Hội chứng RAPADILINO
Hội chứng RAPADILINO là bệnh di truyền hiếm gặp, bệnh ảnh hưởng đến nhiều bộ phận trên cơ thể, đặc biệt là xương. Trẻ mắc bệnh thường chậm phát triển và có tầm vóc thấp.
Ảnh: Sứt môi
Nguồn: Centers for Disease Control and Prevention
Ảnh: Đốm-café-au-lait
Nguồn: Health Jade
Biểu hiện lâm sàng
Hầu hết người bệnh kém phát triển hoặc không có xương cẳng tay và ngón cái. Dị tật này có thể gặp ở xương bánh chè. Trẻ mắc bệnh có thể bị hở hàm ếch , khó bú, tiêu chảy và nôn mửa. Quá trình phát triển xương suy giảm kết hợp với vấn đề ăn uống khó khăn khiến người bệnh chậm phát triển và tầm vóc thấp. Một số người mắc hội chứng RAPADILINO có các mảng da màu nâu nhạt, giống như một vết sần trên da được gọi là đốm café-au-lait . Ngoài ra, người bệnh có nguy cơ phát triển u xương khi còn nhỏ hoặc ung thư máu (hay u lympho) khi tuổi trưởng thành.
Các dấu hiệu và triệu chứng của hội chứng RAPADILINO trùng lặp với một số đặc điểm của hội chứng Baller-Gerold và Rothmund-Thomson. Các hội chứng này cũng có các biểu hiện trưng gồm dị tật tia hướng tâm, bất thường xương và chậm phát triển. Tất cả những tình trạng này đều có thể do đột biến trên cùng một gen gây ra. Dựa trên những điểm tương đồng, các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu xem hội chứng Baller-Gerold, hội chứng Rothmund-Thomson và hội chứng RAPADILINO là những rối loạn riêng biệt hay là một phần của một hội chứng với các biểu hiện phát triển theo từng giai đoạn.
Độ phổ biến
RAPADILINO là hội chứng hiếm gặp, do đó hiện nay tỷ lệ mắc bệnh vẫn chưa được thống kê cụ thể. Ca bệnh đầu tiên được phát hiện tại Phần Lan, tỷ lệ mắc bệnh ước tính 1/75.000 ở nước này.
Nguyên nhân
Ít nhất 10 đột biến gen RECQL4 gây hội chứng RAPADILINO. Gen RECQL4 cung cấp hướng dẫn tạo ra một thành viên của họ protein RecQ helicase. Helicase là các enzyme có chức năng liên kết và tạm thời tháo chuỗi xoắn kép của phân tử ADN nhằm chuẩn bị phân chia tế bào và sửa chữa ADN bị hư hỏng. Protein RECQL4 giúp ổn định thông tin di truyền trong tế bào, sao chép và sửa chữa ADN.
Đột biến gen RECQL4 liên quan đến hội chứng RAPADILINO dẫn đến một phiên bản protein thiếu exon 7, do đó protein RECQL4 nối với nhau sai và không thể hoạt động như một helicase, cuối cùng quá trình sao chép và sửa chữa ADN không thể diễn ra bình thường. Theo thời gian, tế bào tích tụ ADN lỗi rồi chết đi. Người ta vẫn chưa xác định được làm thế nào đột biến gen RECQL4 dẫn đến các đặc điểm của hội chứng RAPADILINO.
Chẩn đoán
Hội chứng RAPADILINO được chẩn đoán dựa trên đánh giá lâm sàng và các biểu hiện đặc trưng, vd như dị tật xương, hở hàm ếch. Trẻ nghi ngờ mắc bệnh được thực hiện xét nghiệm di truyền tìm đột biến gen RECQL4.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hiệu quả Hội chứng RAPADILINO. Các biện pháp hiện tại nhằm hỗ trợ và giúp người bệnh thoải mái hơn. Một số bất thường cấu trúc cần phẫu thuật như sứt môi.
Dạng di truyền
Hội chứng RAPADILINO di truyền theo kiểu lặn trên nhiễm sắc thể thường. Do đó, cả hai bản sao của gen trong mỗi tế bào đều mang đột biến mới có thể gây bệnh. Bố mẹ của một người mắc bệnh thường mang một bản sao của gen đột biến nhưng không biểu hiện các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh.
Phòng ngừa
Bệnh di truyền lặn đột biến gen RECQL4, cha mẹ mang đột biến dị hợp nên gần như không có biểu hiện bệnh, do đó rất khó phát hiện cho đến khi sinh con. Để chủ động phòng ngừa, cha mẹ nên làm xét nghiệm sàng lọc gen lặn để chủ động cho tương lai của con. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh. Người thuộc nhóm nguy cơ mắc bệnh cần khám sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ.
Các tên gọi khác
- Absent thumbs, dislocated joints, long face with narrow palpebral fissures, long slender nose, arched palate
- Radial and patellar aplasia
- Radial and patellar hypoplasia
References
- Genetic Testing Information. Genetic Testing Registry: Rapadilino syndrome. Retrieved September 7, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C1849453/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Rapadilino syndrome. Retrieved September 7, 2022 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/4637/rapadilino-syndrome/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. RAPADILINO SYNDROME. Retrieved September 7, 2022 from https://omim.org/entry/266280
- U.S National Library of Medicine. Rapadilino syndrome. Retrieved September 7, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/rapadilino-syndrome/
- Orphanet. Rapadilino syndrome. Retrieved September 7, 2022 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?Lng=GB&Expert=3021
- Malacards. Rapadilino Syndrome (RAPADILINOS). Retrieved September 7, 2022 from https://www.malacards.org/card/rapadilino_syndrome
- National Organization for Rare Disorders. Rapadilino Syndrome. Retrieved September 7, 2022 from https://rarediseases.org/gard-rare-disease/rapadilino-syndrome/
- M. M. G. Vollebregt, A. Malfroot, M. De Raedemaecker, M. van der Burg, and J. E. van der Werff ten Bosch. Immunodeficiency in a Child with Rapadilino Syndrome: A Case Report and Review of the Literature. Publish on 06 May 2015, https://doi.org/10.1155/2015/137368
- H. Annika Siitonen, Outi Kopra, Helena Kääriäinen, Henna Haravuori, Robin M. Winter, Anna-Marja Säämänen, Leena Peltonen, Marjo Kestilä. Molecular defect of RAPADILINO syndrome expands the phenotype spectrum of RECQL diseases. Publish on 1 November 2003, https://doi.org/10.1093/hmg/ddg306