồn: Alila Medical Media/Shutterstock.com
Ảnh: Cột sống bình thường và cột sống bị vẹo
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Pectus carinatum
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Khoảng cách giữ hai mắt rộng
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ảnh: Sứt vòm miệng
Nguồn: Centers for Disease Control and Prevention
Ảnh: Di truyền gen trội – Đột biến mới
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Biểu hiện lâm sàng
Hội chứng Loeys-Dietz được chia thành năm loại, từ loại I đến loại V dựa trên nguyên nhân di truyền. Các dấu hiệu và triệu chứng ở tất cả các loại của hội chứng Loeys-Dietz trở nên rõ ràng từ khi còn nhỏ đến tuổi trưởng thành với mức độ nghiêm trọng khác nhau.
Hội chứng Loeys-Dietz gây ra chứng phình động mạch chủ . Động mạch chủ bị suy yếu và căng gây phình thành mạch máu. Động mạch chủ bị giãn cũng có thể dẫn đến rách đột ngột các lớp trong thành động mạch chủ (bóc tách động mạch chủ ). Bệnh nhân cũng có thể bị chứng phình động mạch hoặc bóc tách trong các động mạch trên khắp cơ thể.
Những người mắc hội chứng Loeys-Dietz thường có các vấn đề về xương bao gồm dị tật dính hộp sọ (hay còn gọi là tật hẹp sọ - Craniosynostosis), cong vẹo cột sống , lồng ngực bị lõm hoặc nhô ra , bàn chân quay vào trong và quay lên trên (bàn chân khoèo ), bàn chân bẹt hoặc các xương chi kéo dài với các biến dạng khớp được gọi là chứng co cứng hạn chế cử động của một số khớp. Màng cứng bao quanh não và tủy sống có thể mở rộng bất thường (dural ectasia). Ở những người mắc hội chứng Loeys-Dietz, chứng dural ectasia thường không gây ra vấn đề sức khỏe. Đốt sống cổ bị dị dạng hoặc không ổn định là đặc điểm chung của hội chứng Loeys-Dietz, có thể dẫn đến chấn thương tủy sống. Một số người bị viêm khớp thường ảnh hưởng đến đầu gối và các khớp của bàn tay, cổ tay và cột sống.
Những người mắc hội chứng Loeys-Dietz có thể dễ bị bầm tím và hình thành các vết sẹo bất thường sau khi lành vết thương. Da thường có các vết rạn da và các tĩnh mạch bên dưới có thể nhìn thấy được. Một số người mắc hội chứng Loeys-Dietz dần tích tụ không khí bất thường trong khoang ngực có thể dẫn đến xẹp phổi (tràn khí màng phổi tự phát) hoặc lồi các cơ quan qua các khoảng trống trong cơ (thoát vị). Các đặc điểm đặc trưng khác bao gồm hai mắt có khoảng cách rộng (hypertelorism ), hai mắt không hướng về cùng một hướng (tật lác mắt) và một khe hở trong vòm miệng (hở hàm ếch ).
Những người mắc hội chứng Loeys-Dietz thường phát triển các vấn đề liên quan đến hệ thống miễn dịch như dị ứng thực phẩm, hen suyễn hoặc các rối loạn viêm nhiễm như chàm hoặc viêm ruột.
Độ phổ biến
Sự phổ biến của hội chứng Loeys-Dietz vẫn chưa rõ ràng, trong khi loại I và II phổ biến nhất.
Nguyên nhân
Hội chứng Loeys-Dietz được phân thành 5 loại theo nguyên nhân di truyền: đột biến gen TGFBR1 gây ra loại I, đột biến gen TGFBR2 gây ra loại II, đột biến gen SMAD3 gây ra loại III, đột biến gen TGFB2 gây ra loại IV và đột biến gen TGFB3 gây ra loại V. Năm gen này đóng vai trò trong đường tín hiệu tế bào được gọi là đường chuyển đổi yếu tố tăng trưởng beta (TGF-β), hướng dẫn các chức năng của tế bào trong quá trình sinh trưởng và phát triển. Con đường này cũng điều chỉnh sự hình thành của chất nền ngoại bào, một mạng tinh thể phức tạp của protein và các phân tử khác hình thành trong khoảng không giữa các tế bào.
