Hội chứng Otopalatodigital loại 1
Hội chứng Otopalatodigital loại 1 (Otopalatodigital syndrome type 1) là bệnh lý liên quan đến bất thường trong quá trình phát triển xương. Bệnh bao gồm các triệu chứng của hội chứng Otopalatodigital loại 2, loạn sản xương trán, hội chứng Melnick-Needles và loạn sản xương đầu cuối. Phần lớn người bệnh mất thính giác do dị tật xương con trong tai, các vấn đề phát triển vòm miệng và bất thường xương ngón tay, ngón chân.
Cấu trúc tai
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Biểu hiện lâm sàng
Hội chứng Otopalatodigital loại 1 biểu hiện triệu chứng nhẹ hơn so với các hội chứng khác.
Các đặc điểm trên khuôn mặt có thể bao gồm:
- Mắt to và xếch xuống
- Gờ lông mày nổi rõ
- Mũi rộng và tẹt
Quá trình phát triển xương bất thường gây ra những dị dạng như:
- Đầu ngón tay cùn, hình vuông
- Chiều dài các ngón ngắn
- Ngón chân thứ hai dài bất thường
- Khoảng cách giữa ngón chân thứ nhất và thứ hai rộng
- Tầm vóc thấp
- Hạn chế chuyển động tại một số khớp
Trẻ sơ sinh mắc hội chứng Otopalatodigital loại 1 có thể bị hở hàm ếch .
Ảnh: Hở hàm ếch
Nguồn: U.S National Library of Medicine
Nữ giới mắc bệnh thường có ít dấu hiệu và triệu chứng hơn nam giới.
Độ phổ biến
Hội chứng Otopalatodigital loại 1 hiếm gặp, ước tính tỷ lệ mắc bệnh khoảng 1/100.000 người.
Nguyên nhân
Đột biến gen FLNA gây ra hội chứng Otopalatodigital loại 1. Gen FLNA cung cấp hướng dẫn sản xuất protein filamin A. Filamin A liên kết với actin để hình thành mạng lưới phân nhánh của các sợi tạo nên khung tế bào. Với cấu trúc này, tế bào có khả năng thay đổi hình dạng khi di chuyển.
Một số đột biến gen FLNA gây ra hội chứng Otopalatodigital loại 1 làm thay đổi vùng liên kết của protein filamin A, dẫn đến tăng cường liên kết với actin. Các nhà nghiên cứu cho rằng các đột biến làm giảm tính ổn định của khung tế bào và phá vỡ quá trình phát triển xương, nhưng người ta chưa hiểu vì sao đột biến gen FLNA gây ra bệnh.
Chẩn đoán
Chẩn đoán hội chứng Otopalatodigital loại 1 dựa vào biểu hiện lâm sàng và kết quả chụp X-quang. Xét nghiệm di truyền tìm đột biến gen FLNA giúp chẩn đoán bệnh.
Người mẹ mang đột biến gen FLNA có thể sàng lọc thai nhi bằng cách sinh thiết nhau thai hoặc chọc ối. Hai phương pháp này đều lấy ADN của thai nhi để chẩn đoán trước sinh nhưng thời điểm thực hiện khác nhau. Ngoài ra, siêu âm cũng có thể phát hiện các đặc điểm hình thái của thai nhi.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hội chứng Otopalatodigital loại 1. Phần lớn, bác sĩ điều trị dựa vào triệu chứng cụ thể của mỗi người bệnh. Trẻ mắc bệnh cần được hỗ trợ hô hấp ngay sau sinh. Vấn đề điều trị thính giác có thể hạn chế do vùng dị tật khó tiếp cận.
Dạng di truyền
Hội chứng Otopalatodigital loại 1 di truyền liên kết với nhiễm sắc thế giới tính X. Nam giới chỉ có một nhiễm sắc thể X, do đó một bản sao của gen đột biến trong mỗi tế bào đủ gây ra bệnh. Người cha bị bệnh không truyền tính trạng này cho con trai. Phụ nữ có hai nhiễm sắc thể X, đột biến tại một bản sao của gen thường gây ra các triệu chứng nhẹ.
Phòng ngừa
Bệnh di truyền liên kết X khó phát hiện ở những người phụ nữ mang gen bệnh cho đến khi sinh con. Để chủ động phòng ngừa, cha mẹ nên làm xét nghiệm sàng lọc gen lặn để chủ động cho tương lai của con. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh.
Các tên gọi khác
- Cranioorodigital syndrome
- Faciopalatoosseous syndrome
- FPO
- OPD syndrome, type 1
- Oto-palato-digital syndrome, type I
- Taybi syndrome
References
- Genetic Testing Information. Oto-palato-digital syndrome, type I. Retrieved January 16, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0265251/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Oto-palato-digital syndrome type 1. Retrieved January 16, 2023 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/5121/oto-palato-digital-syndrome-type-1/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. OTOPALATODIGITAL SYNDROME, TYPE I. Retrieved January 16, 2023 from https://omim.org/entry/311300
- U.S National Library of Medicine. Otopalatodigital syndrome type 1. Retrieved January 16, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/otopalatodigital-syndrome-type-1/
- MalaCards. Otopalatodigital Syndrome, Type I (OPD1). Retrieved January 16, 2023 from http://www.malacards.org/card/otopalatodigital_syndrome_type_i
- National Organization for Rare Disorders. Otopalatodigital Syndrome Type I and II. Retrieved January 16, 2023 from https://rarediseases.org/rare-diseases/otopalatodigital-syndrome-type-i-and-ii/?_rt=M3wxfG90b3BhbGF0b2RpZ2l0YWwgc3luZHJvbWUgdHlwZSAxfDE2NzM4MzkwMTY&_rt_nonce=b933c5e87f
- Orphanet. Otopalatodigital syndrome type 1. Retrieved January 16, 2023 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?lng=en&Expert=90650
- Hidalgo-Bravo A, Pompa-Mera EN, Kofman-Alfaro S, Gonzalez-Bonilla CR, Zenteno JC. A novel filamin A D203Y mutation in a female patient with otopalatodigital type 1 syndrome and extremely skewed X chromosome inactivation. Am J Med Genet A. 2005 Jul 15;136(2):190-3. doi: 10.1002/ajmg.a.30792.
- Robertson S. X-Linked Otopalatodigital Spectrum Disorders. 2005 Nov 30 [updated 2019 Oct 3]. In: Adam MP, Everman DB, Mirzaa GM, Pagon RA, Wallace SE, Bean LJH, Gripp KW, Amemiya A, editors. GeneReviews(R) [Internet]. Seattle (WA): University of Washington, Seattle; 1993-2023. Available from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK1393/
- Robertson SP. Otopalatodigital syndrome spectrum disorders: otopalatodigital syndrome types 1 and 2, frontometaphyseal dysplasia and Melnick-Needles syndrome. Eur J Hum Genet. 2007 Jan;15(1):3-9. doi: 10.1038/sj.ejhg.5201654.