Bệnh Danon
Bệnh Danon có ba đặc điểm chính bao gồm suy yếu cơ tim, cơ xương và thiểu năng trí tuệ. Người bệnh cần được chẩn đoán sớm, từ đó bác sĩ có thể đưa ra liệu pháp điều trị phù hợp nhằm kéo dài tuổi thọ.
Biểu hiện lâm sàng
Bệnh biểu hiện khác nhau giữa từng bệnh nhân và phụ thuộc vào giới tính.
Bệnh cơ tim
Bệnh cơ tim bao gồm cơ tim phì đại và cơ tim giãn. Bệnh cơ tim phì đại phổ biến ở nam giới (chiếm 90%). Tuy nhiên, tỷ lệ bị các bệnh cơ tim đối với phụ nữ ngang nhau. Cơ tim dày lên khiến tim khó bơm máu đến các bộ phận trong cơ thể. Một số trường hợp cơ tim bị giãn nở làm giảm hiệu quả bơm máu của tim. Theo thời gian, bệnh cơ tim phì đại có thể phát triển thành bệnh cơ tim giãn. Cả hai loại bệnh này đều làm tăng nguy cơ suy tim và tử vong.
Người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng khác liên quan đến tim như:
- Đánh trống ngực
- Loạn nhịp tim
- Đau ngực
- Kích thích tim sớm (hội chứng Wolff-Parkinson-White)

Nguồn: U.S National Library of Medicine
Bệnh cơ xương
Bệnh cơ xương xảy ra ở hầu hết nam giới và khoảng một nửa số phụ nữ mắc bệnh. Phần cơ trung tâm (lưng, vai, cơ cổ và cẳng chân) thường bị ảnh hưởng. Các triệu chứng suy yếu bao gồm đau lưng, khó đưa tay qua đầu, khó đi lên các bậc thang. Bé trai mắc bệnh thường khó đạt được những mốc phát triển vận động (ngồi, bò, đi, chạy). Khi trẻ lớn dần, chúng cần thiết bị hỗ trợ để di chuyển.
Thiểu năng trí tuệ
Đa số nam giới mắc bệnh bị thiểu năng trí tuệ nhưng phụ nữ mắc bệnh chỉ bị ảnh hưởng nhẹ.
Triệu chứng khác
Một số triệu chứng không đồng nhất khác, bao gồm:
- Bệnh đường tiêu hóa
- Khó thở
- Bất thường về thị giác
Đa số nam giới khởi phát bệnh sớm với triệu chứng nghiêm trọng hơn nữ giới. Do đó, tuổi thọ trung bình của nam giới khoảng 19 tuổi, trong khi nữ giới khoảng 34 tuổi.
Độ phổ biến
Bệnh Danon hiếm gặp, do đó hiện nay tỷ lệ mắc bệnh vẫn chưa được thống kê cụ thể.
Nguyên nhân
Đột biến gen LAMP2 gây ra bệnh Danon. Gen LAMP2 cung cấp hướng dẫn tạo ra protein màng liên kết lysosome-2 (LAMP-2). Protein này được tìm thấy trong màng của lysosome - trung tâm tái chế của tế bào. Chức năng của protein LAMP-2 trong lysosome vẫn chưa rõ ràng. Người ta cho rằng protein LAMP-2 vận chuyển vật liệu tế bào hoặc enzyme tiêu hóa vào lysosome. Quá trình vận chuyển đòi hỏi các không bào autophagic (hay thể tự thực bào) hình thành rồi sau đó liên kết với lysosome. Protein LAMP-2 có thể liên quan đến giai đoạn hợp nhất giữa không bào autophagic và lysosome.
Đột biến gen LAMP2 gây suy giảm hoặc không sản xuất protein LAMP-2. Do đó, quá trình vận chuyển vật chất tế bào vào lysosome kém hiệu quả. Một số nghiên cứu cho thấy trong tế bào không có protein LAMP-2, quá trình hợp nhất giữa thể tự thực bào và lysosome diễn ra chậm hơn, dẫn đến thể tự thực bào tích tụ. Một lượng lớn thể tự thực bào tích tụ trong tế bào cơ của người bệnh, chúng có thể phá vỡ các tế bào cơ, từ đó gây ra triệu chứng yếu cơ trong bệnh Danon.
Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ đánh giá sức khỏe chung, thăm hỏi tiền sử bệnh của cá nhân và gia đình. Tuy nhiên, bệnh Danon hiếm gặp, nên bác sĩ gặp nhiều khó khăn trong quá trình chẩn đoán.
Một số xét nghiệm chuyên sâu hỗ trợ chẩn đoán bao gồm:
Sinh thiết
Bác sĩ thực hiện sinh thiết cơ xương và quan sát tế bào dưới kính hiển vi. Hình ảnh tích tụ glycogen hoặc các khoảng trống trong các mô cơ có thể là dấu hiệu của bệnh Danon. Nếu kết quả sinh thiết cơ tim cho ra tương tự, xác suất cao một người mắc bệnh Danon.
Xét nghiệm creatine kinase
Nam giới mắc bệnh có nồng độ creatine kinase trong máu tăng cao. Đây là dấu hiệu của tổn thương cơ đang diễn ra.
Xét nghiệm di truyền
Xét nghiệm di truyền phân tích ADN nhằm phát hiện đột biến gen LAMP2. Đa số người mang đột biến gen LAMP2 được chẩn đoán mắc bệnh Danon.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn bệnh Danon. Một số liệu pháp được sử dụng nhằm cải thiện triệu chứng của bệnh.
Dạng di truyền
Bệnh Danon xảy ra do đột biến gen LAMP2 di truyền theo kiểu trội liên kết với nhiễm sắc thể giới tính X. Do đó, một bản sao của gen LAMP2 đột biến trong mỗi tế bào đủ gây ra bệnh. Phần lớn, nam giới mắc bệnh biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn nữ giới. Người cha bị bệnh không truyền tính trạng này cho con trai. Một số trường hợp, bệnh di truyền từ người mẹ mắc bệnh do phụ nữ có nhiều khả năng duy trì sức khỏe đến tuổi sinh sản hơn nam giới.

Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Phòng ngừa
Bệnh di truyền trội liên kết với nhiễm sắc thể giới tính X. Nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh, con sinh ra sẽ có 50% khả năng di truyền bệnh. Do đó, để bảo đảm 100% khả năng con không bị bệnh, cha mẹ có thể chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo IVF và sàng lọc phôi PGS/PGD. Các thành viên trong gia đình nên khám sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ nếu có thành viên mắc bệnh. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh.
Các tên gọi khác
- Glycogen storage disease type 2B
- Glycogen storage disease type IIb
- Lysosomal glycogen storage disease with normal acid maltase
- Antopol disease
- Glycogen storage cardiomyopathy
- GSD IIB
- Lysosomal glycogen storage disease without acid maltase deficiency
- Pseudoglycogenosis II
- Vacuolar cardiomyopathy and myopathy, X-linked
Tài liệu tham khảo
- Genetic Testing Information. Danon disease. Retrieved December 01, 2022 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0878677/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Danon disease. Retrieved December 01, 2022 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/9730/danon-disease/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. DANON DISEASE. Retrieved December 01, 2022 from https://omim.org/entry/300257
- U.S National Library of Medicine. Danon disease. Retrieved December 01, 2022 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/danon-disease/
- National Organization for Rare Disorders. Danon Disease. Retrieved December 01, 2022 from https://rarediseases.org/rare-diseases/danon-disease/
- Boston Children's Hospital. Danon disease. Retrieved December 01, 2022 from https://www.childrenshospital.org/conditions/danon-disease
- Orphanet. Glycogen storage disease due to LAMP-2 deficiency. Retrieved December 01, 2022 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/Disease_Search.php?lng=EN&data_id=10348
- Boucek D, Jirikowic J, Taylor M. Natural history of Danon disease. Genet Med. 2011 Jun;13(6):563-8. doi: 10.1097/GIM.0b013e31820ad795.
- D'souza RS, Levandowski C, Slavov D, Graw SL, Allen LA, Adler E, Mestroni L, Taylor MR. Danon disease: clinical features, evaluation, and management. Circ Heart Fail. 2014 Sep;7(5):843-9. doi: 10.1161/CIRCHEARTFAILURE.114.001105.
- Eskelinen EL, Illert AL, Tanaka Y, Schwarzmann G, Blanz J, Von Figura K, Saftig P. Role of LAMP-2 in lysosome biogenesis and autophagy. Mol Biol Cell. 2002 Sep;13(9):3355-68. doi: 10.1091/mbc.e02-02-0114.