Hội chứng Otopalatodigital loại 2
Hội chứng Otopalatodigital loại 2 (Otopalatodigital syndrome type 2) là bệnh lý liên quan đến bất thường trong quá trình phát triển xương. Bệnh bao gồm các triệu chứng của hội chứng Otopalatodigital loại 1, loạn sản Frontometaphyseal, hội chứng Melnick-Needles và loạn sản xương đầu cuối. Phần lớn người bệnh mất thính giác do dị tật xương con trong tai, các vấn đề phát triển vòm miệng và bất thường xương ngón tay, ngón chân. Ngoài ra, hội chứng Otopalatodigital loại 2 có xu hướng gây ra bất thường vùng não và tim.
Cấu trúc tai
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Biểu hiện lâm sàng
Người mắc hội chứng otopalatodigital loại 2 có khuôn mặt dị biệt, bao gồm các đặc điểm như:
- Mắt to và xếch xuống
- Gờ lông mày nổi rõ
- Mũi rộng và tẹt
- Hàm dưới và cằm nhỏ
Ảnh: Xương hàm và xương cằm nhỏ, thu hẹp
Nguồn: U.S. National Library of Medicine
Ngoài ra, người bệnh còn gặp những vấn đề về xương như:
- Cong ngón tay hoặc chân
- Ngón tay/chân cái bị ngắn hoặc không có
- Tầm vóc thấp
- Xương sườn kém phát triển gây ra các vấn đề về hô hấp
- Hở hàm ếch
- Mất thính lực
Ảnh: Hở hàm ếch
Nguồn: U.S National Library of Medicine
Hội chứng Otopalatodigital loại 2 có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng bao gồm chậm phát triển, não úng thủy, thoát vị vùng rốn , dị tật tim, bất thường ở ngực, tắc nghẽn đường hô hấp hoặc niệu quản , và lỗ tiểu thấp ở nam giới.
Ảnh: Thoát vị rốn
Nguồn: U.S National Library of Medicine
Ảnh: Giải phẫu thận nam và nữ
Nguồn: U.S National Library of Medicine
Nam giới mắc bệnh thường có biểu hiện lâm sàng nghiêm trọng hơn so với nữ giới. Phần lớn bé trai mắc bệnh không sống qua thời kỳ sơ sinh do lồng xương sườn kém phát triển dẫn đến suy hô hấp.
Độ phổ biến
Hội chứng Otopalatodigital loại 2 hiếm gặp, ước tính tỷ lệ mắc bệnh khoảng 1/100.000 người.
Nguyên nhân
Đột biến gen FLNA gây ra hội chứng Otopalatodigital loại 2. Gen FLNA cung cấp hướng dẫn sản xuất protein filamin A. Filamin A liên kết với actin để hình thành mạng lưới phân nhánh của các sợi tạo nên khung tế bào. Với cấu trúc này, tế bào có khả năng thay đổi hình dạng khi di chuyển.
Đột biến gen FLNA gây ra hội chứng Otopalatodigital loại 2 làm thay đổi vùng liên kết của protein filamin A, dẫn đến tăng cường liên kết với actin. Các nhà nghiên cứu cho rằng các đột biến làm giảm tính ổn định của khung tế bào và phá vỡ quá trình phát triển xương, nhưng người ta vẫn chưa hiểu rõ vì sao đột biến gen FLNA gây ra bệnh.
Chẩn đoán
Chẩn đoán hội chứng Otopalatodigital loại 2 dựa vào biểu hiện lâm sàng và kết quả chụp X-quang. Xét nghiệm di truyền tìm đột biến gen FLNA giúp chẩn đoán.
Người mẹ mang đột biến gen FLNA có thể thực hiện sàng lọc cho thai nhi bằng phương pháp sinh thiết nhau thai hoặc chọc ối. Hai phương pháp này đều lấy ADN của thai nhi để chẩn đoán trước sinh nhưng thời điểm thực hiện khác nhau. Ngoài ra, siêu âm cũng có thể phát hiện các đặc điểm hình thái của thai nhi.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hội chứng Otopalatodigital loại 2. Phần lớn trường hợp, bác sĩ điều trị dựa vào triệu chứng cụ thể của mỗi người bệnh. Trẻ mắc bệnh cần được hỗ trợ hô hấp ngay sau sinh. Điều trị thính giác có thể hạn chế do vùng dị tật khó tiếp cận.
Dạng di truyền
Hội chứng Otopalatodigital loại 2 di truyền liên kết với nhiễm sắc thế giới tính X. Nam giới chỉ có một nhiễm sắc thể X, do đó một bản sao của gen đột biến trong mỗi tế bào đủ gây ra bệnh. Người cha bị bệnh không truyền tính trạng này cho con trai. Ở phụ nữ có hai nhiễm sắc thể X, đột biến tại một bản sao của gen thường gây ra các triệu chứng nhẹ.
Phòng ngừa
Bệnh di truyền liên kết X khó phát hiện ở những người phụ nữ mang gen bệnh cho đến khi sinh con. Để chủ động phòng ngừa, cha mẹ nên làm xét nghiệm sàng lọc gen lặn để chủ động cho tương lai của con. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh.
Các tên gọi khác
- Cranioorodigital syndrome
- Faciopalatoosseous syndrome
- FPO
- OPD syndrome, type 2
- Oto-palato-digital syndrome, type II
- Taybi syndrome
References
- Genetic Testing Information. Oto-palato-digital syndrome, type II. Retrieved January 16, 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C1844696/
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Oto-palato-digital syndrome type 2. Retrieved January 16, 2023 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/5802/oto-palato-digital-syndrome-type-2/
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. OTOPALATODIGITAL SYNDROME, TYPE II. Retrieved January 16, 2023 from https://omim.org/entry/304120
- U.S National Library of Medicine. Otopalatodigital syndrome type 2. Retrieved January 16, 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/otopalatodigital-syndrome-type-2/
- National Organization for Rare Disorders. Otopalatodigital Syndrome Type I and II. Retrieved January 16, 2023 from https://rarediseases.org/rare-diseases/otopalatodigital-syndrome-type-i-and-ii/?_rt=M3wxfG90b3BhbGF0b2RpZ2l0YWwgc3luZHJvbWUgdHlwZSAxfDE2NzM4MzkwMTY&_rt_nonce=b933c5e87f
- Orphanet. Otopalatodigital syndrome type 2. Retrieved January 16, 2023 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?lng=en&Expert=90652
- MalaCards. Otopalatodigital Syndrome, Type Ii (OPD2). Retrieved January 16, 2023 from https://www.malacards.org/card/otopalatodigital_syndrome_type_ii
- Batra P, Ryan FS, Witherow H, Calvert ML. Distraction in a case of otopalatodigital syndrome type II. Int J Paediatr Dent. 2006 Jul;16(4):286-91. doi: 10.1111/j.1365-263X.2006.00714.x.
- Marino-Enriquez A, Lapunzina P, Robertson SP, Rodriguez JI. Otopalatodigital syndrome type 2 in two siblings with a novel filamin A 629G>T mutation: clinical, pathological, and molecular findings. Am J Med Genet A. 2007 May 15;143A(10):1120-5. doi: 10.1002/ajmg.a.31696.
- Murphy-Ryan M, Babovic-Vuksanovic D, Lindor N. Bifid tongue, corneal clouding, and Dandy-Walker malformation in a male infant with otopalatodigital syndrome type 2. Am J Med Genet A. 2011 Apr;155A(4):855-9. doi: 10.1002/ajmg.a.33901.