Hội chứng CATSHL
Hội chứng CATSHL là bệnh di truyền hiếm gặp với các biểu hiện điển hình như dị tật cong ngón tay (camptodactyly), tầm vóc cao, vẹo cột sống (scoliosis) và mất thính giác. Hầu hết dấu hiệu bệnh bắt đầu phát triển ở giai đoạn phôi thai. Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hiệu quả hội chứng CATSHL.
Ảnh: Biểu hiện lâm sàng của hội chứng CATSHL.
Hình A: Vóc dáng cao, xương sống biến dạng. Hình B và C: Xương bàn tay biến dạng. Hình D và E: Xương bàn chân biến dạng. Hình F: Ảnh chụp X-quang cột sống bị biến dạng. Hình G: Ảnh chụp X-quang dị tật cong ngón.
Nguồn: U.S National Library of Medicine
Biểu hiện lâm sàng
Người mắc hội chứng CATSHL thường gặp các biểu hiện và triệu chứng bao gồm:
- Phát triển nhanh, tầm vóc cao
- Vẹo cột sống
- Mất thính giác
Một số trường hợp, người bệnh có thể bị dị tật cong ngón tay hoặc ngón chân vĩnh viễn, dị tật đầu nhỏ và thiểu năng trí tuệ.
Độ phổ biến
Người ta ước tính tỉ lệ mắc bệnh khoảng dưới 1/1.000.000 người trên toàn thế giới.
Nguyên nhân
Hội chứng CATSHL gây ra bởi đột biến gen FGFR3. Gen FGFR3 cung cấp hướng dẫn tạo ra một loại protein gọi là thụ thể yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi 3. Protein này là một phần của họ bốn thụ thể yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi có chung cấu trúc và chức năng. Protein FGFR3 điều hòa âm tính quá trình phát triển của xương bằng cách hạn chế hình thành xương từ sụn (quá trình hóa xương), đặc biệt ở các xương dài.
Ít nhất hai đột biến gen FGFR3 tại exon 12 và exon 15 được xác định là nguyên nhân gây ra hội chứng CATSHL. Người ta cho rằng các đột biến gen FGFR3 làm giảm chức năng của protein FGFR3, mặc dù vẫn chưa rõ làm cách nào đột biến dẫn đến những dấu hiệu và triệu chứng của bệnh.
Chẩn đoán
Dựa vào biểu hiện lâm sàng kết hợp xét nghiệm hình ảnh giúp xác định hội chứng CATSHL. Thông qua hình ảnh chụp X quang có thể thấy các thân đốt sống cao với đường viền không đều, hành xương mở rộng và xương đùi dài. Khiếm thính bẩm sinh hoặc phát triển trong thời kỳ sơ sinh có mức độ từ nhẹ đến nặng. Chụp CT hoặc MRI thấy não, tai giữa và tai trong bình thường về mặt cấu trúc. Xét nghiệm di truyền nhằm xác định đột biến gen FGFR3.
Điều trị
Hiện tại chưa có cách điều trị hội chứng CATSHL. Các phương pháp điều trị là hỗ trợ nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng ở mỗi trường hợp.
Dạng di truyền
Bệnh di truyền theo kiểu trội trên nhiễm sắc thể thường. Do đó, chỉ cần một bản sao của gen đột biến trong tế bào là đủ để gây ra bệnh. Trong một số trường hợp, người bệnh thừa hưởng đột biến gây bệnh từ cha hoặc mẹ mang bệnh.
Bệnh có thể do đột biến gen mới (de novo) và xảy ra ở người không có tiền sử bệnh trong gia đình của họ.
Phòng ngừa
Hiện nay chưa có phương pháp phòng ngừa hội chứng CATSHL. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh.
Nếu một người mắc hội chứng CATSHL do đột biến gen FGFR3, khi sinh con sẽ có 50% khả năng di truyền bệnh. Do đó, để bảo đảm 100% khả năng con không bị bệnh, cha mẹ có thể chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo IVF và sàng lọc phôi PGS/PGD.
Trường hợp mắc bệnh do đột biến mới (de novo) gen FGFR3 xảy ra trong quá trình tạo phôi, các cặp vợ chồng trong thời gian mang thai nên chủ động làm xét nghiệm sàng lọc thai NIPT ihope sớm ngay từ tuần thứ 9 để phát hiện hội chứng CATSHL thai nhi.
Các tên gọi khác
- Camptodactyly, tall stature, and hearing loss syndrome
References
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. CAMPTODACTYLY, TALL STATURE, AND HEARING LOSS SYNDROME; CATSHLS. Retrieved June 1, 2022 from https://omim.org/entry/610474
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Camptodactyly, tall stature, and hearing loss syndrome. Retrieved June 1, 2022 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10012/camptodactyly-tall-stature-and-hearing-loss-syndrome
- MalaCards - human disease database. Camptodactyly-Tall Stature-Scoliosis-Hearing Loss Syndrome. Retrieved June 1, 2022 from https://www.malacards.org/card/camptodactyly_tall_stature_scoliosis_hearing_loss_syndrome
- U.S National Library of Medicine. Camptodactyly-tall stature-scoliosis-hearing loss syndrome(CATSHLS). Retrieved June 1, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/medgen/C1864852
- National Organization for Rare Disorders. Camptodactyly, tall stature, and hearing loss syndrome. Retrieved June 1, 2022 from https://rarediseases.org/gard-rare-disease/camptodactyly-tall-stature-and-hearing-loss-syndrome/
- U.S National Library of Medicine. A novel homozygous mutation in FGFR3 causes tall stature, severe lateral tibial deviation, scoliosis, hearing impairment, camptodactyly, and arachnodactyly. Retrieved June 1, 2022 from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24864036/
- U.S National Library of Medicine. A second family with CATSHL syndrome: Confirmatory report of another unique FGFR3 syndrome. Retrieved June 1, 2022 from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27139183/
- MalaCards. Camptodactyly, Tall Stature, and Hearing Loss Syndrome (CATSHLS). RetrievedJune 1, 2022 from https://www.malacards.org/card/camptodactyly_tall_stature_and_hearing_loss_syndrome
- U.S National Library of Medicine. A novel mutation in FGFR3 causes camptodactyly, tall stature, and hearing loss (CATSHL) syndrome. Retrieved June 1, 2022 from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17033969/