Các đột biến trên gen TGFBR1, TGFBR2, SMAD3, TGFB2 hoặc TGFB3 dẫn đến việc tạo ra một protein bị giảm chức năng. Mặc dù protein ít hoạt động hơn, nhưng tín hiệu trong con đường TGF-β xảy ra với cường độ thậm chí còn lớn hơn bình thường trong các mô khắp cơ thể. Các nhà nghiên cứu suy đoán rằng hoạt động của các protein khác trong con đường tín hiệu này được tăng lên để bù đắp cho protein bị giảm chức năng; tuy nhiên, cơ chế chính xác gây ra sự gia tăng tín hiệu vẫn chưa rõ ràng. Con đường TGF-β hoạt động quá mức làm gián đoạn sự phát triển của chất nền ngoại bào và các hệ thống khác, dẫn đến các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng Loeys-Dietz.
Chẩn đoán
Một số đánh giá lâm sàng được thực hiện để chẩn đoán hội chứng Loeys-Dietz.
Trong lần khám đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của gia đình và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Sau đó, khám sức khỏe toàn diện để đánh giá các đặc điểm liên quan đến xương, sọ và da thường có ở những người mắc hội chứng Loeys-Dietz.
Nếu nghi ngờ mắc bệnh, bác sĩ thực hiện siêu âm tim để đánh giá xem có phì đại động mạch chủ và các dị tật cấu trúc tim khác hay không. Bác sĩ tim mạch sẽ sẽ tư vấn giúp giải thích các phát hiện về tim.
Bác sĩ cũng có thể đề nghị chụp CT (chụp mạch cắt lớp vi tính) hoặc MRI (chụp cộng hưởng từ) toàn bộ động mạch trên cơ thể bao gồm đầu, cổ, ngực, xương chậu và bụng. Chẩn đoán hình ảnh giúp phát hiện chứng phình động mạch trong các động mạch khác.
Tái tạo ba chiều (3D) của hình ảnh CT hoặc MRI được khuyến khích để kiểm tra độ ngoằn ngoèo của động mạch, một dấu hiệu phổ biến ở những người mắc hội chứng Loeys-Dietz, đặc biệt là ở cổ. Triệu chứng này thường không đáng lo ngại nhưng có thể cung cấp thêm bằng chứng giúp hỗ trợ chẩn đoán.
Xét nghiệm di truyền tìm đột biến trên các gen TGFBR1, TGFBR2, SMAD3, TGFB2 và TGFB3 nếu có nguy cơ cao. Xét nghiệm này nên được chỉ định bởi chuyên gia di truyền học, người có thể giải thích và truyền đạt chính xác kết quả của xét nghiệm. Chuyên gia di truyền học cũng có thể giải thích tiền sử bệnh của gia đình và xác định xem xét nghiệm di truyền cho các thành viên khác trong gia đình có phù hợp hay không. Nếu một đột biến gen được tìm thấy ở một đứa trẻ, thông thường nên kiểm tra cha mẹ để tìm cùng một đột biến, từ đó có thông tin chính xác về nguy cơ tái phát. Nếu một người trưởng thành được chẩn đoán mắc hội chứng Loeys-Dietz, con của người đó nên được làm xét nghiệm di truyền.
Điều trị
Các triệu chứng của hội chứng Loeys-Dietz không giống nhau ở những người mắc bệnh, do đó cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả và phù hợp.
Thuốc
Có thể kiểm soát áp lực lên động mạch chủ và các động mạch khác bằng các loại thuốc làm giảm nhịp tim và huyết áp. Trong các mô hình chuột mắc Loeys-Dietz, nhóm thuốc hạ huyết áp gọi là thuốc ức chế thụ thể angiotensin cho thấy hiệu quả làm giảm sự phát triển của chứng phình động mạch. Thuốc nên được sử dụng ở mức tối ưu. Thuốc ức chế thụ thể angiotensin bao gồm Losartan, Irbesartan hoặc Candesartan. Nhiều người cũng có thể sử dụng thuốc ức chế beta (Atenolol, Metoprolol). Những loại thuốc này vẫn có thể tiếp tục sử dụng ngay cả khi đã thực hiện phẫu thuật chứng phình động mạch.
Phẫu thuật mạch máu
Phẫu thuật mạch máu được khuyến nghị như một phương pháp phòng ngừa cho những người có động mạch chủ hoặc các động mạch khác phì đại nhanh. Thay thế gốc động mạch chủ là phẫu thuật mạch máu phổ biến nhất ở những bệnh nhân Loeys-Dietz.
Phẫu thuật chỉnh hình
Những bệnh nhân Loeys-Dietz có thể cần phẫu thuật chỉnh hình hoặc các can thiệp khác như nẹp chống vẹo cột sống, chỉnh hình/phẫu thuật dị tật bàn chân hoặc trật khớp háng bẩm sinh.
