Hội chứng Melnick-Needles
Hội chứng Melnick-Needles (Melnick-Needles syndrome) là bệnh lý liên quan đến bất thường trong quá trình phát triển xương. Bệnh bao gồm các triệu chứng của hội chứng otopalatodigital loại 1, hội chứng otopalatodigital loại 2, loạn sản xương trán và loạn sản xương đầu cuối. Phần lớn người bệnh mất thính giác do dị tật tại các xương nhỏ trong tai (xương con ), các vấn đề phát triển vòm miệng và bất thường xương ngón tay, ngón chân.
Ảnh: Giải phẫu tai người
Nguồn: Shutterstock
Biểu hiện lâm sàng
Phần lớn người bệnh có triệu chứng do bất thường trong quá trình phát triển xương gây ra như:
- Tầm vóc thấp
- Trật khớp
- Ngón tay và ngón chân dài bất thường
- Xương các chi bị cong
- Xương sườn kém phát triển gây khó thở
- Mất thính giác
Các đặc điểm trên khuôn mặt có thể bao gồm:
- Mắt lồi
- Gờ lông mày nổi rõ
- Lông mọc nhiều trên trán, má
- Hàm dưới và cằm nhỏ
- Răng mọc lệch
- Khuôn mặt mất đối xứng
Ảnh: Mắt lồi
Nguồn: National Library of Medicine
Ảnh: Xương hàm và xương cằm nhỏ, thu hẹp
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ngoài ra, người bệnh có thể bị tắc nghẽn niệu đạo hoặc dị tật tim.
Đa phần nam giới biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn nữ giới. Bé trai mắc hội chứng Melnick-Needles chết trước hoặc ngay sau khi sinh.
Độ phổ biến
Hội chứng Melnick-Needles hiếm gặp, có khoảng 100 trường hợp đã báo cáo trên toàn thế giới.
Nguyên nhân
Đột biến gen FLNA gây ra hội chứng Melnick-Needles. Gen FLNA cung cấp hướng dẫn sản xuất protein filamin A. Filamin A liên kết với actin nhằm hình thành mạng lưới phân nhánh của các sợi tạo nên khung tế bào.
Một số đột biến gen FLNA đã được xác định ở người mắc hội chứng Melnick-Needles. Chúng tăng cường hoặc thay đổi chức năng của protein filamin A đến quá trình phát triển của xương. Tuy nhiên, người ta vẫn chưa hiểu rõ vì sao đột biến gen FLNA gây ra bệnh.
Chẩn đoán
Bệnh được chẩn đoán dựa vào kết quả chụp X-quang xương và xét nghiệm di truyền tìm đột biến gen FLNA. Hội chứng Melnick-Needles di truyền trong gia đình, do đó người bệnh cần cung cấp thêm thông tin tiền sử bệnh gia đình.
Nữ giới mắc bệnh biểu hiện triệu chứng nhẹ hơn nam giới. Bệnh gây ra những dị tật nghiêm trọng được chẩn đoán trước hoặc ngay sau sinh. Một số trường hợp mắc bệnh nhưng triệu chứng không ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống người bệnh. Do đó, họ được chẩn đoán vào tuổi trưởng thành sau khi biết người thân mắc bệnh.
Người mẹ mang đột biến gen FLNA có thể thực hiện sàng lọc cho thai nhi bằng cách sinh thiết nhau thai hoặc chọc ối. Hai phương pháp này đều lấy ADN của thai nhi để chẩn đoán trước sinh nhưng thời điểm thực hiện khác nhau. Ngoài ra, siêu âm cũng có thể phát hiện các đặc điểm hình thái của thai nhi.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hội chứng Melnick-Needles. Phần lớn, bác sĩ điều trị dựa vào triệu chứng cụ thể của mỗi người bệnh.
Dạng di truyền
Hội chứng Melnick-Needles xảy ra do đột biến gen FLNA di truyền theo kiểu trội liên kết với nhiễm sắc thể giới tính X. Do đó, một bản sao của gen FLNA đột biến trong mỗi tế bào đủ gây ra bệnh. Phần lớn, nam giới mắc bệnh biểu hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn nữ giới. Người cha bị bệnh không truyền tính trạng này cho con trai.
Phòng ngừa
Bệnh di truyền trội liên kết với nhiễm sắc thể giới tính X. Nếu cha hoặc mẹ mắc bệnh, con sinh ra sẽ có 50% khả năng di truyền bệnh. Do đó, để bảo đảm 100% khả năng con không bị bệnh, cha mẹ có thể chọn phương pháp thụ tinh nhân tạo IVF và sàng lọc phôi PGS/PGD. Các thành viên trong gia đình nên khám sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ nếu có thành viên mắc bệnh. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh.
Các tên gọi khác
- Melnick-Needles osteodysplasty
- MNS
- Osteodysplasty of Melnick and Needles
References
- Genetic Testing Information. Melnick-Needles syndrome. Retrieved January 09, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0025237/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Melnick-Needles syndrome. Retrieved January 09, 2023 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/7011/melnick-needles-syndrome/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. MELNICK-NEEDLES SYNDROME. Retrieved January 09, 2023 from https://omim.org/entry/309350
- U.S National Library of Medicine. Melnick-Needles syndrome. Retrieved January 09, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/melnick-needles-syndrome/
- MalaCards. Melnick-Needles Syndrome (MNS). Retrieved January 09, 2023 from https://www.malacards.org/card/melnick_needles_syndrome
- National Organization for Rare Disorders. Melnick Needles Syndrome. Retrieved January 09, 2023 from https://rarediseases.org/rare-diseases/melnick-needles-syndrome/
- Orphanet. Melnick-Needles syndrome. Retrieved January 09, 2023 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?Lng=GB&Expert=2484
- Albano LMJ, Bertola DR, Barba MF, Valente M, Robertson SP, Kim CA. Phenotypic overlap in Melnick-Needles, serpentine fibula-polycystic kidney and Hajdu-Cheney syndromes: a clinical and molecular study in three patients. Clin Dysmorphol. 2007 Jan;16(1):27-33. doi: 10.1097/01.mcd.0000228418.74413.52.
- Robertson SP. Otopalatodigital syndrome spectrum disorders: otopalatodigital syndrome types 1 and 2, frontometaphyseal dysplasia and Melnick-Needles syndrome. Eur J Hum Genet. 2007 Jan;15(1):3-9. doi: 10.1038/sj.ejhg.5201654.
- Kristiansen M, Knudsen GP, Soyland A, Westvik J, Orstavik KH. Phenotypic variation in Melnick-Needles syndrome is not reflected in X inactivation patterns from blood or buccal smear. Am J Med Genet. 2002 Mar 1;108(2):120-7. doi: 10.1002/ajmg.10245.