Hội chứng Perrault
Hội chứng Perrault (Perrault syndrome) là bệnh di truyền hiếm gặp với biểu hiện mất thính giác, một số ít trường gặp các vấn đề thần kinh. Người bệnh có triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào giới tính. Nữ giới gặp vấn đề nghiêm trọng với chức năng buồng trứng, trong khi nam giới không phát triển các bất thường về sinh sản.
Biểu hiện lâm sàng
Người mắc hội chứng Perrault thường gặp vấn đề thính giác do các dây thần kinh trong tai bị mất chức năng. Bệnh khởi phát ngay sau sinh hoặc khi còn nhỏ. Những bất thường thính giác tiến triển nghiêm trọng theo thời gian, chúng có thể dẫn đến mất thính lực hoàn toàn.
Phụ nữ mắc hội chứng Perrault khởi phát các bất thường về buồng trứng và kinh nguyệt bao gồm:
- Tăng sản xuất hormone nam gây mất cân bằng nội tiết tố dẫn đến kinh nguyệt không đều và loạn sản buồng trứng
- Suy buồng trứng nguyên phát trước mãn kinh (dưới 40 tuổi) khiến bệnh nhân khó có thai hoặc vô sinh
- Vô kinh nguyên phát làm kinh nguyệt ngưng từ 3 đến 6 tháng liên tiếp dù trước đó chu kỳ diễn ra bình thường
- Không có kinh nguyệt
Một số trường hợp có thể phát triển vấn đề thần kinh nhưng không phổ biến. Các triệu chứng bao gồm:
- Thiểu năng trí tuệ
- Khó giữ thăng bằng và phối hợp cử động chân tay
- Bệnh thần kinh ngoại vi
Độ phổ biến
Hồi chứng Perrault tương đối hiếm gặp, chưa đến 100 trường hợp mắc bệnh đã được ghi nhận. Ngoài ra, bệnh có thể không được chẩn đoán do nam giới mắc hội chứng thường bị nhầm lẫn với mất thính giác thông thường nếu chị hoặc em gái không biểu hiện các triệu chứng.
Nguyên nhân
Đột biến gen TWNK, CLPP, HARS2 hoặc LARS2 gây ra hội chứng Perrault. Những gen này cung cấp hướng dẫn tạo ra các protein TWNK, CLPP, HARS2 và LARS2 hoạt động trong ty thể. Chúng có chức năng chuyển đổi năng lượng từ thức ăn thành dạng tế bào sử dụng được. Gen đột biến làm gián đoạn quá trình sản xuất năng lượng của ty thể và gây ra các biểu hiện bệnh dù cơ chế vẫn chưa rõ ràng.
Ngoài ra, đột biến gen HSD17B4 cũng có thể gây ra hội chứng Perrault. Gen này cung cấp hướng dẫn tạo ra protein trong peroxisome—bào quan chứa nhiều loại enzyme có chức năng phân hủy các chất trong cơ thể. Tuy nhiên cơ chế gây bệnh của đột biến gen HSD17B4 chưa rõ ràng. Bên cạnh đó, nhiều gen khác liên quan đến hội chứng Perrault vẫn chưa được xác định.
Chẩn đoán
Hội chứng Perrault được chẩn đoán bằng các phương pháp kiểm tra thính lực và chức năng buồng trứng đối với phụ nữ có bộ nhiễm sắc thể bình thường. Nam giới thường khó chẩn đoán bệnh hơn vì dễ nhầm lẫn với mất thính giác đơn thuần. Xét nghiệm di truyền nhằm phát hiện các đột biến gen liên quan giúp xác nhận kết quả chẩn đoán.
Điều trị
Hiện nay chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn hội chứng Perrault. Các liệu pháp nhằm giảm nhẹ triệu chứng bao gồm dùng máy trợ thính và bổ sung hormone giúp bệnh nhân nữ duy trì kinh nguyệt bình thường.
Một số phương pháp hỗ trợ sinh sản dành cho phụ nữ có vấn đề về buồng trứng:
- Đối với suy buồng trứng nguyên phát: đông lạnh trứng trước khi xảy ra mãn kinh
- Đối với loạn sản buồng trứng: thụ tinh trong ống nghiệm
Dạng di truyền
Hội chứng Perrault di truyền theo kiểu lặn trên nhiễm sắc thể thường. Do đó, bệnh chỉ biểu hiện khi có cả hai bản sao của gen đột biến trong mỗi tế bào. Bệnh nhân mắc bệnh lặn trên nhiễm sắc thể thường sẽ có bố và mẹ mang một bản sao của gen đột biến, nhưng bố mẹ ít khi biểu hiện triệu chứng bệnh.
Phòng ngừa
Hội chứng Perrault di truyền lặn do đột biến gen, cha mẹ mang đột biến dị hợp nên gần như không có biểu hiện bệnh, do đó rất khó phát hiện cho đến khi sinh con. Để chủ động phòng ngừa, cha mẹ nên làm xét nghiệm sàng lọc gen lặn để chủ động cho tương lai của con. Các cặp vợ chồng trước khi mang thai cần tư vấn và xét nghiệm di truyền đảm bảo sinh con khỏe mạnh. Người thuộc nhóm nguy cơ mắc bệnh cần khám sức khỏe và tầm soát bệnh định kỳ.
Các tên gọi khác
- Gonadal dysgenesis with auditory dysfunction, autosomal recessive inheritance
- Gonadal dysgenesis with sensorineural deafness, autosomal recessive inheritance
- Gonadal dysgenesis, XX type, with deafness
- Ovarian dysgenesis with sensorineural deafen
References
- Genetic Testing Information. Perrault syndrome. Retrieved 07 July 2023 from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/gtr/conditions/C0685838/?_ga=2.133913614.163747034.1688710070-1635318420.1684225451
- Genetic and Rare Diseases Information Center. Perrault syndrome. Retrieved 07 July 2023 from https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/2542/perrault-syndrome
- Catalog of Genes and Diseases from OMIM. PERRAULT SYNDROME 1; PRLTS1. Retrieved 07 July 2023 from https://omim.org/entry/233400
- U.S National Library of Medicine. Perrault syndrome. Retrieved 07 July 2023 from https://medlineplus.gov/genetics/condition/perrault-syndrome/
- Frontiers. Specific MRI Abnormalities Reveal Severe Perrault Syndrome due to CLPP Defects. Retrieved 07 July 2023 from https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fneur.2016.00203/full
- MalaCards. Perrault Syndrome 3 (PRLTS3). Retrieved 07 July 2023 from https://www.malacards.org/card/perrault_syndrome_3
- MSD Manuals. Peroxisomal Disorders. Retrieved 07 July 2023 from https://www.msdmanuals.com/professional/pediatrics/inherited-disorders-of-metabolism/peroxisomal-disorders
- National Organization for Rare Disorders. Perrault Syndrome. Retrieved 07 July 2023 from https://rarediseases.org/rare-diseases/perrault-syndrome/
- Orphanet. Perrault syndrome. Retrieved 07 July 2023 from https://www.orpha.net/consor/cgi-bin/OC_Exp.php?Lng=GB&Expert=2855