Rối loạn glycosyl hóa bẩm sinh ALG12
Rối loạn glycosyl hóa bẩm sinh ALG12 (ALG12-congenital disorder of glycosylation) còn được gọi là rối loạn glycosyl hóa bẩm sinh loại Ig. Bệnh có nhiều dấu hiệu và triệu chứng thường phát triển trong thời kỳ sơ sinh.
Biểu hiện lâm sàng
Trẻ mắc bệnh thường có những triệu chứng, bao gồm:
- Chán ăn
- Phát triển chậm
- Yếu cơ
- Co giật
Một số trẻ phát triển thể chất không đồng đều, dẫn đến tật đầu nhỏ . Khuôn mặt có những đặc điểm bất thường như nếp gấp che phủ góc trong của mắt, sống mũi nổi rõ và tai có hình dạng bất thường. Bé trai có cơ quan sinh dục bất thường (tinh hoàn nhỏ, tinh hoàn ẩn).
Ảnh: Dị tật đầu nhỏ
Nguồn: Elements of Morphology, National Human Genome Research Institute
Người bệnh thường có lượng kháng thể thấp, trong đó globulin miễn dịch G (IgG) suy giảm đáng kể. Kháng thể giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng bằng cách phát hiện và đánh dấu tác nhân lạ rồi tiêu diệt. Giảm kháng thể khiến những người bệnh dễ bị nhiễm trùng.
Những biến chứng ít gặp bao gồm bệnh cơ tim, xương kém phát triển dẫn đến bất thường về xương khi trẻ lớn dần.
Độ phổ biến
Rối loạn glycosyl hóa bẩm sinh ALG12 hiếm gặp, do đó hiện nay tỷ lệ mắc bệnh vẫn chưa được thống kê cụ thể.
Nguyên nhân
Đột biến gen ALG12 gây ra rối loạn glycosyl hóa bẩm sinh ALG12. Gen ALG12 cung cấp hướng dẫn tạo ra loại enzyme có chức năng chuyển mannose (đường đơn) thành các oligosaccharide (đường phức) tại một bước trong giai đoạn hình thành chuỗi đường. Khi đủ số lượng phân tử đường liên kết với nhau, chuỗi oligosaccharide tiếp tục tham gia vào quá trình glycosyl hóa. Trong đó, protein và chất béo (lipid) được bổ sung các chuỗi oligosaccharide để chúng thực hiện chức năng.
Đột biến gen ALG12 dẫn đến phiên bản enzyme giảm hoạt tính. Enzyme hoạt động kém nên không thể thêm mannose vào chuỗi đường hiệu quả, do đó các oligosaccharide tạo thành không hoàn chỉnh. Mặc dù các oligosaccharide ngắn có thể được gắn vào protein và chất béo nhưng kém hiệu quả so với oligosaccharide bình thường. Quá trình glycosyl hóa protein và lipid cần thiết cho hoạt động bình thường của các cơ quan, do đó khi quá trình này bị suy giảm, nhiều dấu hiệu và triệu chứng của bệnh xuất hiện như một hệ quả.
Chẩn đoán
Trẻ được khám sức khỏe và kiểm tra các dấu hiệu lâm sàng ngay sau sinh. Bác sĩ có thể thực hiện các xét nghiệm bổ sung như xét nghiệm di truyền tìm đột biến gen gây bệnh. Người thân cần cung cấp thêm thông tin về tiền sử bệnh trong gia đình nhằm hỗ trợ quá trình chẩn đoán.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn rối loạn glycosyl hóa bẩm sinh ALG1. Các liệu pháp hỗ trợ dựa vào triệu chứng cụ thể của mỗi người bệnh nhằm cải thiện chất lượng sống của họ.
Dạng di truyền
Bệnh di truyền theo kiểu lặn trên nhiễm sắc thể thường. Do đó, bệnh chỉ biểu hiện khi có cả hai bản sao của gen đột biến trong mỗi tế bào. Bệnh nhân mắc bệnh lặn trên nhiễm sắc thể thường sẽ có bố và mẹ mang một bản sao của gen đột biến, nhưng bố mẹ ít khi biểu hiện triệu chứng bệnh.
Phòng ngừa
Bệnh di truyền lặn đột biến gen ALG12, cha mẹ mang đột biến dị hợp nên gần như không có biểu hiện bệnh, do đó rất khó phát hiện cho đến khi sinh con. Để chủ động phòng ngừa, cha mẹ nên làm xét nghiệm sàng lọc gen lặn để chủ động cho tương lai của con. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh. Người thuộc nhóm nguy cơ mắc bệnh cần khám sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ.
Các tên gọi khác
- ALG12-CDG
- CDG Ig
- CDG1G
- Congenital disorder of glycosylation type 1G
- Congenital disorder of glycosylation type Ig
- Carbohydrate deficient glycoprotein syndrome type Ig
- Mannosyltransferase 8 deficiency
References
- Genetic Testing Information. ALG12-congenital disorder of glycosylation. Retrieved December 13, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C2931001/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. ALG12-CDG (CDG-Ig). Retrieved December 13, 2022 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/9833/alg12-cdg-cdg-ig/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Congenital disorders of glycosylation. Retrieved December 13, 2022 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/10307/congenital-disorders-of-glycosylation/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. CONGENITAL DISORDER OF GLYCOSYLATION, TYPE Ig. Retrieved December 13, 2022 from https://omim.org/entry/607143
- U.S National Library of Medicine. ALG12-congenital disorder of glycosylation. Retrieved December 13, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/alg12-congenital-disorder-of-glycosylation/
- MalaCards. .Congenital Disorder of Glycosylation, Type Ig (CDG1G) Retrieved December 13, 2022 from https://www.malacards.org/card/congenital_disorder_of_glycosylation_type_ig
- Orphanet. ALG12-CDG. Retrieved December 13, 2022 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=11350
- National Organization for Rare Disorders. ALG12-CDG (CDG-Ig). Retrieved December 13, 2022 from https://rarediseases.org/gard-rare-disease/alg12-cdg-cdg-ig/