Theo dõi bằng chẩn đoán hình ảnh
Tiếp tục theo dõi động mạch chủ qua siêu âm tim hàng năm là cần thiết. Chụp CT hoặc MRI đầu, cổ, ngực, bụng và xương chậu cũng nên được thực hiện để phát hiện và theo dõi sự hình thành túi phình hoặc bóc tách động mạch. Tần suất kiểm tra phụ thuộc vào kích thước và tốc độ phát triển của túi phình, vì vậy bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ về khoảng thời gian thích hợp để chụp ảnh. Nếu một người đang theo dõi bằng MRI, nên chụp CT đầu và cổ sau vài chu kỳ kiểm tra MRI để có hình ảnh các động mạch nhỏ ở đầu và cổ rõ nét hơn.
Chụp X-quang cột sống cổ ở các tư thế gập và duỗi được khuyến khích để đánh giá các dị tật của đốt sống. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào được phát hiện, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chỉnh hình. Đôi khi phẫu thuật nối đốt sống cổ cần được thực hiện. Điều quan trọng là phải đánh giá sự bất ổn của cột sống cổ trước khi tiến hành bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, vì có thể ảnh hưởng đến các thủ thuật đặt nội khí quản.
Điều trị dị ứng
Dị ứng với môi trường và thực phẩm gia tăng ở những bệnh nhân Loeys-Dietz và cần được tư vấn bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng hoặc tiêu hóa. Các biểu hiện dị ứng có thể xuất hiện như viêm mũi hoặc viêm xoang, chàm hoặc nổi mề đay. Các vấn đề tiêu hóa bao gồm cảm giác thức ăn mắc kẹt trong cổ họng, tiêu chảy, đau bụng hoặc khó tăng cân. Một số người mắc bệnh viêm thực quản hoặc ruột nghiêm trọng có thể cần can thiệp chặt chẽ hơn như dùng thuốc hoặc ống dẫn thức ăn để giúp cung cấp năng lượng vào cơ thể.
Dạng di truyền
Hội chứng Loeys-Dietz có kiểu di truyền trội trên nhiễm sắc thể thường, nên chỉ cần một bản sao của gen bị thay đổi trong mỗi tế bào là đủ để gây bệnh.
Trong khoảng 75% trường hợp, bệnh là kết quả của một đột biến gen mới và xảy ra ở những người không có tiền sử mắc hội chứng này trong gia đình. Trong các trường hợp khác, một người mắc bệnh do thừa hưởng đột biến từ cha hoặc mẹ.
Phòng ngừa
Nếu một người bị hội chứng Loeys-Dietz di truyền kiểu gen trội, khi sinh con sẽ có 50% khả năng di truyền bệnh. Do đó, để bảo đảm 100% khả năng con không bị bệnh, cha mẹ có thể chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo IVF và sàng lọc phôi PGS.
Các tên gọi khác
- LDS
- Loeys-Dietz aortic aneurysm syndrome
References
- Genetic Testing Information. Loeys-Dietz syndrome. Retrieved September 2, 2021 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C2697932/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. LOEYS-DIETZ SYNDROME 1; LDS1. Retrieved September 2, 2021 from https://omim.org/entry/609192
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Loeys-Dietz syndrome. Retrieved September 2, 2021 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10788/loeys-dietz-syndrome
- U.S National Library of Medicine. Loeys-Dietz syndrome. Retrieved September 2, 2021 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/loeys-dietz-syndrome/
- Marfan Foundation. LOEYS-DIETZ SYNDROME. Retrieved September 2, 2021 from https://www.marfan.org/loeys-dietz
- Loeys-Dietz Syndrome Foundation. About Loeys-Dietz Syndrome. Retrieved September 2, 2021 from https://www.loeysdietz.org/en/medical-information
- Johns Hopkins Medicine. Loeys-Dietz Syndrome. Retrieved September 2, 2021 from https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/loeysdietz-syndrome
- Cedars-Sinai. Loeys-Dietz Syndrome (LDS). Retrieved September 2, 2021 from https://www.cedars-sinai.org/health-library/diseases-and-conditions/l/loeys-dietz-syndrome-lds.html
- Boston Children's Hospital. Loeys-Dietz Syndrome. Retrieved September 2, 2021 from https://www.childrenshospital.org/conditions-and-treatments/conditions/l/loeys-dietz-syndrome